Thema 3 Ordening basisstof 2

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

Thema 3: Ordening

3.2  Bacteriën en schimmels

wat gaan we vandaag doen?

3.2 bacteriën en schimmels

zelf aan de slag

herhalen leerdoelen

Leerdoelen

Aan het einde van de les:

- kan je de kenmerken van bacteriën noemen

- kan je de kenmerken van schimmels noemen

- kan je beschrijven hoe bacteriën en schimmels nuttig zijn voor de mens en in de natuur

- kan je beschrijven hoe bacteriën en schimmels schadelijk kunnen zijn voor mensen

Bacteriën 

 bacteriën

kenmerken:

- eencellig

- zeer klein: enkel met microscoop te zien

- GEEN kernmembraan/kern: chromosomen liggen los in het cytoplasma

bacteriën

voortplanting:
- door deling
- snel! veel nieuwe bacteriën in korte tijd!

bacteriën

De verzameling bacteriën die uit de oorspronkelijke cel is ontstaan, noem je een bacteriekolonie.

schimmels 

kenmerken:

- eencellig of meercellig

- GEEN bladgroenkorrels

- wel een celwand en celkern

schimmels

Een eencellige schimmel wordt ook wel gist genoemd.

Een meercellige schimmel bestaat uit lange dunne draden: de schimmeldraden.

schimmels

voortplanting:

- gisten (eencellig) planten zich voort door deling

- meercellige schimmels planten zich voort met  sporen; 

dit zijn cellen waaruit een nieuwe schimmel kan ontstaan.

Sporen kunnen aan het einde van schimmeldraden zitten, maar ze kunnen ook ontstaan in een speciaal orgaan: de paddenstoel.

3.2 bacteriën en schimmels

Bacteriën en schimmels kunnen nuttig en schadelijk zijn.

3.2 bacteriën en schimmels

Bacteriën en schimmels worden ook wel reducenten genoemd, omdat ze dode resten van organismen opruimen. 

Hierbij komen voedingsstoffen vrij die door planten kunnen worden gebruikt.

bacteriën en schimmels

Sommige bacteriën en schimmels worden gebruikt bij de productie van voedingsmiddelen: 

- bacteriën: yoghurt, zuurkool

- schimmels: kaas, brood, bier en wijn

bacteriën en schimmels

bacteriën en schimmels worden ook gebruikt bij het maken van medicijnen.

Uit penseelschimmels wordt penicilline gemaakt. Penicilline is een antibioticum.

3.2 bacteriën en schimmels

Een antibioticum is een middel dat bacteriën doodt.

Een arts kan antibiotica voorschrijven als je bv. een keelontsteking hebt.

Je moet de kuur wel afmaken. Anders kunnen er nog bacteriën in je lichaam blijven leven. Je kunt dan opnieuw ziek worden.

3.2 bacteriën en schimmels

Bacteriën en schimmels kunnen ook schadelijk zijn:

- voedselbederf

- infecties: ziekteverwekkers (longontsteking, oorontsteking)

Met een goede hygiëne kan je dit voorkomen.

3.2 bacteriën en schimmels

Ook schimmels kunnen een infectie veroorzaken. Dit noem je een schimmelinfectie. Dit kan je bestrijden met medicijnen.

Bijvoorbeeld voetschimmel/zwemmerseczeem.

plantencel

dierlijke cel

schimmelcel

bacterie

Wat hebben bacteriën niet?

1. Celwand
2. Bladgroenkorrels
3. Celkern
4. Celplasma

Schimmels hebben:

1. wel een celwand geen celkern wel bladgroenkorrels
2. wel een celwand wel een celkern geen bladgroenkorrels
3. geen celwand geen celkern wel bladgroenkorrels
4. wel een celwand geen celkern geen bladgroenkorrels

Hoe vermeerderen bacteriën zich?

1. Door sporen
2. Door deling
3. Door toxinen
4. Door geslachtelijke voortplanting

Hoe kan een schimmel zich voortplanten

1. zaden
2. sporen
3. celdeling

Bacteriën zijn....

1. eencellig
2. meercellig
3. eencellig en meercellig

Wat zijn schimmels en bacteriën?

1. Producenten
2. Consumenten
3. Reducenten

Tegen welke schadelijk organismen worden antibiotica zoals penicilline gebruikt?

1. tegen schadelijke bacteriën
2. tegen schadelijke dieren
3. tegen schadelijke planten
4. tegen schadelijke schimmels

zelf aan de slag

3.2 Bacteriën en schimmels: lees de tekst en maak de opdrachten:

opdracht 1, 2, 4, 5, 7 en 9 maken

(vanaf blz. 211)

herhalen leerdoelen

Aan het einde van de les:

- kan je de kenmerken van bacteriën noemen

- kan je de kenmerken van schimmels noemen

- kan je beschrijven hoe bacteriën en schimmels nuttig zijn voor de mens en in de natuur

- kan je beschrijven hoe bacteriën en schimmels schadelijk kunnen zijn voor mensen