4.2 Leren

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

4.2 Leren

Wat is gedrag?

Welke functie heeft gedrag in de natuur?

Wat is de directe aanleiding voor gedrag?

Wat houdt motivatie in en waarvan is motivatie afhankelijk?

Wat is een sleutelprikkel? En wat is het effect van zo'n prikkel?

Bij het observeren en beschrijven van gedrag is het binnen de biologie belangrijk dat je alleen feitelijke waarnemingen noteert. Hoe noem je zulke waarnemingen?

Wat is een Ethogram?

Wat is een Protocol?
Welke 3 dingen kan je onderzoeken met een Protocol?

Leerdoelen

• Je kunt verschillende manieren van leren uitleggen: imiteren, operant- en klassiek conditioneren (straffen en belonen), oefenen, inzicht, inprenting en gewenning.
• Je kunt uitleggen wat reflexen zijn
• Je kunt uitleggen wat aangeboren gedrag is.

Wat zien we in het vorige filmpje?

REFLEX

Aangeboren

Stereotype reactie op prikkel

refelxen zijn af te leren door bv gewenning

Instinct

complex aangeboren gedrag

Aangeboren/Aangeleerd

Leren

gewenning

inprenten

conditioneren

trial and error

imitatie

Gewenning

Na herhaling een reactie (reflex) afleren, 

als de reactie niet nuttig blijkt te zijn.

inprenten

leren in een

gevoelige periode

leren door belonen / straffen

imitatie

leren door na te doen

vallen en opstaan

leren door te oefenen

Wat heb jij geleerd met vallen en opstaan???

samenvatting

• gewenning: door herhaling afleren van (niet nuttige) reflex
• inprenten: leren in een gevoelige periode
• (operant) conditioneren: laten toe- of afnemen van bepaald gedrag door beloning of straf.
• trial and error (oefenen): operant conditioneren in natuurlijke situatie
• imitatie: nadoen 

INZICHT: LEREN DOOR NADENKEN...

Dit schaap heeft zijn manier van bewegen aangeleerd door ....

Zebravink-mannetjes kiezen voor partners die lijken op het vrouwtje dat ze opgevoed heeft. Ze hebben in het nest geleerd wat aantrekkelijke kenmerken zijn. Deze vorm van leren is:

Is in het vorige filmpje sprake van leren (zo ja, welke vorm), of inzicht? Verklaar je antwoord.

Huiswerk

Bestudeer blz. 104 t/m 107.

Maken + nakijken opdr. 1 t/m 14.