Dans Cultuur van het Moderne

• Kunst
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4-6

Expressionisme in Dans 

in de eerste helft van de 19e eeuw

Leerdoelen

Je kent de volgende begrippen en gezelschappen over Dans modernisme: - Ballets Russes; - Expressionistische dans

Exotische aspecten van Ballets Russes

Ausdrucktanz van Mary Wigman

Martha graham

Je weet welke vormgevingsbegrippen bij dans horen en kunt deze toepassen op een nieuw voorbeeld

Je weet hoe je een examenvraag over moderne dans kan beantwoorden

Wat weet jij allemaal over
moderne dans?

Academisch Ballet

Moderne Dans

Verhalend

benen en voeten uitgedraaid

pointesdans op spitzen

grote luchtsprongen

witte tutu's

virtuositeit in divertissementen

nadruk op expressie

horizontaal gericht

blote voeten

hoekige bewegingen

losse kleding/ abstracte kostuums

paralelle beenposities

Welke beschouwelijke begrippen
horen bij dans?

Voorstelling

• Verhaal / Thema

Aspecten van de dans:

Vormgeving

• Ruimte
• Tijd
• Kracht

Andere aspecten die van belang kunnen zijn:

• Theatervormgeving

Dans analyseren:           

Analyse dans

VOORSTELLING (WAT?):

waar gaat het over/inhoud

/verhaal/thema/

boodschap of concept

VORMGEVING (HOE?):

Hoe wordt de voorstelling

vormgegeven door middel

van dansante vormgeving

Kennis over moderne dans toepassen

Je gaat aan de slag met een  aantal vragen over moderne dans.

De videofragmenten kun je voorafgaand aan de vraag, maar ook tijdens een vraag bekijken door een dia terug te gaan.

Bekijk nu eerst: 'De Hexentanz'

Vraag 1. Bekijk de video: Mary Wigman met haar Hexentanz uit 1913.
Mary Wigman ontwikkelt de Ausdrucktanz, een expressionistische dans. Daarin breekt ze met alle tradities van het ballet. Zo draagt ze een masker.
Leg uit aan de hand van 3 aspecten van haar dans hoe ze met de traditie van het ballet breekt.

Vraag 2. Wigman is geïnspireerd door het Japanse Noh-theater waarin de acteurs maskers dragen. In de Hexentanz draagt Wigman ook een masker. De muziek bij de dans is gebaseerd op gamelanmuziek. Ze gebruikt beiden om de expressie van haar dans te vergroten.
Leg dit voor uit voor beiden.

Antwoord vraag 1

- Ze zit op de grond/ danst op de grond.

- Ze danst op blote voeten.

- Haar dansbewegingen zijn heftig, ruw en ongewoon. 

- ze gebruikt (alledaagse) bewegingen zoals stampen

- ze danst heel hoekig, niet vloeiend

Antwoord vraag 2

- Door een masker te dragen verdwijnen haar gezichtsuitdrukkingen en wordt haar gelaat onherkenbaar en statisch. Daardoor ligt de nadruk op haar lichaam en de expressieve bewegingen.

 

- De minimale muziek legt eveneens de nadruk op de expressieve bewegingen. Omdat de percussie die bewegingen volgt, versterkt het de expressieve kracht van de beweging.

Martha Graham

Bekijk voor de volgende vragen: 

'Lamentation' (sorrow) van Martha Graham

Tekst: Martha Graham 

Danstechniek die ontwikkeld werd door Martha Graham, een van de grondleggers van de moderne dans. Grahams stijl breekt met het academische ballet doordat zij de nadruk legt op expressionisme en experiment. 

Waar in het academische ballet het esthetische aspect centraal staat, gaat het bij Graham in de dans om het uitdrukken van emoties. 

Centraal in haar techniek is het concept van contraction-release, dat uitgaat van spanning en ontspanning van het lichaam door middel van ademhaling. 

Een ander belangrijk aspect van grahamtechniek is het contact met de grond. De dansers hebben blote voeten en er wordt veel gebruik gemaakt van bewegingen als kruipen, vallen en rollen.

Vraag 3. Je hebt de solodans 'Lamentation' waarmee Martha Graham bekend is geworden bekeken en de tekst gelezen. Haar dansen worden wel 'gedanst psychodrama' genoemd vanwege de expressieve en emotionele inhoud.
Noem drie kenmerken van deze Grahamdans in 'Lamentation'. Geef aan waarin ze afwijken van het academische ballet.

Vraag 4. In Grahams werk zijn invloeden van Mary Wigmans Ausdrucktanz terug te vinden.
Noem twee invloeden van Mary Wigman die in het fragment 'Lamentation' zijn terug te vinden.

Vraag 5

Grahams expressionistische dans maakt dat ze tot de modernen behoort.
Noem naast dit expressionisme nog twee zaken die maken dat ze tot de moderne kunstenaars gerekend mag worden.

vraag 6 Hoe leg je het begrip ruimte uit bij Lamentation en Hekstentanz?

Antwoord vraag 3

- In Grahams dans komt de beweging vooral vanuit het middenrif, terwijl ballet uitgaat van een statisch lichaam en bewegende armen en benen.

- Het expressieve van de beweging is bij Graham belangrijker dan het esthetische (hoe 'mooi' het eruit ziet).

- Er zijn geen vaste posities en armbewegingen zoals bij ballet.

- De gezichtsuitdrukking speelt een grote rol in de expressie.

- In de Grahamdans is het contact met de grond de basis. Academisch ballet is vooral verticaal gericht: de hoogte in.

- Ze danst op blote voeten en niet op pointes/spitzen.

Antwoord vraag 4

- Graham danst ook op blote voeten/ contact met de grond.

- Graham gebruikt ook eenvoudige kostuums en geen decors.

- Bij beiden staat de expressiviteit van de bewegingen centraal en niet de esthetiek.

Antwoord vraag 5

- Zoeken naar de basis/grondregels van haar kunst.

- Verzet tegen de academische/traditionele regels.

- Streven naar expressie in haar kunst.

- Het hebben van een eigen visie op dans en en die ook uitvoeren.

antwoord vraag 6

- ze dansen laag op de grond

-ze maken amper gebruik van d eruimte, dansen vrijwel op 1 plek

Even kritisch evalueren...

Formuleer voor jezelf wat al goed gaat en waar je nog hulp bij nodig hebt.