De Noormannen 4

• Geschiedenis
• Secundair onderwijs

De Noormannen 

Onderzoeksvraag: 

Welk beeld hebben we van de Noormannen? Hoe is dit beeld ontstaan?

Frankische kroniekschrijvers:

* uitermate negatief over de Noormannen

* in hun kronieken en annalen: hoe de Noormannen bij verrassingsaanvallen hun steden plunderden en in brand staken

Kroniek van Vlaanderen

Annales Blandinienses

Negatieve beeld Franken <--> beeld dat we af en toe zien in reclame

Positiever beeld over de Noormannen: 

* meer dan alleen plunderaars --> handelaars, ontdekkingsreizigers en kolonisten

* ontstaan in drie fasen

1e fase

Vroege kroniekschrijvers in Groot-Brittannië:

* schrijven vooral over heldenverhalen van de Noormannen 

* zagen Noormannen als hun roemruchte voorvaders

    --> trots

Deze kronieken hebben de middeleeuwse IJslandse saga's beïnvloed.

2e fase

Middeleeuwse IJslandse saga's:

* beschreven opnieuw vooral de heldendaden van hun voorouders

+ nodige details om er een mooi verhaal van te maken

--> ook slechte Noormannen zo goed mogelijk beschreven 

Deze saga’s --> het geïdealiseerde beeld kon ontstaan

3e fase

Het geïdealiseerde beeld 

* 18de eeuw

* in Scandinavië, Groot-Brittannië, Duitsland en Nederland

* het romantisme beeld van de Noorman met de gehoornde helm (historisch niet correct)

Bronnenonderzoek

Bron 1 en 2: klassikaal

Bron 1

Deze strips tonen de Noormannen als woestelingen: ze hebben geen schrik, ze hebben een wilde baard en grote snor. 

Ze hebben vreemde namen, zoals 'Liflaf'.

Hun kleding ziet er ruw uit, met een zwaard aan de riem. 

Ze dragen een helm met hoorns.

Ze gebruiken een doodshoofd om hun fakkel recht te houden.

Bron 1

Ze varen met een drakkar, die versierd is met een drakenkop. 

De zeilen zijn in twee kleuren gestreept.

Klopt dit beeld met de werkelijkheid?

In de moderne afbeeldingen van de Noormannen valt op dat een aantal elementen steeds weer terugkeert. Noormannen worden voorgesteld als mannen met een woeste baard die een helm met hoorns dragen. Ze zwaaien met bijlen en zwaarden, hebben rare bijnamen en varen in schepen met een drakenkop als boeg. Bovendien drinken ze uit schedels van slachtoffers.

Door de Noormannen zo voor te stellen, dragen de striptekenaars onbewust bij aan de instandhouding van de mythen over de Noormannen, zoals die helmen met hoorns en die schedeldrank. 

Droegen de Noormannen inderdaad helmen met hoorns?

Bronnenonderzoek

Bron 3 en 4: in duo

Bron 3

a) De Noormannen droegen helmen met horens.

NIET WAAR, omdat…

Er nooit bewijs van is gevonden. Er zijn wel enkele helmen uit de tijd van de Noormannen teruggevonden, maar die hadden geen horens.

Bron 3

b) Hoe komt het dat veel mensen denken dat Noormannen helmen met vleugels droegen?

Het is een misverstand. Deze misvatting is aan het einde van de 19de eeuw ontstaan in de periode van de nationalistische romantiek. In de 20ste eeuw heeft die voorstelling van de 'Noorman met de horens' een steeds grotere bekendheid gekregen.

Bron 3

c) Droegen de Noormannen helmen?

De Noormannen droegen zo nu en dan helmen. 

Dat weten we door de gedenkstenen, de wandkleden en inkervingen.

Bron 4

a) Hadden de Noormannen dierenkoppen op de boeg van hun schepen? Waarom wel / niet?

Neen, de koppen die gevonden zijn in de Schelde, dateren af van voor de Noormannentijd. Het zijn waarschijnlijk de boegen van een Gallo-Romeinse en een Germaanse handelaar.

Bronnenonderzoek

Vanwaar komt het populaire beeld 'de Noorman als ongemanierde piraat'?

In de Frankische kronieken - West-Europese bronnen uit de Vikingtijd dus -is er weinig positiefs te lezen over de Noormannen. 

Bestudeer de bron samen met je buur, en los de vraagjes op.

Bron 5

a) Wie is de maker van bron 5 en wat is zijn relatie met de Noormannen?

De maker van de bron is Abbo, een monnik. Hij schreef drie boeken over de aanval van de Noormannen op Parijs.

Bron 5

b) Waarover gaat de bron?

In de bron beschrijft Abbo het beleg van de Noormannen op de stad Parijs.

*beleg: belegering

Bron 5

c) Welk beeld heeft de maker van bron 5 over de Noormannen?

Abbo heeft een negatief beeld over de Noormannen. 

Hij ziet hen als duivels, en als woeste, barbaarse plunderaars.

Bron 5

d) Wat bedoelt Abbo met de zin "Dit ras stamt af van Satan" in zijn beschrijving van de Noormannen?

Hiermee bedoelt Abbo dat de Noormannen van nature slecht zijn en dat hun daden van duivelse oorsprong zijn.

Bron 5

e) Wat bedoelt Abbo met de term "geschilderde schildpad"?

Hiermee bedoelt Abbo de strategie die de Noormannen in de strijd toepasten waarbij ze met hun schilden een schild, zoals dat van een schildpad, vormden waardoor zij beschermd waren van bijvoorbeeld inkomende pijlen.

(filmpje schildpadformatie)

Exit-ticket

www.bookwidgets.com

Extra bronnen

www.bookwidgets.com

www.bookwidgets.com