les spijsvertering carnivoor-omnivoor-herbivoor

• Biologie
• Beroepsopleiding

voeding en vertering bij zoogdieren

spijsvertering?

Wat is een carnivoor?

1. Vleeseter
2. Planteneter
3. Alleseter
4. Broketer

Leerdoelen

- Je kunt het verschil benoemen tussen een carnivoor, herbivoor en omnivoor

Dier eet voornamelijk:

Planten – herbivoren:  Herba = kruid/plant

Vlees- carnivoren:  Carne = vlees

Beiden/alles - omnivoren:  Omni = alles

Kenmerken van het gebit

Herbivoren / planteneters

• Hebben een langer verteringsstelsel (Bv: paard 40 meter!)
• Plantaardig materiaal lastiger af te breken vanwege cellulose vezels in celwand van de

      plantencel

• Plooikiezen om voedsel fijn te malen

      en hebben meestal geen hoektanden

Herbivoor

Tav gebit: flinke snijtanden (afsnijden plant), vaak geen hoektanden, rij plooikiezen (vermalen planten), gebruik van tong om bijv bosjes gras bijeen te pakken en langs de snijtanden te halen.

Tav lichaamsbouw: log, grote buikpartij, groter dan carnivoor en herbivoor, ogen naar opzij gericht (om tijdens eten omgeving in de gaten te blijven houden)

Tav lengte: spijsverteringsstelsel is lang in vergelijking met lichaamslengte, langer dan van carnivoren en omnivoren

Tav voeding: alleen plantaardig voedsel

Carnivoren / vleeseters

• Kort verteringsstelsel, platte buik 
• Grote en scherpe hoektanden
• Knipkiezen om stukken vlees af te

        kunnen scheuren

• Kiezen glijden langs elkaar als bij
  

       een schaar

carnivoor

Tav gebit: kleine snijtandjes, grote hoektanden en knipkiezen

 hoektanden: om hun prooi vast te pakken en dood te bijten.

 knipkiezen: knippen hun prooi in stukjes

 bovenkaak iets breder dan onderkaak

Tav lichaamsbouw: lichaam aangepast aan snelheid, ogen naar voren gericht (om diepte te kunnen zien), kleinste buikpartij vergeleken met omnivoor en herbivoor

Tav lengte: kortste spijsverteringsstelsel in verhouding tot lichaamslengte, spijsverteringsstelsel is korter dan van omnivoren en herbivoren

Tav voeding: vleeseter, kat obligate carnivoor=taurine nodig

hoektanden, snijtanden, knipkiezen

Omnivoren / alleseters

• Middellang verteringsstelsel
• Knobbelkiezen om voedsel fijn te malen
• Hoektanden; soms groot om te jagen
  

       Bij sommige dieren even groot als de snijtanden 

Omnivoor

Tav gebit: snijtanden, hoektanden en kiezen van ongeveer gelijke grootte, knobbelkiezen: niet zo plat als plooikiezen en niet zo puntig als knipkiezen

Tav lichaamsbouw: gemiddelde buikpartij, tussen carnivoor en herbivoor in, ogen soms naar voren (mens, wasbeer) soms naar opzij (rat, varken)

Tav lengte: spijsverteringsstelsel is gemiddeld in vergelijking met lichaamslengte, langer dan van carnivoren en korter dan herbivoren

Tav voeding: alleseter, afwisselend plantaardig en dierlijk voedsel

herbivoor

omnivoor

carnivoor

Lengte van het darmkanaal

spijsvertering paard

spijsvertering paard

geen galblaas, 1 (kleine) maag, extra spier tussen maag en slokdarm: geen terugkeer van voedsel

achter verteerder:

meeste vertering in (grote) dikke en (grote) blinde darm

alleen speekselproductie bij kauwen

tanden groeien hele leven door

twee soorten keutels

spijsverteringsstelsel konijn

spijsvertering konijn

herbivoor, 1 maag, achterverteerder

grote blinde darm, coprofagie,

blinde darm keutels en gewone keutels

snijtanden groeien door, stifttanden achter de snijtanden

spijsverteringsstelsel

2.1 werkkaart spijsvertering

maak opdracht spijsvertering

3.1 opdracht spijsvertering

1. Maak 1 tekening met drie kolommen. 
2. De drie kolommen bevatten het spijsverteringsstelsel van carnivoren, herbivoren en omnivoren.
3. Benoem hierbij de verschillen tussen voeding, gebit en lengte darmkanaal.
   
4. Fotografeer je opdracht en lever deze in op teams.

4.1 opdracht spijsvertering

Maak drie tekeningen:

1. spijsvertering carnivoren
   
2. spijsvertering herbivoren
   
3. spijsvertering omnivoren
   

Per tekening benoem je het diersoort en de categorie. Op elke tekening is zichtbaar: soort kiezen, verhouding lengte darmen versus lichaamslengte, voeding.

Lever de opdracht in op teams.

evaluatie

Leerdoel behaald?

Opdracht gemaakt en ingeleverd?

Nee=huiswerk