Herhaling ecologie V5

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Herhaling ecologie V5

Hoofdstuk 15

In 2020 hadden we naast COVID-19 nog een andere ramp: de Australische bosbranden, waarbij naar schatting 60.000 koala's overleden. Al zouden de populatie koala's weer volledig herstellen qua aantallen; de genetische diversiteit is afgenomen. Van welk proces is dit een voorbeeld?

1. founder effect
2. flessenhalseffect

Bij stikstofbinding wordt gasvormige stikstof omgezet in stikstofhoudende mineralen.

Bij welke genummerde pijl is sprake van stikstofbinding?

1. Pijl 1
2. Pijl 2
3. Pijl 3
4. Pijl 4

Als het onweert kan er ook stikstofbinding optreden. In welke stof wordt stikstof gebonden?

1. ureum
2. ammonium
3. nitriet
4. nitraat

De C/N ratio (verhouding, dus C delen door N) in een strooisellaag kan veranderen. Vier processen zijn: ammonificatie, denitrificatie, nitrificatie en stikstoffixatie. Door welk van deze processen wordt de ratio C/N groter? (I,2p)

1. ammonificatie
2. denitrificatie
3. nitrificatie
4. stikstoffixatie

Om de oorzaak van de verrijking op de eilanden met graslandbegroeiing te achterhalen, is het gehalte aan de stikstofisotoop 15N op verschillende plaatsen gemeten. In lucht is de ratio 15N/14N zeer klein (0,0037). Organismen die hun stikstofverbindingen rechtstreeks opbouwen uit stikstof uit de lucht hebben ook een zeer laag 15N-gehalte in hun weefsels. In de voedselketen stijgt de ratio 15N/14N vervolgens bij elk volgend trofisch niveau. Processen die deel uitmaken van de stikstofkringloop, zijn:

1 denitrificatie, 2 nitrificatie, 3 rotting, 4 biologische stikstoffixatie, 5 fotochemische stikstoffixatie

Door welk of door welke van deze processen komt 15N uit de lucht in de voedselketen terecht?

1. Alleen 1 en 3
2. Alleen 2 en 4
3. Alleen 3 en 5
4. Alleen 4 en 5

Is voor nitrificatie van nitrificerende bacteriën zuurstof nodig? en voor denitrificatie?

1. alleen voor denitrificatie
2. voor zowel nitrificatie als denitrificatie
3. alleen voor nitrificatie
4. geen van beiden

Wat is niet belangrijk bij de eilandtheorie?

1. het klimaat op het eiland
2. de afstand van het eiland tot het vasteland
3. de grootte van het eiland
4. het aantal soorten dat leeft op het eiland

Waarvan is de foto hiernaast een voorbeeld?

1. Populatie
2. Seksuele selectie
3. Genetic drift
4. Eilandtheorie

Welke twee factoren zijn volgens de eilandtheorie het belangrijkste voor de soortenrijkdom in van elkaar geïsoleerde duinvalleien?

1. grootte van de valleien en uitsterven van soorten
2. onderlinge afstand tussen de valleien en grootte van de valleien
3. immigratie van soorten en onderlinge afstand tussen de valleie
4. uitsterven van soorten en immigratie van soorten

Na een ramp kunnen veel dieren uit een populatie sterven. De genetische diversiteit binnen deze populatie neemt daardoor af. Hoe noemen we dit?

1. Genetic drift
2. Foundereffect
3. Flessenhalseffect
4. Eilandtheorie

Validiteit betekent dat je meet wat je wilt meten.

1. Dat klopt
2. Dat klopt niet
3. Dat moet ik opzoeken.

Wat is een voorbeeld van symbiose?

1. Een spin die een vlieg vangt
2. Een bij die nectar uit een bloem haalt
3. Een leeuw die een gazelle vangt
4. Een eekhoorn die een noot vindt

Wat is een populatie?

