Ethiek

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Filosofie

Een introductie in de ethiek

Waarom deze les?

- Anders.

- Aanzetten tot nadenken.

- Handvatten om met ethische vraagstukken om te gaan.

Planning

- Wat is ethiek en wat heb je eraan?

- Twee morele dilemma's

- Wat is deontologie

- Nog meer dilemma's

- Kijktips

Ethiek

Is het verkeerd om te stelen om je familie van eten te voorzien?

Is het mogelijk om een onschuldige leugen te vertellen?

Even opwarmen

Stel je voor dat een trein heel hard over een spoor rijdt. Op het spoor liggen vijf mensen vastgebonden. De trein rijdt rechtdoor en de vijf mensen zullen dood gaan. Maar: jij staat bij de wissel. En jij hebt een hendel waardoor je kunt zorgen dat de trein de andere kant op gaat, waar maar één persoon op het spoor ligt vastgebonden. Wat zou je doen? Haal je de hendel over of niet?

Deontologie

Immanuel Kant

1724 - 1804

Immanuel Kant

- Zoon van een zadelmaker.

- Docent aan een universiteit.

- Een van de belangrijkste filosofen van De Verlichting.

Deontologie

- Leer/logica van de plicht.

- Goed handelen = volgen van de morele plicht, onafhankelijk van de consequenties v/d handeling.

- Consequentie handeling ondergeschikt aan de morele plicht

Categorisch imperatief

Onvoorwaardelijk  gebod (los van een te bereiken doel).

Niet liegen omdat dit onredelijk is.

Hypothetisch imperatief

Gericht op het bereiken van een bepaald doel.

Niet liegen omdat ....

De ethiek van Kant

Handel alleen volgens die maxime waarvan je kunt willen dat zij een algemene wet wordt.
“beschouw bij je handelen de mens nooit slechts als middel maar altijd tegelijkertijd als doel”

Een maxime is een subjectief principe,
dat gebaseerd is op wat het subject (het individu) wil.
De maxime bevat de praktische regel, 

bepaald door de rede volgens de voorwaarden van het subject (vaak volgens diens onwetendheid of ook diens neigingen).

In de zorg?

Wat is een goede balans tussen het geven van autonomie (vrijheid, eigen regie) aan cliënten en het beschermen van deze kwetsbare mensen door vrijheidsbeperking op te leggen om risico's te voorkomen?

Beantwoord;

Moet je de waarheid vertellen, zelfs als dat iemand pijn kan doen?

Mag je dieren eten, zelfs als je weet dat sommigen voor hun vlees lijden?

Als je ontdekt dat je collega iets illegaals doet op het werk, moet je het melden ook al zou dat hun baan in gevaar kunnen brengen?

Als je een portemonnee op straat vindt met geld erin, moet je proberen het terug te geven aan de eigenaar of mag je het zelf houden, of neem je eerst geld en geef je hem dan terug?

Moet je gerecycled afval apart sorteren, ook al kost dat extra tijd, of is het oké om alles gewoon in één prullenbak te gooien?

Is het juist om in een dierentuin dieren te houden voor entertainment, terwijl ze in het wild gelukkiger zouden zijn?

Opdracht

Bedenk of zoek zelf een ethisch vraagstuk/dilemma welke jou aanspreekt. Beantwoord deze voor jezelf en schrijf een korte toelichting waarom je gekozen hebt voor dit antwoord.

We bespreken ze klassikaal, zodat de anderen ook hun licht kunnen schijnen op het vraagstuk. 

Kijktip 1:

The Good Place

S1E1

De rest ook natuurlijk

Kijktip 2:

Black Mirror

Kijktip 3:

Crash Course Philosophy