hst 4 paragraaf 1 "stroomkringen"

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

hst 4.1 "stroomkringen"

Leerdoelen

• Je kunt het begrip gesloten stroomkring uitleggen.
• Je kunt het verschil benoemen tussen geleiders en isolatoren.
• Je kunt een aantal spanningsbronnen benoemen
• Je kunt de weerstand van een lampje berekenen.
• Je kunt de wet van Ohm uitleggen.

vandaag

Spanningsbron

is iets wat stroom geeft

 

Voorbeelden:

• batterijen
• accu's
• stopcontact
• dynamo.
  

Spanning in Volt

Geleiders en Isolatoren

Waarom is een elektriciteitsleiding aan de binnenkant van koper en aan de buitenkant van pvc?

geleiders 

laten elektrische stroom goed door 

metalen

isolatoren 

laten elektrische stroom slecht of niet door

• rubber
• glas
• hout
• plastic
  
• keramiek

Geleider of isolator?

Isolatoren houden de stroom tegen. Ze hebben een grote weerstand. Denk aan kunststoffen, porselein, hout etc. 

Geleiders laten de stroom door. Ze hebben een kleine weerstand. Denk aan metalen als ijzer, koper, aluminium en bijvoorbeeld water. 

Weerstand?

Een geleider heeft een kleine weerstand, een isolator een grote weerstand. 

Maar je kunt ook kunstmatig een weerstand in je stroomkring opnemen. Dit is soms nodig omdat een apparaat anders overbelast zou worden. Wanneer een apparaat overbelast wordt krijgt hij teveel stroom te verwerken en gaat kapot. 

Weerstand berekenen

Weerstand kun je berekenen. 

R= Weerstand in ohm

U = spanning in volt

I = stroomsterkte in ampere

Stroomkring

Stroomsterkte

1

2

3

serieschakeling

parallelschakeling

Parallelschakeling

Bouw zelf een schakeling op PHET .

De stroomsterkte meten

Ampèremeter

De ampèremeter moet in serie.

De voltmeter parallel over de lamp.

De spanning meten

Spanningsmeter

Een spanningsmeter sluit je altijd parallel aan in je schakelschema. 

Een rechtevenredig verband tussen spanning en stroomsterkte. De weerstand (R=U/I) is constant.

Het I,U diagram van een gloeilampje

Schets het I,U diagram van een gloeilampje  en leg uit waarom de lijn zo loopt. Gebruik de woorden; spanning, stroomsterkte, temperatuur, weerstand.

Als de spanning stijgt, dan wordt de stroomsterkte groter.

Wel in steeds mindere mate.

Uit R=U/I blijkt dat R steeds groter wordt. 

Dit komt doordat het lampje steeds wamer wordt.

Belang van het lesdoel

Praktische opstelling goed bouwen met de meters.

De opstelling om weerstand te bepalen zit altijd bij je toetsen en examen.

Je kunt sneller iets repareren waar elektronica in zit.

Controle vragen lesdoel

Teken de opstelling om de weerstand van een lampje te bepalen.

Noteer bij de juiste meter 6 V en 200 mA.

Bereken de weerstand.

Ik wil de spanning meten van een batterij. Hoe moet ik de voltmeter plaatsen?

Ik wil een stroom meten door een lamp. Welke meter moet ik gebruiken en hoe moet ik deze meter plaatsen?