H14 Waarnemen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

H14 Waarnemen

14.1 Zintuigcellen

In zintuigen liggen zintuigcellen

Deze liggen aangesloten op de zenuwen

Zintuigcellen maken elektrische signalen: de impulsen

Receptoren (zintuigcellen)

Verschillende soorten receptoren (bron 4, blz. 200-201)

• Mechanische receptoren (bv. tast en druk)
• Thermoreceptoren (temperatuurverandering)
• Chemische receptoren (bv. reuk, smaak)
• Lichtreceptoren (staafjes en kegeltjes)
• Pijnreceptoren (zenuwceluiteinden)

adequate prikkel

Gewenning / adaptatie

Ontstaat bij dagelijkse blootstelling aan een prikkel.

bijv. kleding dragen.

De zintuigcellen geven de prikkel nog wel door maar worden steeds minder gevoelig voor de prikkel, de impulsfrequentie neemt af.

Ook de hersenen reageren niet meer altijd op de impulsen.

Bij pijnzintuigen treedt geen adaptatie op!

14.2 Het gehoorzintuig

14.3 Het gezichtszintuig

Binas weet raad...

Met behulp van binas 87C kun je de onderdelen benoemen en je kunt de functies beschrijven en toepassen van:

- oogspieren, hoornvlies, iris en pupil,

- lens, lensbandjes en straalvormig lichaam

- netvlies, gele vlek en blinde vlek, staafjes en kegeltjes

- oog zenuw, chiasma opticum en beeldverwerking

                           iris en pupil

De spieren in de iris regelen de grootte van de pupil

Lens

accomoderen

zorgt ervoor dat er een scherp beeld op het netvlies valt

kringspier

aangespannen

geen trekkracht meer aan de lensbandjes -> lens wordt bol

kringspier ontspannen

zenuwen en

hersenen

14.4 Het netvlies en de hersenen

netvlies: licht wordt omgezet in een impuls

staafjes en kegeltjes

zintuigcellen, schakelcellen oogzenuw

staafjes

- lage drempelwaarde (schemer)

- zwart/wit

-onscherp beeld

kegeltjes

- hoge drempelwaarde

- kleur zien

- scherp beeld

- gele vlek

verdeling

staafjes en kegeltjes

over het netvlies

Let op!

Staafjes en kegeltjes geven impulsen af als er GEEN licht op valt.

Door licht treedt hyperpolarisatie op.