Taalontwikkelingsstoornis (TOS)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Taalontwikkelingsstoornissen (TOS)

Onderwijsassistent leerjaar 3

Vandaag deze les:

• Verkennen: wat is een taalontwikkelingsstoornis?
• Uitleg taalontwikkelingsstoornis 
• Opdracht in groepjes 

Lesdoelen

• Je weet wat een taalontwikkelingsstoornis is
• Je weet het verschil tussen een taalachterstand en een taalontwikkelingsstoornis
• Je kent de oorzaak van een TOS 
• Je weet hoe je een TOS herkent en signaleert
• Je hebt een presentatie over een onderwerp omtrent TOS gemaakt in een groepje

Taalontwikkelingsstoornissen

Wat is een TOS?

• Een taalontwikkelingsstoornis (TOS) is een neurocognitieve ontwikkelingsstoornis. Dit betekent dat taal in de hersenen minder goed wordt verwerkt. 
• Een kind met TOS heeft bijvoorbeeld grote moeite met praten of het begrijpen van taal. 
• De taal- en spraakontwikkeling verloopt hierdoor anders dan bij leeftijdsgenoten.

Kinderen met TOS:

• horen goed
• leren hun moedertaal langzaam en moeizaam
• hebben een normale intelligentie
• kunnen klanken en woorden moeilijk onthouden
• hebben moeite met de grammatica
• vinden omgaan met emoties lastig
• hebben moeite met plannen

Taalachterstand of taalontwikkelingsstoornis?

• Een taalachterstand is niet hetzelfde als een taalontwikkelingsstoornis. 
• Een taalachterstand kan ontstaan als een kind zijn moedertaal weinig hoort of spreekt. Door meer taalaanbod, haalt het kind de achterstand vaak weer in.

Bij een taalontwikkelingsstoornis:

• Is er meer aan de hand. 
• Er is iets mis met het aangeboren vermogen om taal te leren.
• Het proces van taalontwikkeling verloopt afwijkend doordat de hersenen taal niet optimaal verwerken. 
• Alleen meer aanbod helpt dan niet, er is een gespecialiseerd behandelaanbod nodig.

Kentalis campagne TOS

Oorzaak TOS

• Een TOS wordt veroorzaakt door een combinatie van genetische factoren en omgevingsfactoren
• Soms zijn ouders bang dat hun kind een TOS heeft, omdat zij iets niet goed hebben gedaan. Ze denken bijvoorbeeld dat ze te weinig hebben voorgelezen. Dat is niet zo. Weinig voorlezen veroorzaakt geen TOS.

TOS herkennen

• Het kind kent weinig woorden
• Het kind heeft moeite om op een woord te komen
• Het kind is niet goed te verstaan
• Het kind wordt boos als hij of zij niet begrepen wordt of anderen niet begrijpt
• Het kind maakt korte zinnen of veel fouten bij het maken van zinnen
• Het kind lijkt niet te luisteren
• Het kind praat (nog) niet of weinig

TOS signaleren

Opdracht 

• 5 groepjes
• Ieder groepje bereidt een PowerPointpresentatie voor aan de hand van het gegeven onderwerp (door de docent verdeeld)
• Zie de bijlage 'Vijf op een rij (TOS)' 
• De presentatie duurt min. 5 minuten en max. 10 minuten

Groepsindeling met onderwerp

• Groepje 1: sterke punten TOS-onderwijs (blz. 7)
• Groepje 2:  Leerlingen met TOS en Autisme Spectrum Stoornissen (ASS) (blz. 16 en 17)
• Groepje 3: Leerlingen met TOS en dyslexie  (blz. 18 en 19)
• Groepje 4: Leerlingen met TOS en ADHD (blz. 22 en 23)
• Groepje 5: Leerlingen met TOS en meertaligheid (blz. 24 en 25)