10.2 en 10.3 De eigenschappen van zuren en basen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Hst 10.2 "eigenschappen van zuren"

Hoofdstuk 10.1

Zure oplossingen  pH < 7

Neutrale oplossingen pH = 7

Basische oplossingen pH > 7

pH geeft aan hoe zuur (of basisch) iets is. Hoe kleiner de pH hoe sterker het zuur

Hoofdstuk 10.1

Definitie van zuren: stoffen die een H+ kunnen afstaan

(HCl, H2SO4, HNO3, H3PO4, H2CO3, HAc)

De namen hiervan moet je kennen.

Zoutzuur, Zwavelzuur, Salpeterzuur, Fosforzuur, Koolzuur, Azijnzuur

Zuren

• Een aantal bekende zuren (die je moet kennen).

10.2 De eigenschappen van zuren

• Een stof is zuur als die H+ kan afstaan. 

Hoofdstuk 10.1

Definitie van Basen:  Stoffen die een H+ kunnen opnemen

(OH-, O2-, NH3, CO32- )

Ook deze moet je kennen

Hydroxide, Oxide, Ammonia, Carbonaat)

Hoofdstuk 10.1

Om te bepalen wat de pH van een stof is kan je indicatoren (= aanwijzers) gebruiken. De kleur van de indicatoren is afhankelijk van de pH. 

Tabel 36 in BINAS geeft een overzicht van indicatoren

Hoofdstuk 10.1

Daarnaast bestaat er ook universeel 

indicator.

Of elektronisch, de pH-meter

Zuren in oplossing

• Zure stoffen bestaan uit moleculen,                      dus het is een moleculaire stof.
• Ze geleiden alleen in oplossing elektrische stroom, omdat ze dan H⁺ ionen kunnen afstaan.

10.2 De eigenschappen van zuren

• Als een zuur oplost ontstaat er H⁺ en een zuurrest ion 

10.2 De eigenschappen van zuren

Formules voor zuren:  Bevatten geen metalen 

                                    Bevatten meerdere verschillende atoomsoorten 

Zuren zijn dus moleculaire stoffen, wel een bijzondere groep!

Zuivere zuren geleiden ook geen stroom.

Zuren zijn stoffen die splitsen in water! Ze splitsen in een H⁺ ion en een negatief ion.

Bv.    HCl   -->  H⁺  (aq)   +   Cl^- (aq) 

(zie tabel 2 op blz. 22, LEREN)

Stofeigenschappen van zure oplossingen

• bevatten H⁺ ionen, daardoor pH lager dan 7, smaken ze zuur en geleiden elektrische stroom

10.2 De eigenschappen van zuren

10.2 De eigenschappen van zuren

DUS: als een zuur oplost ontstaat er dus altijd H+ en de rest die overblijft noemt men ook wel het zuurrest-ion

Bijvoorbeeld zoutzuur:

HCl  -->  H+  + Cl-

Cl- is hier dan het zuurrest-ion (chloride)

Kun je dit uitwerken voor zwavelzuur? En salpeterzuur? 

Stofeigenschappen van zure oplossingen

 Alle zuuroplossingen:

• bevatten -ionen;

• hebben een pH-waarde lager dan 7;

• smaken zuur;

• geleiden elektrische stroom;

• kunnen worden geëlektrolyseerd, waarbij -gas aan de negatieve elektrode ontstaat;

• reageren sterk met onedele metalen, waarbij een metaalion en -gas ontstaan;

• reageren met basen.

Zuren en metalen

10.2 De eigenschappen van zuren

• Zuren oplossingen tasten onedele metalen aan.
• Je kunt deze reactie ook bewust gebruiken om metaal te bewerken, dit noemen we etsen.
• Brailleplaten voor blinde en slechtziende mensen.

Werk

Maken 1 t/m 16 

Hoofdstuk 10.3 Basen

Belangrijke basen (stoffen die een H+ kunnen opnemen)

OH-      hydroxide ion

O2-      oxide ion

CO32-  carbonaat ion

NH3     ammonia

Deze namen moet je kennen (staan niet in BINAS).

Waar komen deze deeltjes vandaan??? 

10.3 Basen

De reacties die dan kunnen plaatsvinden noemen we zuur-base reacties: 

10.3 Basen

Oplossingen van basen worden gebruikt om vettig vuil te verwijderen

Sterke oplossing van basen kunnen huid en slijmvliezen beschadigen

10.3 Basen

De pH van basen is altijd groter dan 7.0

Bij verdunnen van basen zal de pH dalen tot minimaal 7. 

Door verdunnen zal het nooit beneden de 7 komen

Hoofdstuk 10.3, Basen

Stofeigenschappen

Alle basische oplossingen:

• bevatten stoffen of deeltjes die H+ opnemen;

• hebben een pH-waarde hoger dan 7;

• geleiden elektrische stroom;

• reageren met vet;

• reageren met zuren;

• smaken zeepachtig (maar je mag ze niet proeven!).

Als je de pH van een basische oplossing wilt onderzoeken, gebruik dan indicatoren.