psychogeriatrie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

psychogeriatrie

vandaag

zorgvragers met:

• dementie
• delier
• depressie

lesdoelen

• je kunt omschrijven wat dementie is
• je kent de verschillende vormen van dementie
• je hebt kennis van de 4 stadia van dementie
• je kunt de begrippen depressie en delier omschrijven.

Waar is de functie van DSM-5?

DSM-5

De Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders is een gereviseerd classificatiesysteem waarin internationale afspraken zijn gemaakt over welke criteria van toepassing zijn op een bepaalde psychische stoornis op basis van (nieuwe) wetenschappelijke inzichten.

Dementie

Neurocognitieve stoornis

• Neurocognitieve stoornis door de ziekte van Alzheimer
• Vasculaire neurocognitieve stoornis
• Neurocognitieve stoornis door aanwezigheid van Lewy-Lichaampjes
• Neurocognitieve stoornis door fronto-temporale afwijkingen (voorheen ziekte van Pick)

neurocognitieve stoornis door middelen/medicatie (korsakov)

Alzheimer

Oorzaak: opstapeling van eiwitten in de hersenen

Symptomen:

• Meestal begint de ziekte na het 70e levensjaar.
• Geleidelijke achteruitgang. 
• Eerst verlies van geheugen en interesse, daarna van inzicht en beoordelingsvermogen, dan van handelen en spraak, en in het eindstadium verlies van spontane activiteiten en beweging.

Vasculaire dementie

Oorzaak: herseninfarcten

Vaak samen met Alzheimer

Ziekteverloop gaat in sprongen

Diagnose: CT

Lewy body

Oorzaak: 

Abnormale eiwitneerslagen in de hersenen  in een typische vorm: het lijken net eilandjes (body's in het Engels). 

Symptomen

•  Wisselende verwardheid en hallucinaties
• loopstoornissen 
• wisselende aandacht en concentratie
  

Korsakov

Oorzaak:
Overmatig alcoholgebruik en verkeerd of overmatig medicijngebruik.

Symptoom:

Bij behandeling geen progressieve ziekte!

Kennis van vroeger blijft intact

kortetermijngeheugen is zo goed als verdwenen.

Vermagering

cognitieve stoornis.
wat betekent apraxie

1. stoornis in uitvoeren van motorische handelingen
2. stoornis in het denken
3. niet herkennen van objecten
4. stoornis in de taal

cognitieve stoornis.
wat betekent afasie?

1. niet herkennen van objecten
2. stoornis in denken
3. stoornis in de taal
4. stoornis in uitvoeren van motorische handelingen

cognitieve stoornis.
wat betekent agnosie

1. stoornis in uitvoeren van motorische handelingen
2. stoornis in denken
3. niet herkennen van objecten
4. stoornis in de taal

Symptomen

Geheugenstoornissen

- Nieuwe informatie niet meer opnemen.

- Opgeslagen informatie moeilijk ophalen

Cognitieve stoornissen

- Afasie/ Taalstoornis

- Apraxie/ Verminderd vermogen van het uitvoeren van motorische handelingen

- Agnosie/ onvermogen om objecten te herkennen

4 stadia van dementie

zorg aanbod

welke zorg geef je?

wat zijn de aandachtspunten?

hoe moet ik rekening houden met de zorgvrager en het stadium?

bedreigde ik

Fase 1, de bedreigde ik: 

- Er is ziektebesef, maar geen ziekte-inzicht.

- Er is een identiteitscrisis. 

- Kortetermijngeheugenverlies, daarna geleidelijk ook verlies van het langetermijngeheugen.

Welke  benaderingswijze past hierbij?

ROB (Realiteits- en oriëntatie benadering)

verdwaalde ik

Fase 2, de verdwaalde ik: 

- Afwisselend in het hier en nu en in de eigen innerlijke wereld.

- Is stukken van zichzelf kwijt. 

De geheugenstoornissen nemen toe.

Men leeft steeds meer in het verleden.

validation

Meegaan in de gevoelsmatige belevingswereld van de verwarde oudere, erkennen dat zijn fantasiewereld voor hem werkelijkheid is.

Doelstelling: 
-herstel van het gevoel van eigenwaarde
- het verminderen van stress

Reminiscentie

‘methode’ om herinneringen op te halen.

verborgen ik

Fase 3 de verborgen ik:

 Leeft in een innerlijke belevingswereld.

Geen eigen initiatief tot contact

Nog wel contact mogelijk (aanraken, oogcontact, benoemen van gevoelens)

verzonken ik

Fase 4 de verzonken ik: 

Nauwelijks contact meer met de buitenwereld
De communicatie is beperkt tot brabbelwoorden en klanken.

Snoezelen

Kijkersvragen

1. In welke fase denk jij dat de meneer in dit filmpje zit?

2. Waarom denk je dat?

Bedreigde ik, verdwaalde ik, verborgen ik of verzonken ik

onderzoeken

• anamnese en lichamelijk onderzoek
• MMSE (functioneringstest op taal, geheugen en concentratie)
• neuropsychologisch onderzoek
• bloedonderzoek
• EEG
• beeldvormend onderzoek
• ruggenprik (afname liquor)

medicamenteuze behandeling

het kan niet worden genezen maar wel geremd. d.m.v.:

• hallucinatie remmers
• bloedverdunners
• medicatie voor onderliggende aandoening (bijv. extra vit. D)
• anxiolytica (angst en onrust remmers)

wat is een delier?

delier

een acute stoornis in bewustzijn en aandacht.

bijkomende stoornissen in taal, geheugen of waarneming.

wordt uitgelokt door een lichamelijk disbalans (blaas- of longontsteking).

genezen door onderliggende oorzaak aan te pakken.

vandaag behandeld

zorgvragers met:

• dementie
  
• depressie
  
• delier

Opdracht  portfolio

Lezen artikelen : Staat in de studiehandleiding

Maken opdrachten:

Geriatrie en dementie

Puzzel benaderingswijzen dementie