3.2 Reactievergelijkingen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

H3.2 Reactievergelijkingen 

Benodigheden:

Schrift en pen!

Na deze les...

... kun je een reactievergelijking kloppend maken

Reactieschema

Een chemische reactie kun je verkort weergeven in een reactieschema, waarin je de namen en de toestandsaanduidingen van de beginstoffen voor de pijl en van de reactieproducten achter de pijl plaatst.

Toestandsaanduidingen: gas (g), vast (s), vloeibaar (l) en opgelost (aq)

Oefening

Het gas stikstofmonoxide wordt omgezet in stikstof en zuurstof. 

Schrijf het reactieschema met toestandsaanduiding op. 

Reactieschema

Ontleding van water

Begin: Water

Eind: Waterstof en zuurstof

Water (l) -> Waterstof (g) + zuurstof (g)

Volgende stap 

Reactievergelijking

Reactieschema

Een reactieschema is in woorden. 

Reactievergelijking

Een reactievergelijking is in formules. 

water(l)                waterstof(g) + zuurstof(g)

2H​2​​O(l)−2H​2​​(g)+O​2​​(g)

Reactievergelijking

Reactieschema = woorden

Reactievergelijking = molecuulformules

In een reactievergelijking is er voor en na de pijl een gelijk aantal atomen van elke soort aanwezig.

Je noemt dat een kloppende reactievergelijking.

Weet je nog? (1/2)

Index: Kleine getalletje in de molecuulformule -> 2 in SO₂ 

_{Coëfficiënt: getal voor de molecuulformule, 5 in 5 NaCl} 

_{Atomen zijn alleen, behalve sommige atomen, die zijn altijd met z'n tweeën: 
Claudia Fietst In Haar Onderbroek Naar Breda}

Hoeveel atomen per soort in de volgende notaties?

SO₂

• ? x S
• ? x O

3 SO₂

• ? x S
• ? x O

Hoeveel atomen per soort in de volgende notaties?

SO₂

1 molecuul

2 atoomsoorten

• 1 x S
• 2 x O

3 SO₂

3 molecuul

2 atoomsoorten

• 3 x S
• 6 x O

Stappenplan

Deel 1

• Schrijf het reactieschema op in woorden
• Vervang de woorden door symbolen

Deel 2

• Schrijf van elk soort atoom het aantal op, voor de pijl
  
• Schrijf van elk soort atoom het aantal op, na de pijl

• Pas het aantal atomen aan door de coëfficiënt te veranderen
• Controleer of voor en na de pijl evenveel van elk atoomsoort aanwezig is.

3.2 Reactievergelijking

Reactievergelijking (Deel 1)

Ontleding van water

Reactieschema:

Reactievergelijking:

Water (l) -> waterstof (g) + zuurstof (g)

H₂O -> H₂ + O₂

Reactievergelijking (Deel 2)

H₂O -> H₂ + O₂

H: 2

O:1

H: 2

O:2

Reactievergelijking (Deel 2)

2 H₂O ->  H₂ + O₂

H: 2 4

O: 1 2

H: 4

O: 2

Reactievergelijking (Deel 2)

2 H₂O -> 2 H₂ + O₂

H: 2 4

O: 1 2

H: 2 4

O: 2

Reactieschema

Verbranding van methaan

Begin: Methaan en Zuurstof

Eind: Koolstofdioxide en Water

Methaan(g) + Zuurstof(g) --> Koolstofdioxide(g) en Water(l)

Reactievergelijking (Deel 1)

Verbranding van Methaan

Reactieschema:

Reactievergelijking:

Methaan(g) + Zuurstof(g)  -->  Koolstofdioxide(g) en Water(l)

CH₄ (g) + O₂ (g)  -->  CO₂ (g) + H₂O (l)

Reactievergelijking (Deel 2)

... CH₄ + ... O₂  -->  ... CO₂ + ... H₂O

C: 

H: 

O:

C: 

H: 

O:

Reactievergelijking (Deel 2)

CH₄ +   O₂  -->  CO₂ +  H₂O

C: 1

H: 4

O: 2

C: 1

H: 2

O: 3

Reactievergelijking (Deel 2)

CH₄ +   O₂  -->  CO₂ + 2 H₂O

C: 1

H: 4

O: 2

C: 1

H: 2 4

O: 3 4

als laatste de moleculen die uit één atoomsoort bestaan

Reactievergelijking (Deel 2)

CH₄ +  2 O₂  -->  CO₂ + 2 H₂O

C: 1

H: 4

O: 2 4

C: 1

H: 2 4

O: 3 4

Regels kloppend maken

• Voor en na de pijl moeten van elke atoomsoort evenveel atomen zijn 
• Aan de moleculen zelf mag je niets veranderen (de index verandert niet) 
• Let op !! Als je op een half getal uitkomt voor de moleculen, doe je alle getallen (coëfficiënten) keer 2 
• Let op !! Uiteindelijk moeten de coëfficiënten de kleinst mogelijke hele getallen zijn. 

Oefenen

Reactievergelijkingen kloppend maken leer je alleen maar door het veel te doen.

Oefen dit dan ook!

Volgende les (3.3) heb je deze kennis hard nodig.

Samen oefenen

Neem over en maak kloppend:

 …K (s) + …Br2 (l) --> …KBr (s)

 …KClO3 (s) --> …KCl (s) + …O2 (g)

 …N2 (g) + …H2 (g) --> …NH3 (g)

 …Na (s) + …O2 (g) --> …Na2O (s)

 …P (s) + …Cl2 (g) --> …PCl3 (s) 

Afsluiting: Neem over en maak kloppend

…SO2 (g) + …O2 (g) -->  …SO3 (g)

 …ZnO (s) --> …Zn (s) + …O2 (g)

…C3H8 (g) + …O2 (g) --> …CO2 (g) + …H2O (g)

 …P2O3 (s) --> …P (s) + …O2 (g)

 …Al (s) + …Cl2 (g) --> …AlCl3 (s)