Oefentoets H1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Wat gaan we deze les doen?

• Korte herhaling lesstof; 
• Oefentoets van H1 'lezen' maken.  

Hoofdzaken

De belangrijkste informatie in een tekst noem je de hoofdzaken. 

Hoofdzaken vind je vaak op voorkeursplaatsen, zoals de inleiding en het slot van de tekst.

Bijzaken

Minder belangrijke zaken in een tekst noemen we de bijzaken. 

Bijzaken kunnen we onderverdelen in: voorbeeld of uitleg.

Kernzin

De kernzin is de belangrijkste zin van een alinea. Deze zin bevat namelijk een hoofdzaak. 

Na of voor de kernzin staan bijzaken, zoals een voorbeeld of uitleg. 

De kernzin is vaak de eerste of de laatste zin van een alinea. Het kan echter ook wel eens de tweede zin zijn. 

Het onderwerp van een tekst

Het onderwerp van een tekst is waar de tekst over gaat. Dit formuleer je in een paar woorden. Nooit in een hele zin! 

De hoofdgedachte

De hoofdgedachte is hetgeen wat de schrijver over het onderwerp wil zeggen. 

De hoofdgedachte is altijd een hele zin, maar nooit een vraagzin! 

Lees nu tekst 1 

Wat is het onderwerp van de tekst?

1. bestrijding van ivoorhandel
2. bestrijding van olifantenstroperij
3. het leven van Julius Lokniyi
4. opkomst van safari-industrie

Wat voor soort tekst is dit?

1. artikel
2. betoog
3. interview
4. nieuwsbericht

iemand die jaagt zonder toestemming 

likeur; zoet alcoholisch drankje

omkoopbaarheid

padvinder

rottend

twijfelend; er geen vertrouwen in hebbend

uitbarsting

verandering

verbuiging; vervoeging

Stroper

transformatie

corruptie

sceptisch

Antwoorden sleepvraag

stroper = iemand die jaagt zonder toestemming

transformatie = verandering

corruptie = omkoopbaarheid

sceptisch = twijfelend; er geen vertrouwen in hebbend

Wat is de kernzin? 

Antwoord geven op de volgende dia.

[1] Julius Lokinyi was ooit een zeer beruchte Keniaanse stroper, verantwoordelijk voor het eigenhandig doden van zeker honderd olifanten. In het holst van de nacht verkocht hij de slagtanden en hij zorgde er daarmee voor dat grote hoeveelheden ivoor in de schimmige wereld van de verboden handel terechtkwamen. Maar dat was vroeger. Tegenwoordig staat hij bij het krieken van de dag op om de olifanten te beschermen. Op zijn zachtst gezegd een opmerkelijke transformatie, maar hij is niet de enige stroper die de andere kant gekozen heeft.

Wat was de kernzin van de vorige alinea?

[1] Julius Lokinyi was ooit een zeer beruchte Keniaanse stroper, verantwoordelijk voor het eigenhandig doden van zeker honderd olifanten. In het holst van de nacht verkocht hij de slagtanden en hij zorgde er daarmee voor dat grote hoeveelheden ivoor in de schimmige wereld van de verboden handel terechtkwamen. Maar dat was vroeger. Tegenwoordig staat hij bij het krieken van de dag op om de olifanten te beschermen. Op zijn zachtst gezegd een opmerkelijke transformatie, maar hij is niet de enige stroper die de andere kant gekozen heeft.

Wat is de kernzin?

Antwoord geven op de volgende dia.

[2] In een groeiend aantal gemeenschappen in Kenia kiezen voormalige stropers ervoor om hun jachtgeweren en pistolen niet langer te gebruiken om te stropen, maar om hun natuurgebieden te beschermen tegen de vaak zwaarbewapende stropers. Soms zelfs ten koste van hun eigen leven. Natuurbeschermers denken dat deze ongebruikelijke oplossing voor het probleem van stroperij weleens de sleutel tot het behoud van duizenden olifanten zou kunnen zijn. 

Wat was de kernzin van de vorige alinea?

[2] In een groeiend aantal gemeenschappen in Kenia kiezen voormalige stropers ervoor om hun jachtgeweren en pistolen niet langer te gebruiken om te stropen, maar om hun natuurgebieden te beschermen tegen de vaak zwaarbewapende stropers. Soms zelfs ten koste van hun eigen leven. Natuurbeschermers denken dat deze ongebruikelijke oplossing voor het probleem van stroperij weleens de sleutel tot het behoud van duizenden olifanten zou kunnen zijn. 

