V4 - p2 - KA17: staatsvorming en centralisatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Periode 2

2023-2024

Tijdvak 3 & 4

Les 9 - Staatsvorming en centralisatie (KA17)

KA 17

Het begin van staatsvorming en centralisatie.

Van welk gilde zijn deze mensen lid?

bakkersgilde

Van welk gilde is deze man lid?

barbiersgilde

Van welke gilde zijn deze mannen lid?

chirurgijnsgilde

Van welk gilde zijn de meester en leerling lid?

zilversmidse gilde

Van welk gilde is deze meester en leerling lid?

bontwerkersgilde

Van welk gilde is deze man lid?

smidsegilde

Van welk gilde zijn deze mannen lid?

hoedenmakersgilde

Wat gaan we doen?

1. Inleiding (al gedaan)
2. Hoofdvraag
3. Uitleg
4. Opdracht
5. uitleg
6. opdracht
7. Nabespreking
8. Afsluiting

Hoofdvraag

Welke rol had de terugkomst van geld in de verandering in de politiek?

Uitleg

streven om vanuit een punt/persoon een gebied te besturen

Opdracht

Maak 17.3

(je hebt tot het liedje is afgelopen!)

Nabespreken

- Militair: de koning kon een eigen huurleger oprichten, en was daarmee niet meer afhankelijk van zijn leenmannen.

- Bestuurlijk: de koning kon (vaak niet-adellijke) ambtenaren inhuren bestuurstaken uit te voeren. Ook daardoor was de koning minder afhankelijk

van de adel en de geestelijkheid en kon hun bestuur centraliseren. 

Opdracht

Maak 17.6

(je hebt tot het liedje is afgelopen!)

Nabespreken

Bewering 1: De tekst maakt duidelijk dat Maria van Bourgondië bezig was met het centraal reguleren van een flink aantal afspraken aangaande de gewesten die zij bestuurde. Het feit dat ze anticipeert op een gebod van de toekomstige Raden dat toepassing zou hebben op deze gewesten, laat zien dat er een centralisatiebeweging gaande was.

Bewering 2: Maria heeft het over privileges die al in vorige generaties verworven waren en ze heeft het tegelijk over bevelen die raden in volgende generaties misschien zouden kunnen geven. Dit geeft aan dat er lange tijd een vorm van onduidelijkheid geweest kan zijn wat betreft

rechten en plichten van de vorst en de onderdanen, en het geeft ook aan dat deze onduidelijkheid niet met één pennenstreek is opgelost.

Bewering 3: Maria geeft zonder slag of stoot in deze tekst toe dat de verworven privileges van de stad, absoluut zijn. Dat zal ze alleen gedaan hebben als die stad machtig genoeg was deze eis

te stellen en te verdedigen.

In hoeverre was de centralisatie een succes te noemen in deze landen?

Opdracht

Maak 17.8 en 17.9

Je hebt tot het liedje is afgelopen!

Nabespreken

Dergelijke nieuwe privileges werden meestal ‘gekocht’ door de burgers van een stad: zij betaalden een vorm van belasting als prijs voor

hun steeds uitbreidende zelfstandigheid. In dit geval is het privilege echter juist dat de graaf of koning minder belastingen mag heffen. De vraag is

dus wat de graaf en de koning aan deze deal hadden.

Nabespreken

Enerzijds zou het kunnen dat de burgers op een andere manier betaalden; een andere, hier niet genoemde belasting werd misschien geïnd, of zij

leverden militaire diensten. 

Anderzijds zou het kunnen dat de stad inmiddels al zo machtig was, dat de koning en de graaf weinig keus hadden en de

eisen van de stad wel moesten accepteren.

Afsluiting