1. Een groep individuen van dezelfde familie
2. Een groep individuen van verschillende soorten
3. Een groep individuen van dezelfde leeftijd
4. Een groep individuen van dezelfde soort

Wat is het trofisch niveau van een plant?

1. Producent
2. Saprotroof
3. Decomponist
4. Consument

Betrouwbaarheid en validiteit

Validiteit

De validiteit of geldigheid van een test is de mate waarin de test meet wat hij zou moeten meten.

Bij het onderzoeken van de validiteit wordt gekeken naar de mate waarin de resultaten van een test en het te meten verschijnsel met elkaar overeenkomen. 

Betrouwbaar onderzoek

Verander alleen de variabele die je wil meten.

De rest blijft het zelfde.

Betrouwbaar onderzoek

Een betrouwbaar onderzoek moet aan de volgende eisen voldoen:

• De steekproef moet groot genoeg zijn.

• De steekproef moet aselect zijn samengesteld.

• De steekproef moet representatief zijn.

• De steekproef moet nauwkeurig zijn.

Betrouwbaar = onderzoek is reproduceerbaar

Validiteit = het verschijnsel meten wat je beoogt te meten

Op basis van dit cladogram worden drie beweringen gedaan:
1 Lampris immaculatus is de gemeenschappelijke voorouder van alle
koningsvissen.
2 Afstammingslijn 2 is meer verwant met 4 dan met 1.
3 Afstammingslijn 3 is meer verwant met 4 dan met 5.
Noteer de nummers 1, 2 en 3 onder elkaar op je antwoordblad en
schrijf erachter of de betreffende bewering wel of niet juist is.

Hiernaast zie je twee verschillende cladogrammen met daarin dezelfde organismen opgenomen.
Geef een mogelijke verklaring voor de verschillen in de cladogrammen.

Betrouwbaarheid in een onderzoek betekent...

1. Het onderzoek is helder over de manier van onderzoek doen, verzamelde gegevens en analyse.
2. In het onderzoek wordt gemeten met helder omschreven standaarden.
3. Herhaling van het onderzoek levert dezelfde resultaten op.
4. Een dwarsdoorsnede van de totale onderzoekspopulatie wordt onderzocht.

Waardoor vormen exoten gemakkelijk een plaag in sommige gebieden?

1. Geen predatoren
2. Geen concurrentie
3. Ongebruikt habitat
4. Alle 3 de genoemde opties

Exoten zijn altijd een probleem voor de natuur

1. Niet waar
2. Waar

Wat zijn invasieve exoten?

1. Dier- en plantensoorten die zich buiten hun natuurlijke leefomgeving hebben gevestigd.
2. Uitheemse dier- en plantensoorten van die door mensen gehouden worden.
3. Diersoorten die gehouden worden in bijvoorbeeld een dierentuin.
4. Inheemse dier- en plantensoorten die schade toebrengen aan de natuur.

Twee verklaringen over exoten zijn:

I: Exoten die zich snel uitbreiden, hebben een smal tolerantiegebied.
II: Exoten die zich snel uitbreiden, hebben weinig natuurlijke vijanden.

Welke verklaring is of welke verklaringen zijn juist?

1. I en II zijn beide onjuist
2. Alleen I is juist
3. I en II zijn beide juist
4. Alleen II is juist

Een soort is een invasieve exoot als deze..

1. ...uit het buitenland komt.
2. ...uit een ander leefgebied komt en zich in het nieuwe gebied voortplant.
3. ...bestaande soorten bejaagt.
4. ...uit een ander leefgebied komt en het nieuwe ecosysteem verstoort.

Welke uitspraak is
ONJUIST over een exoot?

1. Concurreert voor voedsel en nestelplekken met andere soorten in gebied
2. Komt van nature niet voor in Nederland
3. Kan andere soorten verdringen
4. Heeft geen natuurlijke vijanden

Stambomen (fylogenetische bomen en Cladogrammen)

Verwantschapschema's tussen soorten --> stamboom/fylogenetische 

boom

Verwantschap tussen groepen soorten

 --> cladogram

Splitsing: gemeenschappelijke voorouder

Hoe wordt verwantschap vastgesteld?

cladogram

ieder streepje is een mutatie

op de splitsing is een gemeenschappelijke voorouder

Welke van de volgende
cladogrammen (stambomen) geeft weer dat de chimpansee meer verwant is met de mens
dan met de gorilla?

