4H 1920 H6 koolstofchemie les 9

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

4V SK @ LPM Koolstofchemie

vandaag les 9:

6.4 ester vorming 

nieuw: 6.4 ester afbraak

condensatie: ester-vorming

zuur + alcohol --> ester + H2O

-OH

+ H2O

weet je nog, vorige les??

welk alcohol en welk zuur
hebben gereageerd en
deze ester gevormd?

zuur en alcohol?

zuur was C=O-OH, alcohol was -OH, H2O splitst af...

1. propanol en ethaanzuur
2. propaanzuur en ethanol
3. ethaanol en ethaanzuur
4. methanol en methaanzuur

welke ester wordt gevormd uit de reactie tussen
ethanol en ethaanzuur?

1. 
2. 
3. 
4. 

Uit welke stoffen
is deze ester
gevormd?

tip

1. herken de ester
2. "knip" de ester
3. ene kant was zuur (met c=o)
4. andere kant was alcohol
5. vul aan met -H en -OH

1. butaan en ethaan
2. butaanzuur ethanol
3. butaan-1-ol en ethaanzuur
4. butaan-4-ol en ethaanzuur

hoe herken je de stoffen waaruit een ester is ontstaan?

butaan-1-ol

ethaanzuur

1. herken de ester
2. "knip" de ester
3. ene kant was zuur (met c=o)
4. andere kant was alcohol
5. vul aan met -H en -OH

6.4 ester afbreken: hydrolyse

de afbraak van een ester, oftewel hydrolyse 

is een proces dat door een katalysator 

of een enzym wordt vergemakkelijkt.

6.4 ester afbreken: hydrolyse

De afbraak van een ester is een belangrijk proces in de chemie, maar zeker ook in de biologie. 

Hydrolyse speelt een grote rol bij afbraak van eiwitten en bij de afbraak van polymeren (DNA, suikers, plastics).

hydrolyse: reactie waarbij een ester wordt afgebroken door toevoeging van H2O

 

+ H2O   

                                           +   

methanol

propaanzuur

hydrolyse: reactie waarbij een ester wordt afgebroken door toevoeging van H2O

 

+ H2O   

                                           +   

methanol

propaanzuur

sleep naar elke ester (structuur) twee stoffen (2 namen), die ontstaan, na hydrolyse van de ester.

methaanzuur

butaanzuur

ethaanzuur

butanol

ethanol

methanol

samengevat tot nu to

• condensatie = reactie waarbij H2O vrijkomt (H2O na de pijl)
• een ester ontstaat als een zuur (-COOH) reageert met een alcohol (-OH) en H2O afsplitst (condensatie)
• hydrolyse = reactie met H2O (H2O vóór de pijl)
• bij hydrolyse van een ester ontstaan een zuur en een alcohol

ester

stappenplan: "herken het zuur en de alcohol"

1. herken de ester
   
2. "knip" de ester
   
3. ene kant was zuur (met c=o)
   
4. andere kant was alcohol (met -o)
5. vul aan met -H en -OH

stappenplan: "herken het zuur en de alcohol"

1. herken de ester
   
2. "knip" de ester
   
3. ene kant was zuur (met c=o)
   
4. andere kant was alcohol (met -o)
5. vul aan met -H en -OH

stappenplan: "herken het zuur en de alcohol"

1. herken de ester
   
2. "knip" de ester
   
3. ene kant was zuur (met c=o)
   
4. andere kant was alcohol (met -o)
5. vul aan met -H en -OH

stappenplan: "herken het zuur en de alcohol"

1. herken de ester
   
2. "knip" de ester
   
3. ene kant was zuur (met c=o)
   
4. andere kant was alcohol (met -o)
5. vul aan met -H en -OH

uitdaging: welke
stoffen ontstaan na
hydrolyse van:

tip

1. herken de ester
2. "knip" de ester
3. ene kant was zuur
4. andere kant was alcohol
5. vul aan met -H en -OH

HW voor volgende les

lees 6.4

opgaven maken: 52 t/m 54

maak aantekeningen van de blauwgedrukte begrippen

volgende week HW inleveren :)