begrijpend lezen les 3: functies van tekstgedeelten

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Nederlands

Begrijpend lezen

Les 3:

VWO 3
 P2 2023-2024

In de vorige les...

... heb je  geoefend met signaalwoorden en tekstverbanden.

Aan het einde van deze les...

...weet je de functies van tekstgedeelten.

Functies van tekstgedeelten

• Alinea's of groepjes alinea's hebben bepaalde bedoelingen (= functie tekstgedeelte).
  
• Hierbij kun je denken aan bewijs,  gevolgen,  oorzaak, opsomming en toelichting.
  

Tip: bekijk goed de kernzin en signaalwoorden, die kunnen je hierbij helpen.

Aan de slag!

Pak je boek Op Niveau: Lees tekst 2 "Pubergedrag toch niet veroorzaakt door 'onrijp brein'"op blz. 86.

Maak slides  8  t/m 12

1. Bevat de eerste zin van alinea 5 een signaalwoord voor een tegenstelling en/ of een opsomming?
Leg je antwoord uit.

2. Op welke manier zijn alinea 6 en 7 met elkaar verbonden? Leg je antwoord uit.

3. Bepaal de functie van de volgende alinea's: a. alinea 5, b. alinea 6, c. alinea 7, d. alinea 8, e. alinea 9

4. Op welke manier zijn alinea 9 en 10 met elkaar verbonden?

5. De tekst heeft een goede slotalinea .
Leg dit uit met behulp van je kennis over signaalwoorden en manieren om een tekst af te sluiten.

Ga naar somtoday: Nederlands ---> jaarbijlage---> begrijpend lezen

Maken:

• Download het document 'Altijd online (tekst) Functies van tekstgedeelten
• Lees de tekst
  

• Beantwoord de vragen op de volgende slides

Een tekstgedeelte (dat kan een alinea, een deel van een alinea of zelfs een groep alinea’s zijn) heeft een bepaalde functie binnen de hele tekst.


Stel van de volgende fragmenten de juiste functie vast. Je kunt steeds kiezen uit een aantal gegeven mogelijkheden.

Een tekstgedeelte (dat kan een alinea, een deel van een alinea of zelfs een groep alinea’s zijn) heeft een bepaalde functie binnen de hele tekst.


Stel van de volgende fragmenten de juiste functie vast. Je kunt steeds kiezen uit een aantal gegeven mogelijkheden.

Goed, hij was net erg zenuwachtig geweest door een twitterstilte van een uur (alinea 1).

1. toelichting
2. antwoord
3. weerlegging
4. toegeving

Zijn mobieltje kreeg geen verbinding met internet (alinea1).

1. bewijs
2. oorzaak
3. voorbeeld
4. aanleiding

‘Maar een ander schreeuwt naar zijn tv, als Ajax scoort. Zo heeft iedereen wel iets’ (alinea 2).

1. vergelijking
2. redenering
3. afweging
4. mening

Dat is natuurlijk razend interessant voor jongeren, zeker voor pubers die erg zijn gericht op hun eigen wereldje (alinea 4).

1. gevolg
2. constatering
3. aanvulling
4. toelichting

Pubers zijn zelf slecht in staat een grens te trekken in al die verleidelijke mogelijkheden en kunnen de oproep van een ander moeilijk weerstaan (alinea 6).

1. beoordeling
2. verklaring
3. theorie
4. oproep

Van Sarkom schrijft het als een groot springtouw, waar een hele groep jongeren steeds maar in probeert te blijven om vooral niks te missen. Bovendien moet je zelf ook wat te melden hebben, anders lig je er ook zo uit (alinea 8).

1. vergelijking
2. opsomming
3. beschrijving
4. definitie

Jongeren kunnen roepen dat ze geweldig kunnen ‘multitasken’, ofwel verschillende dingen tegelijkertijd doen, maar dat kunnen ze volgens nieuwe onderzoeken juist minder dan volwassenen (alinea 11).

1. hypothese
2. karakterisering
3. probleemstelling
4. vaststelling

Volgens andere onderzoekers evolueert het zoekgedrag van jongeren zo dat ze best in staat zijn om effectief allerlei snippers bij elkaar te zoeken en met elkaar te verbinden, maar krijgen ze steeds meer moeite met het lezen van lange stukken (alinea 12).

1. gevolgen
2. opsomming
3. bewering
4. verklaring

Nu is dat proces al langer gaande. Waar leerlingen in 1985 nog instaat waren een flinke lap tekst uit NRC Handelsblad te lezen in een examen, zouden heel
veel jongeren van nu al halverwege zuchtend afhaken (alinea 12).

1. toegeving
2. beschrijving
3. gevolgen
4. ontkenning

Dat is ook geen wonder, constateerde de Amerikaanse wetenschapper
Nicholas Carr in een geruchtmakend artikel in het blad The Atlantic. Na tien jaar enthousiast informatie zoeken op internet was hij niet meer in staat een boek te lezen, stelde hij twee jaar geleden. Hij kon de concentratie voor deep reading niet meer opbrengen, gewend als hij was aan de quick wins op internet. Een deel van zijn her- senen had hij lange tijd te weinig aangesproken, constateerde Carr in ‘Is Google Making Us Stupid?’ (alinea 13).

1. verklaring
2. toelichting
3. aanvulling
4. toegeving

Oefenen in zelfstandig werken is goed, stelt hij in het onlangs verschenen ‘Ellis en het verbreinen’. Maar het is niet geschikt voor iedereen. De balans moet goed zijn, tussen sturen en loslaten (alinea 14).

1. argumentatie
2. relativering
3. uitwerking
4. samenvatting

Het is jammer, vindt Veen, dat volwassenen van nu – ouders en docenten – zelf zo slecht overweg kunnen met al die mogelijkheden en geneigd zijn de voet op de rem te zetten. Trendwatcher Adjiedj Bakas heeft het zelfs over ‘zuurbekjes en droefsnoetjes’, die de weg naar een prachtige toekomst niet zien (alinea 16).

1. standpunt
2. relativering
3. beschrijving
4. tegenwerping

Ga naar je boek Op Niveau.

Lees tekst 6 "Zonne-energie is niet genoeg" op blz 131.

Maak de vragen op slides 28 t/m 32

1. Van welk probleem is sprake in tekst 6?

2. Schrijf de oorzaak/ oorzaken van dit probleem op.

3. In alinea 4 staat een signaalwoord voor het verband uitspraak-reden.
a Schrijf dit signaalwoord op.
b Schrijf beide delen van het verband op.

4. a. Op welke manier zijn alinea 5 en 6 met elkaar verbonden?
b Schrijf op waaraan je die manier herkent.
c Leg het verband tussen de alinea's uit.

5. Schrijf de functie van de volgende alinea's op: a alinea 2, b alinea 5 en 6
c alinea 7