Wat is de kernzin?

Antwoord geven op de volgende dia.

[3] De keuze van de stropers komt echter niet voort uit goedheid of liefde voor de olifant. Ze hebben de omslag gemaakt, omdat Kenia als geen ander land in Afrika synoniem is geworden met natuurtoerisme. En toerisme betekent geld, veel geld. De safari-industrie brengt jaarlijks ruim een miljard euro op en zorgt voor bijna 500.000 banen. Het geld wordt gebruikt voor diverse doeleinden, variërend van waterputten tot studiebeurzen. Er staat dus nogal wat op het spel. De Kenianen hebben een duidelijk financieel belang bij het behoud van de wilde dieren.

Wat was de kernzin van de vorige alinea?

[3] De keuze van de stropers komt echter niet voort uit goedheid of liefde voor de olifant. Ze hebben de omslag gemaakt, omdat Kenia als geen ander land in Afrika synoniem is geworden met natuurtoerisme. En toerisme betekent geld, veel geld. De safari-industrie brengt jaarlijks ruim een miljard euro op en zorgt voor bijna 500.000 banen. Het geld wordt gebruikt voor diverse doeleinden, variërend van waterputten tot studiebeurzen. Er staat dus nogal wat op het spel. De Kenianen hebben een duidelijk financieel belang bij het behoud van de wilde dieren.

Wat is de kernzin?

Antwoord geven op de volgende dia.

[4] Een simpel rekensommetje laat zien dat een levende olifant meer waard is dan een dode. Een baan in de safari-industrie kan namelijk zeker net zoveel geld opbrengen als stroperij. Ivoorhandel is behoorlijk winstgevend, maar degene die aan het begin van de keten staat, ziet van deze winst maar een heel klein deel. Hoewel een halve kilo ivoor een straatwaarde heeft van wel duizend dollar, leefde Julius Lokinyi ondanks zijn indrukwekkende staat van dienst als stroper nog steeds in armoede. 

Wat was de kernzin van de vorige alinea?

[4] Een simpel rekensommetje laat zien dat een levende olifant meer waard is dan een dode. Een baan in de safari-industrie kan namelijk zeker net zoveel geld opbrengen als stroperij. Ivoorhandel is behoorlijk winstgevend, maar degene die aan het begin van de keten staat, ziet van deze winst maar een heel klein deel. Hoewel een halve kilo ivoor een straatwaarde heeft van wel duizend dollar, leefde Julius Lokinyi ondanks zijn indrukwekkende staat van dienst als stroper nog steeds in armoede. 

Wat is de kernzin?

Antwoord geven op de volgende dia.

[5] Maar het gaat niet alleen om de dieren. De stropers zorgen ook voor veiligheid en doen aan conflictbemiddeling. Criminaliteit, corruptie en de gevechten tussen de verschillende gemeenschappen – die gevoed worden door de illegale handel – spelen in Kenia immers een belangrijke rol. Mensen voelen zich onveilig, omdat veel stropers zich niet beperken tot wilde dieren, maar zich ook bezighouden met het stelen van vee, het vervalsen van geld of het overvallen van toeristen. Milities zoals die van Julius Lokinyi bieden in veel gevallen de eerste vorm van veiligheid. Ze treden bijvoorbeeld op bij incidenten waarbij het voor de politie onmogelijk is op tijd ter plaatse te zijn.

Wat was de kernzin van de vorige alinea?

[5] Maar het gaat niet alleen om de dieren. De stropers zorgen ook voor veiligheid en doen aan conflictbemiddeling. Criminaliteit, corruptie en de gevechten tussen de verschillende gemeenschappen – die gevoed worden door de illegale handel – spelen in Kenia immers een belangrijke rol. Mensen voelen zich onveilig, omdat veel stropers zich niet beperken tot wilde dieren, maar zich ook bezighouden met het stelen van vee, het vervalsen van geld of het overvallen van toeristen. Milities zoals die van Julius Lokinyi bieden in veel gevallen de eerste vorm van veiligheid. Ze treden bijvoorbeeld op bij incidenten waarbij het voor de politie onmogelijk is op tijd ter plaatse te zijn.

Wat is de kernzin?

