H4 herhalen

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3,4

Maatschappijkunde jaar 3

Herhalen

Zelfstandig werken

Afsluiten

Planning

Je kan uitleggen wat de arbeidsmarkt is. 

Je kan de verschillende beroepssectoren benoemen en uitleggen. 

Lesdoelen

Arbeidsmarkt

De arbeidsmarkt

De markt van vraag en aanbod.

Bijvoorbeeld: 

Janine verkoopt schroeven. Door een productiefout zijn er veel minder schroeven te koop. Er zijn alleen wel veel bedrijven die deze specifieke schroeven nodig hebben. 

Stijgt / daalt de prijs van het product?

In de markt van vraag en aanbod gaat het niet alleen over producten, maar ook over werknemers. 

Vraag en aanbod

Vraag naar arbeidskrachten

Aanbod van arbeidskrachten

Alle mensen die nodig zijn om het werk in de samenleving uit te voeren. De totale behoefte aan werknemers wordt werkgelegenheid genoemd. 

Alle personen tussen de 15 en 75 jaar die minimaal 12 uur per week werken of voor werk beschikbaar zijn. 

In de arbeidsmarkt zijn verschillende beroepen en bedrijven. Er wordt dan gesproken van arbeidsverdeling: Het verdelen van het werk over personen, beroepen, functies, bedrijven en bedrijfstakken. 

Arbeidssectoren

Je kunt de beroepen onderverdelen in vier arbeidssectoren:

Arbeidssectoren

1. Primaire sector: Zorgt voor grondstoffen en voedsel.
2. Secundaire sector: De industrie waar de grondstoffen van de primaire sector wordt verwerkt tot producten. 
3. Tertiaire sector: Hierin worden de producten van de secundaire sector verkocht. 
4. De quartaire sector: Overheidsinstanties en andere vormen van niet-commerciële diensten

Arbeidssectoren

De tertaire en quartaire sector worden samen de dienstensector genoemd. In Nederland werken de meeste mensen in de dienstensector. Daarom wordt Nederland ook wel de post-industriële samenleving genoemd.

Er bestaan grote verschillen tussen beroepen. Het ene beroep heeft meer status dan het andere beroep. Meestal hebben hoogopgeleide mensen een goede status. 

- Goede opleiding (=kennis)

- Goed salaris (=inkomen)

- Een fuctie met kans op leidinggeven (=macht)

Bij status gaat het erom hoe de maatschappij naar jouw functie kijkt. 

Maatschappelijke klasse

De status van jouw beroep bepaalt jouw maatschappelijke status. Door deze status behoor je tot een bepaalde maatschappelijke klasse: Een groep mensen met ongeveer dezelfde maatschappelijke positie binnen de samenleving.

Er bestaat grote ongelijkheid in status en klasse. Dit wordt ook wel sociale ongelijkheid genoemd. 

Maatschappelijke klasse

Er zijn drie soorten ontwikkelingen op de arbeidsmarkt:

1. Verschuiving van werkgelegenheid
2. Flexibel werken
3. Automatisering en digitalisering

Werkgelegenheid

De werkgelegenheid verschuift continu. De ene keer is er een tekort aan arbeidskrachten en de andere keer is er te weinig werk voor de arbeidskrachten. 

Dit kan ook nog per sector verschillen. In de industrie zijn bv. meer banen overgenomen door robots, maar in de zorg (dienstensector) zijn juist veel banen beschikbaar

Verschuiving van werkgelegenheid

Flexibel werken betekend dat je wisselende werktijden hebt en op verschillende werkplekken werkt. 

Tijdens de pandemie moesten veel mensen thuis werken. Vanaf deze periode hoor je dan ook steeds meer mensen die aan flexibel werken doen. 

Flexibel werken

Naast flexibel werken is er ook een vorm van flex-werken. Hierbij gaat het om werken zonder vast contract. 

1. Je kan tijdelijk voor een baas werken voor een bepaalde opdracht. Je weet dan niet hoelang de baas je nodig zal hebben. 
   
2. Er zijn ook mensen die er bewust voor kiezen. Zij werken voor meerdere werkgevers. Dit zijn vaak zzp'ers: zelfstandigen zonder personeel. 

Flex-werken

Steeds meer werk wordt geautomatiseerd. Dat betekent dat mensenwerk wordt overgenomen door computers/robots. 

• Industriële automatisering: Automatisch voeren van vee, robots die auto's in elkaar zetten. Computers kunnen zwaar en vervuilend werk van mensen overnemen. 
• Automatisering in de dienstverlening: Word en Excel maakt het kantoorwerk sneller en effectiever.  Er worden robots gebruikt voor de klantenservice en in de ouderzorg. 
• Digitale automatisering: Er wordt meer gebruik gemaakt van systemen om gegevens op te slaan

Automatisering en digitalisering

Je kan uitleggen wat de arbeidsmarkt is. 

Je kan de verschillende beroepssectoren benoemen en uitleggen. 

Lesdoelen

Leren

H1 t/m H4

Maken