Taalproject les 1 brugklas mavo 22/23 bewerkt kopie

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Taalproject

Wat hebben talen met elkaar te maken?

Leerdoelen

Aan het einde van deze les:

• weet je hoe taal ontstaan is.
• weet je dat talen familie van elkaar zijn.
• weet je hoe talen met elkaar verbonden zijn en hoe het Nederlands ontstaan is.
• weet je dat taal niet alleen betekent dat je foutloos leer lezen en schrijven.

Hoe denk je dat talen zijn ontstaan?

Hoeveel mensen spreken er Nederlands?

1. ongeveer 17 miljoen
2. ongeveer 24 miljoen
3. ongeveer 31 miljoen
4. ongeveer 19 miljoen

Nederlands staat in de top 100 van meest gesproken talen ter wereld. Op welke plek staat het Nederlands? Let op: alleen het cijfer

Het ontstaan van taal 

Taalweetjes

• Er worden wereldwijd zo'n 6500 verschillende             talen gesproken. 
• De meest gesproken taal ter wereld is Chinees (Mandarijn, 1248.000.000).
• Daarna volgen Spaans (437.000.000), Engels (372.000.000), Arabisch (295.000.000) en Hindi (260.000.000).

Het ontstaan van taal

•  Schattingen lopen uiteen van 50.000 tot maar liefst twee miljoen jaar 
    geleden

•  Veel wetenschappers zijn ervan overtuigd dat taal geleidelijk geëvolueerd is uit de communicatie van dieren

Dit is de toren van Babel.

Dit is een bijbels verhaal.

De mensen wilden een toren maken die tot aan de hemel reikte zodat ze beroemd zouden worden. God strafte hen voor hun hoogmoed door ervoor te zorgen dat ze elkaar niet meer konden verstaan.

Volgens anderen nog veel verder terug

• De Neanderthalers moeten ook al hebben kunnen praten --> zij leefden in groepen, bewaarden voedsel en gebruikten stenen gereedschappen, die ze volgens bepaalde regels maakten. 
• Het zou dus best kunnen dat zij voor dat alles taal nodig hadden. 

Lang denkt men dat Neanderthalers niet konden praten. De vondst van een tongbotje veranderde dit idee. Sommige wetenschappers denken daarom dat taal meer dan een miljoen jaar geleden is ontstaan. Hiervoor is nog geen overtuigend bewijs

Wat betekent 'met je mond vol tanden staan?'

1. Dat je geen tanden in je mond hebt
2. Dat je het niet weet
3. Dat je moet naar de tandarts moet
4. Dat je met een volle mond praat

Talen kunnen op elkaar lijken

Als je met je mond vol tanden staat, zeg je in het Nederlands ‘Ik weet het niet’ en in het Duits ‘Ich weiss nicht’, terwijl je in het Frans ‘Je ne sais pas’ zou zeggen. 

Het Nederlands lijkt meer op het Duits dan op het Frans. 

Daarom hebben de meeste Nederlandstaligen ook minder moeite om Duits te begrijpen dan Frans.

Stamboom 

van de talen

Door woorden uit verschillende talen met elkaar te vergelijken, kunnen vroegere vormen ontdekt worden.

Even vergelijken

Nederlands     vader      broer         naam

Oud-Indisch    pitar        bhratar      naman 

Grieks              pater      phrater       onoma 

Latijn                pater      frater          nomen 

Frans                père       frère           nom 

Duits                 Vater     Bruder        Name 

Engels              father     brother       name 

Westgermaanse talen

• Vormen de grootste groep binnen de Germaanse taalfamilie. Dat zie je aan hoeveel mensen deze talen spreken. 
• Nederlands, Fries, Duits en Engels. 
• Ook het Zuid-Afrikaans hoort hierbij, want dat stamt van het Nederlands af.

Voorbeelden van Zuid-Afrikaans

- hijsbakkie

- versigtig

- seekoei

-glansglans

- vistenk

Waar of niet waar:
Germaanse en Romaanse talen zijn familie!

1. Waar
2. Niet waar

Germaanse en Romaanse talen hebben dezelfde voorouder: het ...

Het oudste Nederlands

• Geschat wordt van ± 700 tot 1150 na Christus. 
• Deze taal noemen we het Oudnederlands. 
• Oudnederlandse teksten hebben we pas uit latere tijd.
• Meest beroemd is het zinnetje ‘Hebban olla vogala...’ uit de eerste helft van de twaalfde eeuw. 

Hebban olla vogala

'

Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu, wat unbidan we nu?'

'Alle vogels zijn al aan het nestelen, behalve ik en jij. Waar wachten we nog op?' 

Middelnederlands en Nieuwnederlands

• (Oudnederlands van ± 700 tot 1150 na Christus)
• Middelnederlands van 1150 na Christus tot 1500 (na Christus) 
  
• Nieuwnederlands = het Nederlands na 1500 --> spreken we nu nog!

Verschil 

Oudnederlands:       hebban      fadaer

Middelnederlands:   hebben      vader

Bijna 24 miljoen 

• Aruba 5200 sprekers, maar dalend
• België 6.500.000
• Curaçao 11.400
• Nederland 17.000.000
• Sint-Maarten 2000
• Suriname 200.000 sprekers (+ 200.000 als tweede taal)
• Er wordt ook Nederlands gesproken in delen van Duitsland en Frankrijk.
• De zogeheten Kaaphollandse dialecten van Zuid-Afrika en Namibië zijn gestandaardiseerd in het Afrikaans, een dochtertaal van het Nederlands.

Volgende les:

Taal in onze eigen tijd 

Boeken in verschillende talen