3A 5.8 Dominant en recessief NOG AANPASSEN

1 / 32
suivant
Slide 1: Diapositive
BiologieMiddelbare schoolmavoLeerjaar 3

Cette leçon contient 32 diapositives, avec diapositives de texte.

time-iconLa durée de la leçon est: 50 min

Éléments de cette leçon

Slide 1 - Diapositive

Programma
  • Leerdoelen
  • Uitleg basisstof 2 --> Genen
  • Opdrachten maken
  • Afsluiting --> leerdoelen checken

Slide 2 - Diapositive

Thema 3 Erfelijkheid en evolutie
5.1 Genotype en fenotype les 2
5.2 Chromosomen
5.3 Genen en allelen
5.4 Transcriptie
5.5 De evolutietheorie
5.6 Geschiedenis, leven op aarde
5.7 DNA-technieken
5.8 Dominant of recessief
5.9 Kruisingen

Slide 3 - Diapositive

Leerdoelen 
  • Je kunt uitleggen hoe elke van de ouders 50% van de chromosomen levert
  • Je kunt uitleggen dat bij mensen het geslacht wordt bepaald door geslachtschromosomen

Slide 4 - Diapositive

Homozygoot en heterozygoot
Twee dezelfde genen/allelen voor een bepaalde eigenschap op de chromosomen van 1 paar: 
HOMOZYGOOT
Twee verschillende genen/allelen voor een bepaalde eigenschap op de chromosomen van 1 paar:
HETEROZYGOOT

homo = hetzelfde            hetero = anders

Slide 5 - Diapositive

Homozygoot

Hetzelfde

De 2 genen/allelen voor één erfelijke eigenschap zijn hetzelfde.


Slide 6 - Diapositive

Heterozygoot

Verschillend

De 2 genen/allelen voor één erfelijke eigenschap zijn verschillend.

Slide 7 - Diapositive

Slide 8 - Diapositive

Dominant en recessief
Bepaald de eigenschap die het kind krijgt.

Het gen waarvan het kind de eigenschap krijgt noemen we DOMINANT. (Dit gen 'wint') 

Het gen dat heeft 'verloren' heet RECESSIEF.

Slide 9 - Diapositive

Hoe schrijven we dit op?

Dominant gen --> HOOFDLETTER 

Recessief gen --> kleine letter


Homozygoot dominant: AA = heeft de dominante eigenschap

Homozygoot recessief: aa = heeft de recessieve eigenschap

Heterozygoot: Aa = heeft dominante eigenschap --> A wint van a


Er zijn dus altijd 3 mogelijkheden

Slide 10 - Diapositive

Homozygoot

Hetzelfde

De 2 genen/allelen voor één erfelijke eigenschap zijn hetzelfde


AA
aa

Slide 11 - Diapositive

Heterozygoot

Verschillend

De 2 genen/allelen voor één erfelijke eigenschap zijn verschillend

Aa

Slide 12 - Diapositive

3.8
Dominant en recessief

Slide 13 - Diapositive

Genen en allelen
Voorbeeld: 
Gen: B - oogkleur, A - haarkleur
Gen A - twee verschillende allelen voor haarkleur
Gen B - twee dezelfde allelen voor oogkleur

Slide 14 - Diapositive

Belangrijke termen
Genotype
Fenotype
Dominant
Recessief
Heterozygoot
Homozygoot

Slide 15 - Diapositive

Eigenschappen doorgeven
We nemen een ander voorbeeld dan uit het boek




Versimpelde weergave

Slide 16 - Diapositive

Op deze chromosomen 
ligt het gen 
voor haarkleur

Slide 17 - Diapositive

allel: donker haar
allel:
rood haar

Slide 18 - Diapositive

Wat is het genotype van vader?
Wat is het fenotype van vader?
Welke van de twee genen is dominant?
Welke van de twee genen is recessief?
donker haar
rood haar
Schrijf de antwoorden in je schrift!

Slide 19 - Diapositive

Wat is het genotype van vader?  donker / rood
Wat is het fenotype van vader?   donker haar
Welke van de twee genen is dominant?    donker
Welke van de twee genen is recessief?     rood
donker haar
rood haar

Slide 20 - Diapositive

allel: rood haar
allel:
rood haar

Slide 21 - Diapositive

Wat is het genotype van Sander?
Wat is het fenotype van Sander?
Wanneer komt een recessief gen tot uiting in het fenotype?
rood haar
rood haar
Schrijf de antwoorden in je schrift!

Slide 22 - Diapositive

Wat is het genotype van Sander?  rood / rood
Wat is het fenotype van Sander?   rood haar
Wanneer komt een recessief gen tot uiting in het fenotype?
Alleen als er GEEN dominant gen aanwezig is
rood haar
rood haar

Slide 23 - Diapositive

Sander heeft twee genen die hetzelfde zijn: rood/rood.
Dit noemen we:
HOMOZYGOOT
(denk aan homoseksueel. Een homoseksueel stel, dat zijn twee mannen of twee vrouwen, dus allebei hetzelfde geslacht)
allel: rood haar
allel:
rood haar

Slide 24 - Diapositive

Vader heeft twee genen die verschillend zijn: donker/rood.
Dit noemen we:
HETEROZYGOOT
(denk aan heteroseksueel. Een heteroseksueel stel, dat is een man en een vrouw, dus allebei een ander geslacht)
allel: donker haar
allel:
rood haar

Slide 25 - Diapositive

va
                      vader                           moeder                     Sander                        zus

genotype   donker/rood             donker/rood             rood/rood              donker/donker
fenotype    donker                       donker                       rood                       donker

                       heterozygoot           heterozygoot           homozygoot        homozygoot
                                                                                                rood                        donker


Slide 26 - Diapositive

Een eenvoudigere schrijfmethode voor het genotype

dominante gen: hoofdletter
recessieve gen: kleine letter
Gebruik altijd de A of B (dus Aa of BB)
(Bijv: een grote C lijkt te veel op een kleine c)

Slide 27 - Diapositive

va
                      vader                           moeder                     Sander                        zus

genotype   Aa                                Aa                               aa                            AA
fenotype    donker                       donker                       rood                       donker

                       heterozygoot           heterozygoot           homozygoot        homozygoot
                                                                                                rood                        donker


Slide 28 - Diapositive

Intermediair fenotype

Slide 29 - Diapositive

Beide allelen zijn even sterk. 

Intermediair: Beide fenotypen komen tot uiting bij een heterozygoot genotype

Intermediair fenotype

Slide 30 - Diapositive

Intermediair fenotype

Beide genen zijn even sterk 

 

Wit leeuwenbekje = AwAw

                                                      Roze leeuwenbekje = ArAw

                                                        Rood leeuwenbekje = ArAr

Slide 31 - Diapositive

Huiswerk

Lezen 5.1 
Maken opdracht 2 t/m 7 en 9

Slide 32 - Diapositive