Sociale kwestie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Tijd van burgers en stoommachines 

§8.2 Een nieuwe samenleving 

Programma 

- leerdoelen 

- herhaling vorige les 

- uitleg: sociale kwestie 

- huiswerk bespreken 

Leerdoelen 

- Je kunt de leefomstandigheden van arbeiders beschrijven en verklaren. 

- Je kunt gevolgen van de Industriële Revolutie voor de arbeiders duiden en verklaren. 

- Je kunt het begrip sociale kwestie in je eigen woorden uitleggen. 

Welke landen zie je hier? 

Wat wil je de tekenaar met deze spotprent duidelijk maken. Verwijs in je antwoord naar modern imperialisme. 

Sociale kwestie 

Het vraagstuk van de slechte levensomstandigheden van de arbeidersklasse en de wijze waarop deze problematiek moest worden opgelost

Urbanisatie

Probleem 1: slechte leefomgeving

- kleine woningen 

- slechte hygiene, riolering en watervoorziening 

Gevolg? 

- slechte hygiene --> cholera 

- negatief gedrag --> criminaliteit 

Hoeveel loon zal twee volwassenen samen verdienen per week in 1870?

0100

Arbeidersbudget: Willem Ansing en zijn vrouw  (1879) 

Inkomsten per week: 

Loon 11,60 

Uitgaven per week:

Huishuur 2,20

Zieken- en begravenisfondsen 0,44

Zeep, soda, stijfsel voor de was 0,40    

Hout en turf 0,44

Petroleum 0,30

Zout 0,04

Melk 0,42

Brood 1,29½

Koffie en thee 0,50

Suiker 0,21

Boter 0,80

Middagmaal (zonder vlees) 2,10

Bloem van roggemeel (ochtend) 0,20

Slijtagie (zonder nieuwe kleding) 1,00

Zakgeld (couranten, contributie e.d.) 0,50

Totaal 10,84½

Probleem 2: Kinderarbeid 

Voorstander: Fabriekshouder

Voordelen kinderen: 

-  jong 

- goedkoper dan mannen 

- kleine handen 

Probleem 2: Kinderarbeid 

Tegenstander: 

- Artsen 

- Onderwijzers 

'kinderen moeten naar school.'

Kinderwetje van Van Houten (1874)

-

Kinderen jonger dan 12jaar mogen niet werken 

Huiswerk bespreken 

In 1873 werd gedebatteerd over een wetsvoorstel van Samuel van Houten om fabrieksarbeid door kinderen jonger dan 12 jaar te verbieden. Sommige liberale tegenstanders van zijn voorstel meenden dat dit verbod in strijd was met hun visie op de taak van de overheid. Zij betoogden ook dat de leefomstandigheden van arbeidersgezinnen zouden verslechteren door deze wet.

Licht de bezwaren van deze tegenstanders toe door aan te geven:

- bij welk kenmerkend aspect van de negentiende eeuw het wetsvoorstel van Van Houten past en

- welke visie de liberale tegenstanders van Van Houten hadden op de taak van de overheid en

- waardoor de leefomstandigheden van arbeidersgezinnen zouden kunnen verslechteren door deze wet.