Les Nederlands 10V 7 januari 2021

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

LitLab: Teken en betekenis

• Hoe geef jij tekens en plaatjes betekenis? 
• Aan het eind van deze les  weet je hoe in literatuur door de combinatie  van verschillende tekens en de context betekenis ontstaat.

Motto van de les

Het geheel is meer dan de som der delen

Hoe ontstaat betekenis?

• Als je een tekst leest/ plaatje ziet, geeft niet iedereen daaraan dezelfde betekenis
• Betekenis ontstaat door relaties die er tussen teksten bestaan in een bepaalde taal

Naar welke film verwijst dit beeld?

Wat klopt er niet aan de combinatie tekst - beeld?

Betekenis?

• Wat drukt de tekst uit? Wat het beeld? Wat samen?
• Waarschuwing Boromir: One does not simply walk into Mordor
• Dat gaan Frodo en Sam juist wél doen. Dat moet je weten, anders snap je de meme niet.
• Je kan de meme ook niet begrijpen als je niet weet dat er talloze variaties op de meme zijn. 

Wat betekent dit plaatje volgens jou?

Betekenis?

• Dit beeld verwijst naar de serie Game of Trones
• Over de betekenis van deze meme wordt in de Amerikaanse media gespeculeerd. 
  
• Trump heeft deze aankondiging zelf zo  laten maken. (geen spotprent óver hem)

De dichter geeft je als het ware de kans beelden in je hoofd te maken. Wat zijn die beelden: wat zie je voor je bij het lezen van dit gedicht?

Nijhoff koppelt deze beelden aan elkaar in dit gedicht door het zinnetje ‘En plotseling herkende ik: zijn gelaat’. Om wiens gelaat gaat het volgens de beelden die jij in je hoofd had? Leg je antwoord uit.

Hoe kan het dat er bij vraag 2 meerdere antwoorden mogelijk zijn: ligt dat volgens jou aan de dichter, het gedicht of aan jullie, de lezers?

Nadenken over wat er niet staat

• ‘En plotseling herkende ik: zijn gelaat’. Nijhoff spoort je aan een koppeling te maken tussen de lampion en iets anders (‘gelaat (=gezicht), […] met vermoeide […] oogen’). 
• De dichter legt een relatie tussen de twee beelden.
• Nodigt uit: Waarom lijkt dat gelaat zo op die lampion.
• Hij vraagt je te bedenken wat er niet staat. Hij legt je niet één bepaalde betekenis in de mond.

Teken en betekenis

Teken

‘Het uiterlijk en de klank van een woord.’

Betekenis

‘De gedachte die in je hoofd bij het teken hoort.’

Denotatie en connotatie

Denotatie

‘De meest voor de hand liggende betekenis van een teken (daar waar je meteen aan denkt als je het teken ziet).’

Connotatie

‘Minder voor de hand liggende betekenissen van een teken (waar je aan denkt als je langer over het teken nadenkt, of waar je aan denkt door de context waarin een teken gebruikt wordt).’

Meme van Boromir

De denotatie van de zin ‘walk into mordor’ is het binnendringen van het vijandelijke gebied Mordor uit de fantasiewereld van Lord of the Rings. Maar door de meme werd de zin ‘walk into Mordor’ het symbool voor een schijnbaar onmogelijke opgave. In de context van de meme hebben internetgebruikers een nieuwe afspraak gemaakt over de betekenis van Boromirs waarschuwing. Zo zijn er nieuwe connotaties ontstaan rondom de tekens ‘walk into Mordor’.

Het uiterlijk en de klank van een woord.

De meest voor de hand liggende (letterlijke) betekenis van een teken

De gedachte die in je hoofd bij het teken hoort

Minder voor de hand liggende betekenissen van een teken (associaite en context)

Connotatie

Teken

denotatie

Beteknis

Huiswerk donderdag 14 januari

Schrijf een embleem

Zie voor de opdracht in Teams onder opdachten
https://litlab.nl/proef/teken-en-betekenis/