filosofie

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Filosofie

Een introductie in de ethiek

Waarom deze les?

- Even iets anders.

- Aanzetten tot nadenken.

- Handvatten om met ethische vraagstukken om te gaan.

Planning

- Wat is ethiek en wat heb je eraan?

- Twee morele dilemma's

- Wat is deontologie

- Nog meer dilemma's

- Kijktips

Ethiek

Is het verkeerd om te stelen om je familie van eten te voorzien?

Is het mogelijk om een onschuldige leugen te vertellen?

Even opwarmen

Stel je voor dat een trein heel hard over een spoor rijdt. Op het spoor liggen vijf mensen vastgebonden. De trein rijdt rechtdoor en de vijf mensen zullen dood gaan. Maar: jij staat bij de wissel. En jij hebt een hendel waardoor je kunt zorgen dat de trein de andere kant op gaat, waar maar één persoon op het spoor ligt vastgebonden. Wat zou je doen? Haal je de hendel over of niet?

Deontologie

Immanuel Kant

1724 - 1804

Immanuel Kant

- Zoon van een zadelmaker.

- Docent aan een universiteit.

- Een van de belangrijkste filosofen van De Verlichting.

Sapere aude!

Deontologie

- Leer/logica van de plicht.

- Goed handelen = volgen van de morele plicht, onafhankelijk van de consequenties v/d handeling.

- Consequentie handeling ondergeschikt aan de morele plicht

Categorisch imperatief

Onvoorwaardelijk  gebod (los van een te bereiken doel).

Niet liegen omdat dit onredelijk is.

Hypothetisch imperatief

Gericht op het bereiken van een bepaald doel.

Niet liegen omdat ....

De ethiek van Kant

Handel alleen volgens die maxime waarvan je kunt willen dat zij een algemene wet wordt.

Procedure

Stap 1: Formuleer een maxime.

Stap 2: Giet dit in de vorm van een natuurwet.

Stap 3: Ga na of je deze wet kunt denken.

Stap 4: Ga na of je deze wet kunt willen.

Casus: helpen

Stel je voor dat je andere mensen, ongeacht de situatie,

niet wilt helpen omdat iedereen voor zichzelf moet

zorgen. 

Formuleer een maxime

Ik help andere mensen niet.

(Kant: Ik help niemand anders haar doelen te verwezenlijken.)

Giet dit in de vorm van een natuurwet

Het is een algemene natuurwet dat niemand iemand

anders helpt haar/zijn doelen te verwezenlijken.

Ga na of je deze wet kunt denken.

Je kunt je een wereld voorstellen waarin mensen elkaar

niet helpen. Je kunt overleven zonder elkaar te helpen.

Ga na of je deze wet kunt willen.

Stel je een wereld voor waar mensen elkaar niet helpen.

Hoe verwezenlijk je dan je eigen doelen?

Argumentatie: De tegenspraak in de wil is er wel omdat Kant van mening is dat mensen om de doelen volledig te kunnen verwezenlijken wel op elkaar aangewezen zijn voor corporatie. Je kunt je dus wel een wereld voorstellen maar je kunt een wereld niet willen omdat je niet volledig in

staat bent om je eigen doelen te verwerkelijken. Zo is er een

tegenspraak in de wil.

Conclusie

Uit het gegeven dat wij deze natuurwet niet zouden

kunnen willen volgt dat het niet moreel goed is om

mensen niet te helpen.

En nu zelf aan de slag!

Casus

Je bent als ZZP'er ingehuurd om een website te ontwerpen voor een klant. In de offerte die je vooraf hebt opgesteld heb je aangegeven 160 uur voor dit project nodig te hebben.  Uiteindelijk blijk je echter in 80 uur klaar te zijn. Je besluit dit niet aan de klant te vertellen en je levert het project pas na 160 uur op. Vervolgens breng je ook de volle 160 uur in rekening.

Geef aan de hand van de geleerde theorie aan of dit wel/niet de juiste beslissing is.

Opdracht

1. Maxime: in omstandigheid X doe ik Y omwille van Z

2. Natuurwet: Giet dit in een algemene wet.

3. Ga na of je deze wet kunt denken.

4. Ga na of je deze wet kunt willen. 

Kijktip 1:

The Good Place

Kijktip 2:

Black Mirror

Kijktip 3:

Crash Course Philosophy