Sector 03 - Cultuurcomponenten - Cultuur vs cultuur

• Cultuurwetenschappen
• Secundair onderwijs

Sector 03 - Cultuurcomponenten  

Cultuur vs cultuur

Waarden ...

Zijn idealen die we hebben over bepaalde onderwerpen. Een ideaal is iets dat we graag willen bereiken en waar we voldoening uit halen eens het bereikt is.

Familie is bijvoorbeeld geen waarde maar een onderwerp of een thema. Het hebben over de familie als waarde is dus eigenlijk niet juist. Ieder van ons verstaat andere waarden achter het onderwerp familie.

Waarden ...

Wanneer we het hebben over familiale of religieuze waarden moeten we verduidelijken waar we het over hebben. 

Bijvoorbeeld:

• Voor Alex zijn de familiale waarden vooral: respect voor de ouderen, broederlijkheid, behulpzaam en beschikbaar zijn.

• Voor Leïla is het meer: beleefd zijn, haar plan kunnen trekken en verantwoordelijk zijn

Normen ...

Zijn gedragsregels die door een maatschappij als normaal en gebruikelijk worden beschouwd. Normen kunnen wetten zijn die voor iedereen in een land gelden, maar iedere gemeenschap in een maatschappij kan eigen specifieke normen hebben. Normen kunnen positief (gebieden om iets te doen) of negatief

Normen ...

In België is er bijvoorbeeld een wettelijke norm die ons verbiedt om iemand te doden en veel verschillende religieuze gemeenschappen in België christenen, joden, moslims,... hebben een eigen norm die het verbiedt om iemand te doden al dan niet voor andere redenen. Heel concreet wil dit zeggen dat er een wet is die moord verbiedt, maar christenen, joden en moslims hebben in hun heilige geschriften ook een verbod om te doden. 

Normen ...

Normen bestaan uit diverse gedragingen in het dagelijkse leven zonder er bij na te denken: iemand een hand geven als je hem voor de eerste keer ontmoet, een kleine afstand houden in de lift of op de roltrap, iemand aankijken tijdens het spreken, je voeten vegen voor je ergens binnengaat,…

Normen zorgen ervoor dat we ons op een manier gedragen die sociaal aanvaardbaar is. Aangezien de mens nood heeft aan menselijk contact volgen we vrijwel allemaal deze regeltjes.

Vaktaal

Normen: Concrete gedragsregels die aangeven hoe we ons in een bepaalde situatie moeten of niet mogen gedragen.

vb.: je mag niet door het rood licht rijden...

Waarden: Algemene, abstracte richtlijnen die uitdrukken wat een bepaald samenlevingsverband als goed, juist en dus nastrevenswaardig beschouwt.

vb.: eerlijkheid, solidariteit, vrijheid, verdraagzaamheid....

Cultuur vs cultuur

In de volksmond wordt het begrip cultuur vaak heel eng benaderd. Cultuur wordt dan gezien als alle vormen van kunst. Vaak wordt een onderscheid gemaakt tussen Cultuur met een grote C en cultuur met een kleine c.

onderwijs.hetarchief.be

Wat wordt verstaan onder Cultuur met een grote C? Geef een voorbeeld.

Wat wordt verstaan onder cultuur met een kleine c? Geef een voorbeeld.

Cultuur

De sociologie bekijkt het begrip cultuur vanuit een breed perspectief: alles wat niet tot de natuur van de mens behoort, is cultuur. 

Alles wat niet door de natuur gecreëerd is, is in dat geval dus een onderdeel van

cultuur. 

Een cultuur bestaat dan ook uit verschillende onderdelen: 

de cultuurcomponenten.

Drie godsdiensten,

één gebedshuis: Berlijn wil

het goede voorbeeld geven

‘De school is meer dan een kennisfabriek.’

Farmabedrijf Merck ontwikkelt eerste pil

tegen corona

Recht

Materiële voorwerpen

Godsdienst

Rituelen

Kunst

Institutie

Symbolen

taal

wetenschapen techniek

Cultuurcomponenten

Verschillende culturen met elkaar vergelijken is erg moeilijk. Mogelijke manieren om dat te doen, zijn via de cultuurcomponenten, wereldbeelden of gedragsregels van culturen.

De aspecten die samen de cultuur van een volk bepalen noemen we cultuurcomponenten. 

Tot de cultuur van een volk behoren:
(geef de 11 cultuurcomponenten)

Cultuurcomponenten Godsdienst

Het geheel van handelingen en overtuigingen waarmee men het bestaan tracht te verklaren en een hogere macht wil vereren.

Cultuurcomponenten Recht

Het geheel van de gedragsregels die door de staat aan de burgers worden opgelegd om ervoor te zorgen dat ze harmonisch met elkaar kunnen samenleven.

Cultuurcomponenten Taal

Een tekensysteem dat ervoor zorgt dat mensen met elkaar kunnen communiceren

Dit is een heel belangrijk onderdeel van een cultuur. Verschilt niet alleen van land tot land maar ook van streek tot streek. 

