13.2 De huid

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3,4

13.2 De huid

Leerdoelen

13.2.1 Je kunt de delen van de huid en van het onderhuidse bindweefsel noemen met hun kenmerken en functies.

13.2.2 Je kunt beschrijven hoe de lichaamstemperatuur min of meer constant wordt gehouden.

De huid is het grootste orgaan van je lichaam. De huid heeft veel functies. Twee functies van de huid zijn: beschermen tegen ziekteverwekkers en voorkomen van uitdroging.

Bouw van de huid

De huid bestaat uit twee delen: de opperhuid en de lederhuid. Onder de huid ligt het onderhuidse bindweefsel. Het onderhuidse bindweefsel hoort niet bij de huid. 

Onderhuidse bindweefsel

Opperhuid: Is de buitenste huidlaag. Bestaat uit:

de hoornlaag en de kiemlaag

Lederhuid: onder de opperhuid. Hierin zitten bloedvaten, haren, haarzakjes, haarspieren, talgklieren, zweetklieren en zintuigen

Onderhuidse bindweefsel: Laag onder de huid waarin vet wordt opgeslagen

Opperhuid

Lederhuid

Opperhuid: Hoornlaag

De hoornlaag zit aan de buitenkant. Dit is de huid die je aanraakt. De hoornlaag bestaat uit dode, verhoornde cellen. Deze laag slijt de hele tijd af. De dode huidschilfers komen in je kleren, op de grond, enz. 

De oudere cellen verhoornen, dit betekent dat de cellen hoornstof maken. Hoornstof zit ook in je nagels en in je haren. Als de cellen helemaal zijn verhoornd, sterven ze af. Zo ontstaat de hoornlaag 

In de opperhuid liggen geen bloedvaten. De cellen van de kiemlaag krijgen voedingsstoffen en zuurstof via de weefselvloeistof vanuit de lederhuid.

Functies van de hoornlaag

De dode, verhoornde cellen van de hoornlaag liggen in lagen over elkaar (als dakpannen) en houden ziekteverwekkers tegen. Hierdoor voorkomt de hoornlaag infecties. Daarnaast beschermen deze cellen de levende cellen onder de hoornlaag tegen beschadiging. De hoornlaag houdt ook de verdamping van water uit je huid tegen. Zo voorkomt de hoornlaag dat je uitdroogt.

Opperhuid: Kiemlaag

De kiemlaag ligt onder de hoornlaag en dit zijn levende cellen. De onderste cellen delen zich de hele tijd, hierdoor komen er in de kiemlaag steeds nieuwe cellen bij die de oudere cellen naar buiten duwen

Wist je dat

Je per jaar 3,6 kilo aan dode huidcellen verliest?

Functies van de kiemlaag

De kiemlaag maakt nieuwe cellen en vult steeds de hoornlaag aan de onderzijde aan. 

Bepaalde cellen van de kiemlaag maken pigment. Pigment is een donkere, bruine kleurstof die ook in de cellen eromheen terechtkomt. Pigment is een bescherming tegen uv-straling. Als je uv-straling op je huid krijgt, maken de cellen meer pigment, en je huid wordt donkerder. Zonder die uv-straling zit er ook pigment in de huid. Mensen met een donkere huidskleur hebben meer pigment dan mensen met een lichte huidskleur.

Ultraviolette straling (UV straling) zit in zonlicht en kan schadelijk zijn. Je kunt er huidkanker van krijgen.

Lederhuid: Haren

In de lederhuid zitten de haarzakjes. Hier groeien de haren uit. De cellen van het haarzakje vormen deel uit van de kiemlaag. Onder in het haarzakje delen de cellen zich de hele tijd. De nieuwe cellen duwen de oude cellen omhoog en deze verhoornen. Zo wordt het haar steeds langer. 

In de haarzakjes zitten talgklieren, deze maken talg: dit is een vettige stof die de haren soepel houdt. Talg help ook om de hoornlaag waterdicht te houden. Aan het haarzakje zit ook een haarspiertje vast die de haren op je huid rechtop kunnen laten staan. 

Talgklier

Haarzakje

Talg

Lederhuid: zintuigen

In de lederhuid liggen ook de zintuigen. Hiermee kun je druk, tast, pijn, warmte en kou voelen

• Warmte (als iets warmer is dan je huid)
• Kou (als iets kouder is dan je huid)
• Druk (als er op je huid wordt gedrukt)
• Tast (lichte aanraking)

Pijn (niet alleen in huid, ook dieper gelegen organen)

I

Lederhuid: bloedvaten 

In de lederhuid liggen ook bloedvaten en zweetklieren. Deze helpen bij het regelen van  lichaamstemperatuur.

Lederhuid: zweetklieren

De zweetklieren in de lederhuid produceren zweet. Zweet bestaat uit water en zouten. Zweet verdampt en de warmte die hiervoor nodig is, komt uit het lichaam. Het lichaam koelt daardoor af.

Onderhuids bindweefsel

Onder de huid ligt het onderhuidse bindweefsel. In het onderhuidse bindweefsel liggen vetcellen. In de vetcellen kun je vet opslaan. Je lichaam kan het vet als reservevoedsel gebruiken. Ook zorgt het vet voor warmte-isolatie. Door de vetlaag verlies je minder snel lichaamswarmte.

Aan het werk!

Wat? 13.2 De huid - opdrachten 1 t/m 10

Waar? In BvJ online

Klaar? Werk aan je samenvatting1