Atomen - Straling gebruiken

• Natuurkunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Straling gebruiken

Ga rustig zitten

Je jas en telefoon zijn aan de kapstok / in de kluis

Je boek en pen liggen op tafel

8.1 - Wat moeten we kennen/kunnen?

...beschrijven uit welke drie deeltjes atomen zijn opgebouwd.

...de overeenkomsten en de verschillen tussen de isotopen van één element noemen.

...uitleggen dat één element zowel gewone als radioactieve isotopen kan hebben.

Oefenopgave

2. Jodium-131 wordt veel gebruikt in de geneeskunde. Het atoomnummer van jodium is 53.

a. Hoeveel protonen heeft jodium-131?

b. Hoeveel neutronen heeft jodium-131?

c. Wat is het massagetal van jodium-131?

d. Een andere isotoop van jodium is jodium-127. Wat is de overeenkomst tussen jodium-131 en jodium-127?

8.2 - Wat moeten we kennen/kunnen?

...uitleggen wat er met de atoomkern gebeurt als een atoom radioactief vervalt.

...uitleggen wat wordt bedoeld met de activiteit van een radioactief voorwerp.

...uitleggen wat wordt bedoeld met de halfwaardetijd van een radioactieve isotoop.

Oefenopgave

In een kerncentrale ontstaat 4 gram van de stof plutonium-239. Deze stof is radioactief en heeft een halfwaardetijd van 24 000 jaar.

a. Hoeveel gram plutonium-239 is er na 48 000 jaar nog over? Leg je antwoord uit.

b. Na hoeveel jaar is er nog 0,25 gram plutonium-239 over?

Planning

1. Uitleg bij paragraaf 3

2. Maken opgaven daarbij

3. Oefenopgaven over lesstof tot zover maken + bespreken

Wat weten we al?

Wat atomen zijn / waaruit ze bestaan

Dat instabiele atomen ioniserende straling uitzenden

Dat ioniserende straling schadelijk is omdat het moleculen kapot kan maken

Dat elke radioactieve stof een halveringstijd heeft, en steeds minder actief wordt

Wat leren we vandaag?

Welke soorten radioactieve straling er zijn

Waar die soorten straling allemaal doorheen kunnen

Waarvoor we straling nuttig kunnen gebruiken

Waarvoor gebruiken we (ioniserende) straling?

Ioniserende straling heeft zoveel energie dat het DNA kapot kan maken.

Niet heel chill, maar wel handig als je van bepaalde cellen af wil - zoals kwaadaardige kankercellen.

We leren over 3 soorten ioniserende straling:

- Alfastraling (kan je makkelijk stoppen)

- Bètastraling (komt niet door een boek heen)

- Gammastraling (kan je alleen afremmen met bv. lood, en dan nog niet volledig)

Welke soort is het minst gevaarlijk voor een mens?

1. Alfastraling
2. Bètastraling
3. Gammastraling

Welke soort wordt waarschijnlijk gebruikt bij bestraling van een patiënt?

1. Alfa
2. Bèta
3. Gamma

Het doordringend vermogen van gammastraling is heel groot.

Alfa- en bètastraling komen niet of nauwelijks door je huid heen.

Als je gaat bestralen van buitenaf het lichaam, moet je dus gammastraling gebruiken.

Bestraling van binnenuit kan ook.

Daarna is de patiënt zelf een tijdje radioactief.

Ook mogelijk: een tracer in het lichaam die zich hecht aan bv. ontstekingen, en die gammastraling uitzendt. Dan krijg je zulke foto's >>

Tot slot: röntgenfoto's.

Uitgezonden straling wordt geabsorbeerd door de botten en doorgelaten door spieren en vetweefsel.

Als je dan een foto maakt van de schaduwen, zie je de botten wel, en de rest niet/nauwelijks.

Aan de slag

Maak: Paragraaf 8.3, opdrachten 1 t/m 6, 9, en 12.

Hoe: in je werkboek, gebruik Binas waar nodig.

Met wie: je mag rustig overleggen met je buur.

Hoe lang: tot het einde van deze les.

Klaar? Maak in je online boek de opgaven 'Test jezelf' bij deze paragraaf (8.3)

Oefenopgaven

Volgende week donderdag: toets over dit hoofdstuk.

Daarom nu alvast: oefenvragen over paragraaf 1 t/m 3.

Maak deze stil en voor jezelf. Gebruik de BiNaS bij de laatste twee vragen.

Je krijgt straks een blad met uitwerkingen om zelf mee na te kijken.