Psychiatrie Schizofrenie

• Psychiatrie
• MBO
• Studiejaar 1

Schizofrenie

Iris Hudepohl - [e-mail]

Aan het eind van de les

Ken je de verschijnselen en oorzaken van een psychose

Ken je de verschillende vormen van een psychosen

Ben je op de hoogte van het verloop van een psychose

Weet je hoe een psychose behandeld wordt

Psychosen, waar denk je aan?

Psychose

Een toestand waarin iemand de toetsing met de werkelijkheid kwijtraakt.​

Iedereen heeft wel eens een beleving die niet klopt, maar iemand met een psychose raakt daarin verstrikt.​

Ernstige verwardheid -->  Iemand is het normale contact met de realiteit gedeeltelijk of bijna geheel kwijt​

Ernstige verstoring van informatieverwerking​

Samenhang tussen gedachten, gevoelens en verlangens gaat verloren​

Binnen en buitenwereld lopen in elkaar over, men verliest de grip​

In het algemeen ontstaat een psychose niet plotseling, maar is er een langere of kortere aanlooptijd.​

​

Dit heeft ingrijpende gevolgen voor persoon en omgeving 

Verschijnselen

Wanen​

Ideeën en overtuigingen die niet in overeenstemming zijn met die van anderen die op jou betrokken zijn​

  --> vergiftigingswaan, achtervolgingswaan, betrekkingswaan, Messiaswaan​

​

Hallucinaties​

Schijnwaarnemingen: Zintuigelijke prikkels waarnemen die er niet zijn --> stemmen horen​

​

Verwardheid​

Desorganisatie van het denken, denken gaat te langzaam, te snel of chaotisch. Moeite met begrijpen en concentratie​

Onverklaarbaar gedrag --> gesprek is niet te volgen​

​

Andere verschijnselen die kunnen optreden​

Onverklaarbare verandering in sociaal functioneren met bijvoorbeeld terugtrekking uit sociale leven​

​

Veranderingen in persoonlijkheid, die nog niet als psychotisch kunnen worden aangemerkt, zoals:​

Achterdocht​

Vreemde ideeën​

Snel geïrriteerd zijn​

Twijfels over geloof en zingeving​

Het gevoel dat er “iets” staat te gebeuren​

​ 

Hallucinaties en wanen komen alleen bij gekke mensen voor

waar

niet waar

Oorzaken psychose

Verstoring van het functioneren van een deel van de hersenen. ​

- verstoring kan ingrijpend zijn en blijvend zijn​

- verstoring kan licht en weer redelijk tot goed herstellen​

​

Psychotische stoornissen worden veroorzaakt door een complex samenspel van erfelijke factoren en omgevingsfactoren.​

De belangrijkste zijn: prenatale blootstelling aan ondervoeding of virale infecties, geboren worden en opgroeien in een grote stad of als lid van een etnische minderheid, traumatische ervaringen in de kindertijd en veelvuldig gebruik van cannabis, vooral als iemand er jong mee is begonnen en het gehalte THC (tetrahydrocannabinol) van de cannabis hoog is.​

​

​

​

Overige oorzaken

Ernstige psychiatrische aandoening(schizofrenie, bipolaire stoornis)​

Drugs​

Langdurige/ernstige stress​

Extreem traumatische gebeurtenissen​

Er gaat vaak een aanlooptijd aan vooraf​

Mensen met een psychotische aandoening hebben vaak ook depressieve (50%), obsessief-compulsieve (23%), of posttraumatische klachten (29%). Daarnaast komt verslaving of problematisch gebruik van middelen vaak voor (47%). ​

​Verschillende vormen psychosen​

​

Bij schizofrenie (chronisch)​

Bij bipolaire stoornis​

Door drugsgebruik​

Kortdurende, reactieve psychotische stoornissen (bijv. na een bevalling)​

Door somatische aandoening (bijv. MS of hersentumor)​

Folie à Deux: ​

Gedeelde psychotische stoornis 

Bij deze vorm van psychose neemt iemand, die verder gewoon gezond is, de wanen over van een patiënt met een psychische stoornis. 

Cijfers

Ongeveer 8 procent van de volwassen algemene bevolking heeft wel eens psychotische ervaringen gehad, bij 4 procent gaat het om psychotische symptomen in combinatie met subjectief lijden en behoefte aan hulp, 2 tot 3 procent voldoet ooit in het leven aan de criteria voor een psychotische stoornis en 0,6-0,7% krijgt ooit de diagnose schizofrenie. Het totale aantal patiënten die in behandeling zijn voor een psychotische stoornis in Nederland is niet precies bekend, maar wordt geschat tussen 120.000 en 150.000 mensen. 

Iedereen die een psychose heeft doorgemaakt ontwikkelt schizofrenie

waar

niet waar

Feiten en cijfers

Ieder jaar krijgt één à twee op de tienduizend Nederlanders voor het eerst een psychose.​

De eerste psychose treedt meestal op tussen het 16e en 25e levensjaar.​

Mannen krijgen vaker (en op jongere leeftijd) last van een psychose dan vrouwen.​

Als iemand een psychose heeft doorgemaakt, is de kans om nog eens een psychose te krijgen erg groot. Zonder een goede behandeling is die 85 procent.

Verloop in fasen

Voorlopers van een psychose – worden vaak niet goed herkend​

Acute fase – psychose in volle omvang​

Herstel of stabilisatiefase – spontaan of met medicijnen, psychose kan zonder behandeling snel terugkomen​

Stabiele of onderhoudsfase – al dan niet met restverschijnselen (preventie is belangrijk)​

​

Iedereen kan psychotisch worden

waar

niet waar

Bijkomende verschijnselen

Negatieve symptomen: ​

ontbreken van gedrag dat normaal wel aanwezig is. Zoals: weinig initiatief, weinig energie, terugtrekken, weinig spreken, weinig gebaren.​

​

Depressie: ​

sombere stemming, laag zelfbeeld, wanhoop en risico op suïcidepoging.​

​

Cognitieve stoornissen: ​

verslechtering in verwerking van informatie door de hersenen. Moeite met concentratie, moeite met verwerking van prikkels.​

​

Angst en achterdocht.

Medicatie helpt niet bij psychosen

waar

niet waar

Behandeling

Antipsychotica onderdrukken wanen en hallucinaties​

Voldoende rust nemen en stress vermijden​

Psycho-educatie ​

Cognitieve gedragstherapie (coping aanleren)​

Systeem betrekken bij behandeling​

(Kortdurende) opname in psychiatrisch ziekenhuis​

Praktische ondersteuning in dagelijks leven​

​

Medicatie: 

Klassieke middelen: haldol, cisordinol, chloorpromazine, broomperidol, perfenazine, pimozide

Moderne middelen: risperidon, quetiapine, olanzapine, clozapine, aripiprazole

Let op bijwerkingen!

​

​

​

Hoe ga je om met mensen met een psychose?​

Ziektebesef​

Rust​

Neem de persoon serieus​

Benadruk de realiteit​

Wees duidelijk​

Oppakken dagelijks leven​

Laag E-E (Expressed-emotion) neerzetten (verwijst naar de houding van familieleden en andere naasten ten opzichte van een psychiatrisch patiënt)​

Aan de slag

Opdrachten H5 uit de reader maken

Volgende les bespreken

Hou de lesplanner in de gaten: 

7 juni oefentoets

21 juni = Toets in de les