§4.3 'Schakelingen'

• Natuur- Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo, havo
• Leerjaar 2

Welkom! Wat wordt van je verwacht bij binnenkomst?

- Kom rustig binnen en ga direct naar je werkplek (klasopstelling).

- Jassen op de gang? Oortjes/kauwgom uit? Tablet blijft in de tas.

- Kletstijd tot timer afloopt of je docent dat aangeeft (stoplicht).

- Werkspullen voor je.

- Start van het leesmoment (lezen theorie uit je lesboek).

Lezen vanaf paragraaf 3, lekker doorlezen tot de tijd voorbij is.

- Daarna: vragen, uitleg en zelfstandig werken.

Uitleg voorbereiding ballonauto

Volgende periode

4.3 Schakelingen

Wat voor soort stroomkring zie je hier?

1. Open stroomkring
2. Gesloten stroomkring

Wat kun je zeggen van een stroomkring waarvan het lampje brandt?

1. De stroomkring is gesloten
2. De stroomkring is rond
3. De stroomkring is open
4. Er is geen stroomkring

Metalen zijn..

1. goede geleiders
2. goede isolatoren

Welke combinatie van grootheid en eenheid horen bij elkaar?

1. spanning en ampère
2. stroomsterkte en volt
3. spanning en volt
4. volt en ampère

welk onderdeel levert elektriciteit?

1. stroommeter
2. spanningsbron
3. spanningsmeter
4. Geen van allen

Eenheid van spanning

1. Ampere
2. Watt
3. Volt
4. Km/h

6 batterijen van 1,5 V worden op de juiste manier in serie geschakeld. dit levert een spanning op van:

1. 0 V
2. 1,5 V
3. 4,5 V
4. 9 V

Sleep de teksten die bij een spanningsbron horen naar het woord.

Spanningsbron

batterij

levert elektriciteit

heeft een plus en minpool

heeft een noord en zuidpool

stopcontact

dynamo

zorgt dat er stroom kan lopen

op de polen van de batterij staat stroom

op de polen van de batterij staat spanning

Wat doen spanningsbronnen?

1. vervoeren energie
2. leveren elektrische energie
3. zetten elektrische energie om
4. meten de spanning

In welke eenheid wordt stroomsterkte gemeten?

1. Ampere
2. Kilogram
3. Milliliter
4. Volt

Van welk GROOTHEID is VOLT de eenheid?

1. Stroomsterkte
2. Spanning
3. Massa
4. Volume

1. Stroommeter
2. Spanningsmeter
3. Spanningsbron
4. Lampje

1. Stroommeter
2. Spanningsmeter
3. Spanningsbron
4. Lampje

Uitspraak 1: Volt is een grootheid

Uitspraak 2: Ampère is de eenheid van spanning

1. Uitspraak 1 en 2 zijn beide juist
2. Uitspraak 1 en 2 zijn beide onjuist
3. Alleen uitspraak 1 is juist
4. Alleen uitspraak 2 is juist

Leerdoelen van 4.3 Schakelingen

• Je kent de symbolen die je gebruikt om een schakelschema te maken.
• Je kunt het verschil tussen een parallelschakeling en een serieschakeling uitleggen.
• Je kunt het schakelschema tekenen van een eenvoudige serie- of parallelschakeling.
• Je kunt uitleggen waarom lampen bijna altijd parallel geschakeld worden.
• Je kunt uitleggen wat er gebeurt met de stroomsterkte bij een parallelschakeling.

Uitlegvideo van deze paragraaf

Als je schakelingen gaat tekenen, moet je de symbolen weten. 

In je boek staan er nog meer.

Schakelschema

Als je deze symbolen gebruikt kun je een schakelschema tekenen. 

Hierin geef je schematisch aan hoe een schakeling er uitziet. 

Schakeling

Schakelschema

Alleen een gesloten stroomkring kan werken. Als een schakelaar open staat, is de stroomkring onderbroken. 

Serieschakeling

De lampjes staan allebei in dezelfde stroomkring. 

Als lampje 1 stuk gaat of eruit draait, is de stroomkring niet meer gesloten. Hierdoor zal lampje 2 ook uit gaan. 

Stroomsterkte in een serieschakeling

is overal even groot.

Parallelschakeling

Een schakeling met vertakkingen.

Elk lampje heeft zijn eigen stroomkring. 

Als er 1 lampje stuk gaat, kan de andere gewoon blijven branden. 

Stroomsterkte in een parallelschakeling

wordt bij de vertakkingen verdeeld over de lampjes.

Dit is een ... schakeling

Opdracht

Bekijk het volgende filmpje voor jezelf. 

Maak daarna de twee tekeningen. 

1. Teken de bovenstaande schakeling:

Voedingskast (spanningsbron), een schakelaar,  twee lampjes.

2. Teken de bovenstaande schakeling:

voedingskast, een schakelaar, 2 lampjes (parallel geschakeld). 

Samenvattend

Alle onderdelen zitten in dezelfde stroomkring. 

Elk onderdeel zit in een
 aparte stroomkring. 

Parallelschakelingen

• Alle lampjes zitten in dezelfde stroomkring.
  
  
• Als één lampje kapot is, gaan alle lampjes uit.
  
  
• De stroomsterkte is overal even groot.
  

Via Phet demonstreren.

• Elk onderdeel zit in een aparte stroomkring. 
• Als één onderdeel kapot is, blijven de andere onderdelen werken.
• De elektrische stroom verdeeld zich over meerdere routes. De stroomsterkte in alle routes zijn opgeteld net zo groot als de hoofdstroomsterkte

Parallelschakelingen

Kerstboomverlichting

Hoe moet je de lampjes schakelen zodat ze niet allemaal uit gaan als er één lampje kapot gaat?

Wat weet je nu al?

Welke schakeling zie je hier?

1. Parallel
2. Serie

Een serieschakeling is een .....

1. schakeling met vertakkingen
2. schakeling zonder vertakkingen

Een parallelschakeling is een ....

1. schakeling met vertakkingen
2. schakeling zonder vertakkingen

Wat voor schakeling zie je hier?

1. Serieschakeling
2. Parallelschakeling

Wat voor schakeling zie je hier?

1. Serieschakeling
2. Parallelschakeling

wat doet de stroomsterkte in een parallel schakeling?

1. Die blijft gelijk
2. Die verdeelt zich

Hoe zijn de lantaarnpalen in de straat geschakeld?

1. In serie
2. Parallel

Een ander woord voor stroomkring is

1. spanningsbron
2. symbolen
3. schakeling
4. kring

wat vertelt een schakelschema over elektriciteit?

1. welke onderdelen je nodig hebt en hoe je die met elkaar verbindt
2. welke symbolen er allemaal zijn van elektriciteit
3. een voorbeeld hoe je het moet tekenen

3) Welk(e) schakelschema(’s) bevat(ten) twee lampjes die parallel geschakeld zijn met de spanningsbron?

1. Schema 2
2. Schema 3
3. Schema's 1 en 2
4. Schema's 1, 2 en 4

Sleep de afbeelding naar de juiste tekst.

voltmeter

amperemeter

schakelaar

lamp

batterij

Aan de slag!

Lesson-up maken

Paragraaf 3 maken

- Alles behalve de plus-opdrachten

- Nakijken (Peppels -> media)

- Afmaken proefjes 3-6 (begin alvast, je groepsgenoten sluiten aan als hun werk af is).

Experts

- Plus-opdrachten

- Teken en maak samen met een andere leerling een parallelschakeling met 3 lampjes.

- Meet op verschillende punten in de schakeling de stroomsterkte (A).