Online les Burgerlijke Cultuur KUA

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Toneel, dans & muziek

Burgerlijke Cultuur in Nederland

Theater in Nederland

• Komst Schouwburg:
  Opbloei eigen toneel- en dansproducties
• Schouwburgregenten stimuleren lokale schrijvers tot schrijven van toneelstukken over:
  - alledaagse thema's 
  - geschiedenis prille Republiek
  - klassieke thema's
• Ballet vaak onderdeel van de voorstellingen

• Dichter, politiek commentator, schrijver van tragedies
• Kousenhandelaar

• Schrijft ter gelegenheid opening eerste schouwburg:
  Gysbreght van Aemstel (1638) 

Joost van den Vondel

Gysbreght van Aemstel (1638) 

• Tragedie
• Rond 1300 stad belegerd
• Vijand lijkt zich plotseling terug te trekken
• Schip met lading jonge wilgentakken
• Soldaten verstopt
  
  
• Paard van Troje 

Gysbreght van Aemstel (1638) 

Nationalisme verstevigen

• Historisch verhaal + andere historische feiten en fantasieën
• Turfschip Breda
• 1590 - Soldaten verdreven Spaanse bezetters

Klassieke tragedie

 Aristoteles - theaterwetten

• 5 bedrijven
• Afgesloten met een lied (rei) dat toeschouwers meer inzicht biedt
  
  
• Vooraanstaand persoon
• Fatale gebeurtenissen
• Noodlot en vergissing 

Aran en Titus (1641)
van Jan Vos

• Waarschuwing
  Wraak leidt tot wederwraak
  (kettingreactie)
  
  
• Spektakel en visueel effect 
  
  
• Elf moorden, afgehakte ledematen, ophanging, vuur en kannibalisme

Dans (ballet)

• Balletvoorstellingen Amsterdam
  Mannelijke én vrouwelijke dansers
• Frankrijk en Italië: hoven (adel)
• Republiek: burgers
  
  
• Rijke Hollandse kooplieden nemen dansles
• In de Stadsschouwburg veel dans
  
  

Tussendans

• In grote voorstellingen
• Pauzemoment
• Verhaal toegelicht of doorverteld
  
  
• Soms ook een slotballet
  
  
• Spelers acteren en dansen 
• Bewegingen lijken op pantomimespel

Muziek in Nederland

• Vooral burgers en stadsbestuurders bepalen de muziekcultuur
• Stadsbestuurders zijn deels eigenaar van kerkgebouwen
  
  
• Dominees: wijzen orgelmuziek af
  (past niet bij ernst kerkdienst)
• Stadsbestuurders organiseren orgelconcerten

Wat werd er in de kerk gedaan?

1. Bidden
2. Flaneren (Lopen om te kijken en gezien te worden)
3. Flirten
4. Schuilen voor de regen

Orgels & beiaards

• Orgel: machine
  (Luchtpomp bediend door  mannen blaast lucht in
  de pijpen) 
• Beiaard: klokkenspel 
  
  
• Eigendom van de stad 
• Publieke concerten 

Sweelinck

• Componist, organist, leraar
• Vaste organist Oude Kerk
   
• Concerten, dansmuziek, bewerkingen Italiaanse madrigalen, eigen werk 
  
  
• Overgang late renaissancemuziek naar vroege barok

Overgang late renaissancemuziek naar vroege barok

Late renaissance

- Polyfoon (stemmen lopen door elkaar heen)

Vroege barok

- Homofoon (stemmen lopen gelijk)

- Eenvoudige muziek, in de kerk moet iedereen verstaanbaar en uniform kunnen meezingen (door ptotestantisme)

- Meer solo-instrumenten en solozang

Is dit muziekstuk polyfoon of homofoon?

1. Polyfoon
2. Homofoon

Homofoon

Polyfoon

Muziek in huiselijke kringen

• Veel gemusiceerd in huizen van
  rijke burgers
• Standaardopleiding van de jeugd
  
  De muziekles (1662-1664),
  Johannes Vermeer
• Virginaal 
• Viola da gamba 

Van welk hedendaags instrument is de 'virginaal' denk je de voorloper?

Van welk hedendaags instrument is de 'viola da gamba' denk je de voorloper?

Muziekscholen

• Musici in dienst van de stad:
  Verplicht om muziekles te geven aan Collegium Musicum 
  
  
• Lessen in klavecimbel, luit, orgel
• Concerten
  
  
  

Klavecimbel

Luit

Muziekboeken

• Grote oplagen
  
  
• Amateurs kunnen makkelijk thuis eenvoudige muziek spelen 
  
  
• Pslamen, volksliederen, dansmuziek uit heel Europa 

• 10 januari valt uit
  Gebruik deze week om het oefententamen te maken!!
   
• 17 januari laatste les!
  OEFENTENTAMEN BESPREKEN 

Zijn er nog vragen?

Succes nog even deze week en alvast een fijne vakantie!