Antwoord geven op de volgende dia.

[6] De stropersmilities bestaan voor het overgrote deel uit sterke, ongeschoolde jonge mannen die vroeger zelf op olifanten gejaagd hebben. In hun eigen gemeenschap worden ze gezien als dappere strijders die bescherming kunnen bieden tegen overvallers en als experts van de wildernis. Velen van hen zijn in staat om een onduidelijk spoor kilometerslang te volgen en kunnen in een oogwenk zien wanneer iemand ongevraagd een stuk land heeft betreden. Deze eigenschappen maken hen bij uitstek geschikt als olifantenbeschermer. 

Wat was de kernzin van de vorige alinea?

[6] De stropersmilities bestaan voor het overgrote deel uit sterke, ongeschoolde jonge mannen die vroeger zelf op olifanten gejaagd hebben. In hun eigen gemeenschap worden ze gezien als dappere strijders die bescherming kunnen bieden tegen overvallers en als experts van de wildernis. Velen van hen zijn in staat om een onduidelijk spoor kilometerslang te volgen en kunnen in een oogwenk zien wanneer iemand ongevraagd een stuk land heeft betreden. Deze eigenschappen maken hen bij uitstek geschikt als olifantenbeschermer. 

Wat is de kernzin?

Antwoord geven op de volgende dia.

[7] Toch stond de overheid in eerste instantie sceptisch tegenover het idee om stropers in te zetten als natuurbeschermers. Ze durfde geen geld beschikbaar te stellen voor dit project, omdat met dat geld wapens gekocht zouden worden. Men was bang dat de wapens gebruikt zouden worden om conflicten tussen de verschillende gemeenschappen uit te vechten of om toch te jagen op olifanten. 

Wat was de kernzin van de vorige alinea?

[7] Toch stond de overheid in eerste instantie sceptisch tegenover het idee om stropers in te zetten als natuurbeschermers. Ze durfde geen geld beschikbaar te stellen voor dit project, omdat met dat geld wapens gekocht zouden worden. Men was bang dat de wapens gebruikt zouden worden om conflicten tussen de verschillende gemeenschappen uit te vechten of om toch te jagen op olifanten. 

Wat is de kernzin?

Antwoord geven op de volgende dia.

[8] De incidenten waarvoor de Keniaanse overheid vreesde, zijn echter uitgebleven. De voormalige stropers werken inmiddels samen met de Keniaanse politie. Hierdoor hebben ze niet alleen de beschikking over nachtkijkers en wapens, maar ook over twee vliegtuigjes, een helikopter en een regelkamer met monitoren waarop de olifanten per satelliet gevolgd kunnen worden. En als het nodig is, kunnen ze de politie om bijstand vragen. 

Wat was de kernzin van de vorige alinea?

[8] De incidenten waarvoor de Keniaanse overheid vreesde, zijn echter uitgebleven. De voormalige stropers werken inmiddels samen met de Keniaanse politie. Hierdoor hebben ze niet alleen de beschikking over nachtkijkers en wapens, maar ook over twee vliegtuigjes, een helikopter en een regelkamer met monitoren waarop de olifanten per satelliet gevolgd kunnen worden. En als het nodig is, kunnen ze de politie om bijstand vragen.

Wat is de kernzin?

Antwoord geven op de volgende dia.

[9] In Kenia verwacht en hoopt men dat steeds meer stropers het initiatief van Julius Lokinyi zullen volgen en scout worden. Zelfs al zouden die stropers dat alleen maar doen vanwege het geld, dan zouden ze toch een bijdrage leveren aan het behoud van de Afrikaanse olifant. En dat is uiteindelijk waar het om gaat. 

Wat was de kernzin van de vorige alinea?

[9] In Kenia verwacht en hoopt men dat steeds meer stropers het initiatief van Julius Lokinyi zullen volgen en scout worden. Zelfs al zouden die stropers dat alleen maar doen vanwege het geld, dan zouden ze toch een bijdrage leveren aan het behoud van de Afrikaanse olifant. En dat is uiteindelijk waar het om gaat. 

De hoofdgedachte van deze tekst is een van de negen kernzinnen. Welke kernzin vormt de hoofdgedachte van de tekst?

Van één alinea hoef je de kernzin niet in je samenvatting op te nemen, omdat hij een voorbeeld bevat. Om welke alinea gaat het?