VB. West-Vlamingen en Limburgers

Cultuurcomponenten Kunst

De creatieve uitingen waarmee mensen bepaalde ideeën willen uitdrukken.

Cultuurcomponenten Rituelen

Serie handelingen die regelmatig herhaald worden en vaak een symbolische waarde hebben. 

In elke cultuur komen rituelen voor. Vooral bij belangrijke fasen in het leven zoals geboorte, volwassenheid, huwelijk en dood. Rituelen gaan vaak gepaard met dans, zang, mimiek, woord, klank ....

Cultuurcomponenten Waarden

Algemene, abstracte richtlijnen die uitdrukken wat een bepaald samenlevingsverband als goed, juist en dus nastrevenswaardig beschouwt.

bv.: eerlijkheid, solidariteit, behulpzaamheid...

Cultuurcomponenten Normen

Concrete gedragsregels die aangeven hoe je je in een bepaalde situatie moet of niet mag gedragen.

Vb.: geen gsm gebruiken tijdens de les, geen kauwgom op school

Cultuurcomponenten Instituties

Systemen die ervoor zorgen dat de waarden in een maatschappij gerealiseerd en doorgegeven worden van de ene generatie op de volgende, zodat ze niet

verloren gaan.

vb.: school

Cultuurcomponenten Materiële voorwerpen

Alle voorwerpen die geen symbolische waarde hebben. 

vb.: gsm

Cultuurcomponenten Symbolen 

Deze zijn verschillend van cultuur tot cultuur. Denk maar aan de Leeuw van Vlaanderen, de Waalse haan....

Sommige tekens zijn gekend over de hele wereld.

Cultuurcomponenten Wetenschap en techniek

Het proces van kennisverwerving over de wereld en het geheel van materiële dingen die door de mens zijn uitgevonden

vb.: Auto’s op zonne-energie

Welke cultuurcomponent hoort bij volgende beschrijving?
Het proces van kennisverwerving over de wereld en het geheel van materiële dingen die door de mens zijn uitgevonden.

1. Materiële voorwerpen
2. Kunst
3. Wetenschap en techniek
4. Taal

Systemen die ervoor zorgen dat de waarden in een maatschappij gerealiseerd worden en doorgegeven worden van de ene generatie op de volgende, zodat ze niet verloren gaan.

1. Waarden
2. Instituties
3. Normen
4. Recht

Welke cultuurcomponent hoort bij volgende beschrijving?

Alle voorwerpen die geen symbolische waarde hebben.

1. Symbolen
2. Kunst
3. Materiële voorwerpen
4. Taal

Een geheel van handelingen en overtuigingen waarmee we het bestaan proberen te verklaren en een hogere macht willen vereren.

1. Rituelen
2. Godsdienst
3. Instituties
4. Recht

Een reeks handelingen die regelmatig herhaald worden en vaak een symbolische waarde hebben.

1. Rituelen
2. Godsdienst
3. Instituties
4. Symbolen

Een tekensysteem dat ervoor zorgt dat mensen met elkaar kunnen communiceren.

1. Rituelen
2. Taal
3. Normen
4. Symbolen

Creatieve uitingen waarmee mensen bepaalde ideeën willen uitdrukken en/of emoties uitlokken.

1. Rituelen
2. Symbolen
3. Taal
4. Kunst

Het geheel van de gedragsregels die door de staat worden opgelegd aan de burgers om ervoor te zorgen dat die harmonisch met elkaar kunnen samenleven.

1. Instituties
2. Recht
3. Normen
4. Waarden

Tekens of voorwerpen met een bepaalde betekenis.

1. Materiële voorwerpen
2. Taal
3. Normen
4. Symbolen

Algemene, abstracte richtlijnen die uitdrukken wat een bepaald samenlevingsverband als goed, juist en dus nastrevenswaardig beschouwt.

1. Waarden
2. Instituties
3. Normen
4. Recht

Concrete gedragsregels die aangeven hoe we ons in een bepaalde situatie moeten of niet mogen gedragen.

1. Waarden
2. Instituties
3. Normen
4. Recht

Industrie en chemische sector, auto’s op zonne-energie

1. Wetenschap en techniek
2. Kunst
3. Materiële voorwerpen
4. Taal

Gsm, laptop, technologische snufjes, stoel

1. Symbolen
2. Kunst
3. Materiële voorwerpen
4. Taal

Bidden, rouwen, vasten

1. Instituties
2. Godsdienst
3. Rituelen
4. Recht

Handen wassen, bidden (bv. 5x per dag)

1. Instituties
2. Godsdienst
3. Rituelen
4. Recht

Oefeningen

In de planner staat een document met oefeningen. 

• Maak deze individueel 
• Timing is 40 minuten
• Uploaden in map : Sector 03 - Cultuurcomponenten oefeningen