Tekstverbanden en signaalwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

TEKSTVERBANDEN

Zorgen ervoor dat

woorden, zinnen en alinea's

met elkaar samenhangen.

Tekstverbanden

SIGNAALWOORDEN

Aan een

signaalwoord

zie je met

welk tekstverband

je te maken hebt.

Welkom!

We beginnen aan het onderdeel Lezen van hoofdstuk 3.

We leren signaalwoorden in  een tekst herkennen.

We leren chronologische, opsommende, tegenstellende en toelichtende verbanden in een tekst herkennen.

Lesdoelen:

- Ik weet wat een tekstverband is.

- Ik weet wat signaalwoorden zijn.

- Ik ken de volgende tekstverbanden en bijbehorende signaalwoorden: chronologisch, opsommend, tegenstellend en toelichtend.

- Ik kan signaalwoorden koppelen aan de juiste tekstverbanden.

SOORTEN TEKSTVERBANDEN

We leren vandaag:

- chronologisch verband

- opsommend verband

- tegenstellend verband

- Oorzaak -  gevolg

- toelichtend verband

- voorwaardelijk verband 

- redengevend verband 

- oorzakelijk verband 

- concluderend verband

SOORTEN TEKSTVERBANDEN

opsomming

tegenstelling

voorbeeld

Chronologisch verband

Een chronologisch verband geeft aan

in welke tijdsvolgorde iets gebeurt.

Bijvoorbeeld:

Vandaag zal eerst de zon schijnen, daarna gaat het regenen.

Signaalwoorden bij een chronologisch verband zijn bijv.

vroeger, later, nu, eerst, daarna, vervolgens, nadat, terwijl, dadelijk, intussen, 

REDENGEVEND VERBAND

Een redengevend verband geeft aan

waarom iemand iets doet of vindt.

SIGNAALWOORDEN

bij redengevend verband

- want - omdat - daarom - dus -

de reden hiervoor is - het argument is

VOORBEELD

redengevend verband

Voor het proefwerk van biologie had ik een slecht cijfer,

want ik heb er niet goed voor geleerd.

De reden van het slechte cijfer is

dat ik niet geleerd heb voor het proefwerk.

Het oorzakelijk verband

Let op! Lijkt veel op redengevend, maar hier gaat het om een oorzaak waar je geen invloed op hebt. 

Signaalwoorden: doordat, dankzij, als gevoel van, dat komt door

Voorbeeld: 

Doordat het warm is, trek ik een korte broek aan. 

Opsomming

In een opsomming worden dingen achter elkaar opgenoemd.

Bijvoorbeeld:

Vergeet niet je tandenborstel en ook je pyjama,  mee te nemen. Verder neem je je fiets nog mee.

Opsommend verband

In een opsommend verband worden dingen achter elkaar opgenoemd.

Bijvoorbeeld:

Vergeet niet je tandenborstel en ook je pyjama,  mee te nemen. Verder neem je je fiets nog mee.

Signaalwoorden bij een opsomming zijn bijv.

ten eerste, ten tweede, om te beginnen, ook, bovendien, verder, ten slotte, niet alleen.... maar ook, enz.

tegenstelling

In een tegenstelling worden in een tekst tegenovergestelde dingen genoemd.

Bijvoorbeeld:

Ik was van plan veel te doen, maar er kwam weinig uit mijn vingers.

Signaalwoorden bij een tegenstellend verband zijn bijv.

tegenover, maar, hoewel, echter, toch, ondanks dat, aan de ene kant..... aan de andere kant, 

toelichting

In een toelichtend verband wordt vaak een voorbeeld gegeven.

Bijvoorbeeld:

Ik moet nog veel doen in de tuin, zoals onkruid wieden en bomen snoeien. (ja, daar zit ook een opsomming in)

Signaalwoorden bij een toelichting zijn bijv.

bijvoorbeeld, zo, zoals, denk aan, neem nou....

VOORWAARDELIJK VERBAND

Een voorwaardelijk verband geeft aan

onder welke voorwaarden iets gebeurt.

VOORBEELD

voorwaardelijk verband

Als ik vandaag mijn kamer opruim,

(dan) mag ik morgen mee naar de Efteling.

Om mee te mogen naar de Efteling, moet ik mijn kamer opruimen.

Voorwaarde = kamer opruimen

SIGNAALWOORDEN

bij voorwaardelijk verband

Een chronologisch verband geeft aan

in welke tijdsvolgorde iets gebeurt.

Bijvoorbeeld:

Vandaag zal eerst de zon schijnen, daarna gaat het regenen.

Het concluderend verband 

Hierbij wordt een conclusie getrokken. 

Signaalwoorden: dus, kortom, dat houdt in 

Voorbeeld: 

Kortom, het is belangrijk om je huiswerk te maken.  

Tekstverbanden

(oefenen)

Zij moet eerst haar zere oor aan de dokter laten zien, daarna mag ze een pijnstiller innemen.

1. Chronologisch
2. Opsommend
3. Tegenstellend

Mevrouw Verschoor geniet van goede muziek, verder is zij een filmliefhebber.

1. Tegenstellend
2. Opsomming
3. Chronologisch

Mijn etui zit bomvol met schoolspullen: pennen, potloden, stiften, een geo-driehoek, gummen en een passer.

1. Opsomming
2. Tegenstellend
3. Chronologisch

Zelf aan het werk

Je gaat nu hiermee oefenen met de taak die in de digitale leeromgeving voor je klaarstaat.

Lees de tekst goed en beantwoord de vragen.

De jongens in mijn klas leggen de lat niet al te hoog. Neem bijvoorbeeld Lex. Hij gaat altijd voor een 5,5.

1. toelichtend verband
2. redengevend verband
3. voorwaardelijk verband

Omdat het klimaat snel verandert, gaat het waterschap de dijken in een hoog tempo ophogen.

1. toelichtend verband
2. redengevend verband
3. voorwaardelijk verband

Wat is het verschil tussen een redengevend en een oorzakelijk verband?

Als jij alles voor mij inpakt,
koop ik iets lekkers voor onderweg.

1. toelichtend verband
2. redengevend verband
3. voorwaardelijk verband

Zet de signaalwoorden bij het juiste tekstverband. 

Toelichtend

Opsommend

Bijvoorbeeld

Zoals

Verder

Ook

Wat snap je nog niet zo goed?

opdracht

Schrijf in je schrift alle tekstverbanden.

Bedenk bij elk tekstverband een zin en gebruik het goede signaalwoord erbij.

Lesdoelen:

- Ik weet wat een tekstverband is.

- Ik weet wat signaalwoorden zijn.

- Ik ken de volgende tekstverbanden en bijbehorende signaalwoorden: chronologisch, opsommend, tegenstellend, toelichtend, voorwaardelijk, redengevend en oorzakelijk.

- Ik kan signaalwoorden koppelen aan de juiste tekstverbanden.

TEKSTVERBANDEN

Zorgen ervoor dat

woorden, zinnen en alinea's

met elkaar samenhangen.