1. stamboom 1
2. stamboom 2
3. stamboom 3
4. geen van deze stambomen

Cladogram

Vb. analoge eigenschappen?

Opdracht 8 - Bron 16

• Welk uniek homoloog kenmerk delen de schildpadden, slangen, hagedissen, krokodillen en vogels volgens dit cladogram? - een gat in de schedel onder de oogkas
• Hoe heet deze groep in dit cladogram? reptilia
• Hoeveel clades zie je in het cladogram?12, elk blauw puntje vertegenwoordigt de voorouder met het unieke kenmerk dat de voorouder en de andere dieren in die clade gemeenschappelijk bezitten. Er zijn 12 van die puntjes.
• Mag je uit dit cladogram de conclusie trekken dat vogels meer verwant zijn aan krokodillen dan aan hagedissen? Licht toe.Ja, want vogels en krokodillen hebben meer gemeenschappelijke unieke homologe kenmerken dan vogels en hagedissen. Of: ja. Want de vogels en krokodillen delen een gemeenschappelijke voorouder die ze niet delen met de hagedissen.
• 
  

Matrix met eigenschappen

Cladogram

Cladogram maken

Drie nucleotiden uit DNA vormen de code voor de synthese van een aminozuur. Twee methoden om de mate van verwantschap tussen organismen aan te tonen zijn: analyse van de aminozuursamenstelling van cytochroom c en het bepalen van de nucleotidenvolgorde van het gen dat codeert voor cytochroom c.
Een bioloog wil een cladogram maken van enkele vissoorten in een meer. De vissoorten lijken veel op elkaar en hebben zich mogelijk vrij kort geleden uit een gemeenschappelijke voorouder ontwikkeld.
Welke van de twee beschreven methoden kan de bioloog het best gebruiken om een cladogram van deze vissoorten te maken? Leg je antwoord uit.

1. Analyse nucleotide volgorde
2. Analyse aminozuursamenstelling

H16

Systeem aarde en de mens

Door welke verstoring in de koolstofkringloop, krijgen we een versterkt broeikaseffect?

1. versnelling van snelle koolstofkringloop
2. versnelling van langzame koolstofkringloop
3. meer sterfte (vorming organische afval)
4. verwering van sedimenten

Leg uit waarom de koolstofkringloop via de houtkachel niet gesloten is.

Permafrost is de omschrijving:

1. van een specifiek klimaat
2. van de planten die er groeien
3. dat de ondergrond altijd bevroren is
4. van een woord die ik net verzonnen heb

Soms wordt er in de landbouw gebruik gemaakt van groenbemesting. Welke processen/stappen moeten plaatsvinden voordat nitraat uiteindelijk beschikbaar is voor de planten die de boer wil gaan telen?

Sommige boeren gebruiken groenbemesting (planten met wortelknolletjes uitzaaien en omploegen) voordat ze hun echte gewas uitzetten. Waarom is dit duurzamer dan kunstmest?

Herhaling: Waarom verdwijnt er fosfor uit de 'kringloop'

1. overbemesting
2. verwering
3. uitspoeling
4. A+B+C

De lithosfeer

1. bestaat uit de buitenmantel en de aardkorst
2. bestaat niet
3. zit onder de asthenosfeer
4. vormt de grens tussen de binnenmantel en buitenmantel

De lithosfeer bestaat uit continentale en oceanische platen. Welke zin klopt?

1. De continentale korst bestaat uit licht graniet.
2. De oceanische korst bestaat uit licht graniet.
3. De continentale korst bestaat uit zwaar basalt.
4. De oceanische korst bestaat uit licht basalt.

Lithosfeer (aardplaten)