3.1 De verlichting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Pruiken en revoluties

De Verlichting

Tijdvak 7

Pruiken waren de mode tussen 1700 en 1800

In deze paragraaf leer je:

Dat de verlichting een nieuwe manier van denken was.

Welke ideeën de verlichte denkers hadden over goed bestuur. 

De verlichting

In de wetenschappelijke revolutie gingen mensen logisch denken

Op die manier konden ze ook naar de samenleving kijken

Mensen zeiden dat je met rationeel denken alles kon verklaren

Deze manier van denken noemen we de verlichting

Met het verstand (de rede)

Link naar opdracht verlichting: http://www.sjlgs.nl/havo/files/Groepsopdracht-denkbeelden-verlichting.pdf

Wat werd er anders?

Kritiek op de standenmaatschappij

Volgens verlichte denkers waren alle mensen van nature gelijk

Daarom moesten er mensenrechten komen

En een rechtstaat

Rechten die voor alle mensen golden, zoals vrijheid van godsdienst en meningsuiting

Staat waarin iedereen zich aan de wet moet houden

John Locke

Een koning krijgt zijn macht niet van god, maar van het volk.

Als de koning zijn macht misbruikt mag het volk hem afzetten.

Montesquieu

Absolutisme leidt tot onderdrukking

Het gezag moet gescheiden zijn over drie machten

(scheiding der machten)

- Wetgevende macht

- Uitvoerende macht

- Rechterlijke macht

Rousseau

Koning is overbodig.

Het volk moet de absolute macht hebben.

Voltaire

God heeft de wereld als een klok geschapen.

Nu loopt de klok zelf, invloed god is weg.

Nieuwe ideeën over goed bestuur

Absolute vorsten waren niet blij met de nieuwe verlichte ideeën. Ze verboden boeken met kritiek op het bestuur (censuur).

Maar de ideeën waren niet te stoppen.  Mensen kwamen overal bij elkaar om te discussiëren, zo ontstond een publiek debat.

Aan de slag

Wat: Lezen tekst: Verlicht denken en Nieuwe ideeën over goed bestuur.

Dan: Maken opdrachten 6 t/m 12  blz. 114 / 115

Klaar: Werken aan samenvatting.

Mensen hadden veel wetenschappelijke ontdekkingen en uitvindingen gedaan

1. Oorzaak van de verlichting
2. Gevolg van de verlichting

Mensen kregen andere ideeën over godsdienst

1. Oorzaak van de verlichting
2. Gevolg van de verlichting

Zet de uitspraken in de juiste kolom

Een idee vóór de verlichting

Een idee van de verlichte denkers

Alle gebeurtenissen in het leven kun je logisch uitleggen

In Frankrijk moet iedereen een katholiek zijn

God regelt alles wat in het leven van mensen gebeurt

In Frankrijk moeten mensen zelf bepalen wat ze geloven

Waren de verlichters hier voor of tegen?

Verlichters zijn voor

Verlichters zijn tegen

Vrijheid van meningsuiting

Gelijke rechten voor iedereen

Vrijheid van godssdienst

Ongelijkheid

Horen de uitspraken van absolute vorsten of verlichte denkers?

Absolute vorsten

Verlichte denkers

Als bestuurders slecht besturen, moeten ze vervangen worden

Elke staat moet een grondwet hebben

De macht moet verdeeld zijn tussen de regering, het parlement en de rechters

Een koning hoeft zijn besluiten niet uit te leggen

Iedereen moet zich aan de wet houden

Mensen hebben mensenrechten

Koningen hebben hun macht van het volk gekregen

Koningen hebben hun macht van God gekregen