7.3 De democratische revoluties (deel 2)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

7.3 De democratische revoluties (deel 2)

Je leert vandaag: 

- hoe de Bataafse revolutie verliep

- hoe de Franse revolutie ontstond

- hoe Frankrijk zich ontwikkelde van monarchie naar republiek 

- hoe Frankrijk een keizerrijk werd

schooltv.nl

De Bataafse revolutie

• Joan Derk van der Capellen tot den Pol schreef in 1781 het pamflet 'Aan het volk der Nederland'. 
• Hij schreef dat de Oranjes het volk behandelden 'als hun erfelijk eigendom', maar dat iedereen volgens de natuur gelijk was. 

De Bataafse revolutie

• Hij riep de Nederlanders op een voorbeeld te nemen aan de Batavieren.  
• De 'eerste Nederlanders' hadden hun zaken zelf geregeld in 'algemene vergaderingen'. 
• Het pamflet werd het startsein van een democratische beweging. 

De Bataafse revolutie

• Gewapende patriotten, democraten, verjoegen in 1776 de regenten in Utrecht. 
• Ze namen daarna ook in andere steden de macht over. 

Waarom schakelde de Prinses Wilhelmina, nu, de hulp in van haar broer (de koning van Pruisen)?

De Bataafse revolutie

• Het Pruisisch leger maakte in oktober 1787 een eind aan de patriottenopstand. 
• Duizenden patriotten vluchtten naar Frankrijk.

Waarom viel in 1795 het Franse leger Nederland binnen?

De Bataafse revolutie

• De patriotten kwamen in 1795 aan de macht. Willem V vluchtte naar Engeland. 
• De Staten-Generaal riepen de Bataafse Republiek uit. 

De Bataafse revolutie

• Mensenrechten werden vastgelegd. 
  
• Er kwam godsdienstvrijheid én scheiding van kerk en staat. 
• Er werd een volksvergadering gekozen, de Nationale Vergadering.  

De Bataafse revolutie

• Nederland werd een eenheidsstaat: gemeente- en provinciebesturen zijn ondergeschikt aan de staat. 
• Napoleon maakte een eind aan de Bataafse Revolutie en liet Nederland in 1806 een koninkrijk worden o.l.v. Lodewijk Napoleon. 

De Bataafse revolutie

• In 1810 werd Nederland onderdeel van Frankrijk. 
• In 1813 was Nederland bevrijd en werd het weer een monarchie en eenheidsstaat. 

Leg uit waarom Lodewijk XIV in 1788 de Staten-Generaal bijeen riep en waarom dit niet past bij het absolutisme.

Het ontstaan van de Franse revolutie

• Bijeenroepen Staten-Generaal 
• Hoge staatsschuld 
• Adel en geestelijkheid moesten meer belasting gaan betalen 

Leg uit dat het stemmen oneerlijk verliep in de Staten-Generaal.

Het ontstaan van de Franse revolutie

• De burgers riepen zich uit tot de Nationale Vergadering. Doel: opstellen van een grondwet. 
• 14 juli 1789 opstand (bij de Bastille). Het geweld sloeg over naar de rest van Frankrijk. 
• De Nationale Vergadering schafte de 'feodale' rechten af en nam de Verklaring van de rechten van de Mens en de Burger aan.  

Leg de betekenis van deze verklaring 'van de Rechten van de Mens en Burger' uit.

Van monarchie naar republiek

• De Nationale Vergadering bracht in 1791 een grondwet tot stand die van Frankrijk een constitutionele monarchie maakte. 
• Lodewijk XIV en Marie Antionette wilden naar Oostenrijk vluchtten. Dit mislukte. 

Op basis van welke ideologie was deze grondwet opgesteld?

1. De driemachtenleer van Montesquie
2. Het sociaal contract van Locke
3. Het sociaal contract van Rousseau

Leg uit, naar aanleiding van welke gebeurtenis, de Franse revolutie in een nieuwe fase kwam.

Van monarchie naar republiek

• Het nieuwe parlement was radicaler: het schafte de monarchie af en maakte Frankrijk een Republiek. 
• In januari 1793 werd 'burger Louis Capet' ter dood veroordeeld.  

Van welke verlichte denker was Maximiliaan Robespierre een aanhanger?

1. Locke
2. Rousseau
3. Voltaire
4. Adam Smith

Van monarchie naar republiek

• Robespierre kwam aan de macht. Hij was radicaal. 
• Zijn regering vertegenwoordigde de algemene wil. 
• Iedereen die zich tegen de regering keerde, was een vijand van het volk en van de revolutie.  
• In 1793 kondigde hij de terreur af. 

Van republiek naar keizerrijk

• Robespierre werd ter dood veroordeeld, daarna kwam het Directoire aan de macht. 
• Het leger boekte enorme successen o.l.v. Napoleon. 
• In 1799 zette Napoleon de regering af en greep de alleenheerschappij.  

Hoe liet Napoleon de staatsgreep democratisch lijken?

Leg uit dat we Napoleon zowel kunnen zien als een reactionair als een revolutionair.

Einde opdrachten! 

Indien je de les naar behoren hebt afgerond, laat je het eindresultaat zien aan je docente.