8.2 Energie in ecosystemen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

8.2 Energie in ecosystemen

• je kunt aangeven hoe energie wordt vastgelegd en doorgegeven
  
• je kunt uitleggen wat een piramide van biomassa en van productiviteit is
•  je kunt biomassa weergeven in een energiestroomschema
• Je kunt werken met de NPP en BPP van een ecosysteem
• Je kunt de invloed van verschillende abiotische factoren op een ecosysteem uitleggen
• Je kunt eutrofiëring uitleggen

Waar komt energie vandaan?

Energie in jou, je telefoon, je eten... komt allemaal uiteindelijk van de zon!

Hoe?

Producenten!

Wat is de reactievergelijking van fotosynthese?

Alles draait om de zon

• Producenten
• Consumenten (1e orde, 2e orde)
• Elk hoger trofisch niveau neemt energie op uit het voorgaande
• ...zelfs als je uitkomt bij fossiele brandstoffen, want die zijn gevormd uit organisch materiaal 

Wat is je eerste
gedachte bij energie?

Piramides

Hoe een ecosysteem in elkaar zit, kun je weergeven in voedselketen of voedselweb. Maar ook: piramides.

• Van aantallen
  
• Van biomassa = de hoeveelheid (energierijke) organische stoffen (of drooggewicht = alles behalve water)
  
• Van productiviteit = het jaargemiddelde van de biomassa in een ecosysteem
  

 

Energie in biomassa

Piramide van biomassa vs. piramide van productiviteit

Momentopname vs. informatie over de energiestroom 

Kijkend naar dit plaatje: welke trede zijn de predatoren?

1. P
2. C1, C2, C3
3. C2 en C3
4. C3

Piramide

• In de afbeelding is een piramide getekend van de biomassa van organismen in een ecosysteem, verdeeld in drie voedselniveaus.
  
• Noem twee oorzaken waardoor de biomassa van elk dierlijk niveau steeds kleiner is dan die van het voorgaande niveau.
  

Noem twee redenen waarom de biomassa afneemt per trede

Welke piramide van aantallen hoort bij voedselketen:
berk>bladluis>
lieveheersbeestje?

1. A
2. B
3. C
4. D

Welke piramide van biomassa hoort bij voedselketen:
berk>bladluis>
lieveheersbeestje?

1. A
2. B
3. C
4. D

Energiestroomschema

• In elk trofisch niveau gaat energie verloren (bron 8, BINAS 93A2) voor het volgende niveau (Vergelijk I met P)
  
• Naar welke ‘bestemmingen’ gaat de energie op elk trofisch niveau?
  
• Leg adhv bron 8 uit waarom het eten van vlees “energietechnisch” minder efficiënt is dan het eten van planten
  

Biomassa en energiestroom

Heterotrofe organismen:

I = energie inhoud vorige trofisch

niveau

F = feces

A = verteerd deel

R = brandstof voor activiteit

P = bouwstof

Energiestroomschema

Examen-vraag!

Licht toe hoe component R (dissimilatie) kleiner kan worden

Wat eten deze organismen: planten of dieren?

Deel 2

• Je kunt werken met de NPP en BPP van een ecosysteem
  
• Je kunt de invloed van verschillende abiotische factoren op een ecosysteem uitleggen
  
• Je kunt eutrofiëring uitleggen
  

Productie meten!

• Producenten heten zo omdat ze produceren --> energierijk, organisch materiaal
  
• Bruto Primaire Productie (BPP) = hoeveel producenten produceren (in g/m3/dag)
  
• Ze gebruiken ook een deel zelf voor hun eigen verbranding. (Waarom eigenlijk?)
  
• Dus blijft over: Netto Primaire Productie (NPP)
  

Stabiel ecosysteem

• Factoren die o.a. van invloed zijn op ecosysteem: (zie ook tekst + bron 11 op blz 270 en 271)
  
• Temperatuur
  
• Licht
  
• Menselijke invloeden (bijv. bodemschade door visnetten, zandwinning, oogsten)
  
• Voedingsstoffen --> Eutrofiëring!

Examenvraag (havo 2019-I)

Vissen worden gekweekt in een bak waar ook tomatenplanten of paksoiplanten op groeien.

Noem beide oorzaken (waarom vissen niet al het gegeten voer omzetten in lichaamsgewicht)

Examenvraag (havo 2018-I)

Leg uit dat door toename van de hoeveelheid organische stoffen de groei van algen kan toenemen

In hoeverre begrijp je de stof die deze les is behandeld?

😒🙁😐🙂😃

Noem een (nieuw) woord/concept dat is blijven hangen van deze les

Waar wil je nog meer uitleg over?