Luisteren & luisterhouding les 6

• Communicatie
• MBO
• Studiejaar 1

Luisteren & luisterhouding les 6

Inleiding

Luisteren is een vaardigheid in contact met cliënten en collega's. 

Luisterstijlen: actief luisteren, goed luisteren

Lesdoelen

1. Je legt uit wat er bedoelt wordt met luisteren
2. Je kan een voorbeeld geven van actief luisteren
3. Je laat zien hoe anderen aan je kunnen zien dat je actief naar ze luistert
4. Je laat het verschil zien tussen een juiste vs onjuiste luisterhouding
5. Je bent bewust van je eigen luisterhouding
6. Je noemt 4 luistervaardigheden
7. Je noemt 4 voorbeelden van een onjuiste luisterhouding
   
8. Je noemt de effecten van niet luisteren
9. Je legt uit welke boodschap je zou kunnen geven bij een onjuiste luisterhouding
10. Je noemt 2 vormen van niet luisteren
11. Je noemt een manier van luisteren. 

Waar gaan we het over hebben

• juiste vs onjuiste luisterhouding
• vormen van niet-luisteren
• verschillende manieren van luisteren
• belang van luisteren
• activiteiten van de luisteraar
• luisterdoelen en luistervaardigheden
• aandachtspunten van effectief luisteren

Luisteren

Het bewust en doelgericht waarnemen, begrijpen, selecteren en verwerken van informatie

Horen en reageren op verhaal van de ander.

Actief luisteren

• Een manier van luisteren, waarbij je in je reactie het gevoel of de behoefte van de ander verwoordt. 
• Onthouden van mening geven, advies geven, oplossing aandragen of analyse. 

juiste vs onjuiste luisterhouding

Luisteren en horen

Horen: 

Luisteren: 

Luistervaardigheden

• Aandacht gevend gedrag
• Vragen stellen
• Samenvatten
• Ordenen

Onjuiste luisterhouding

• onderuit gezakt in de stoel hangen
• gapen en uitrekken
• voortdurend met ogen afdwalen
• onder tafel met telefoon bezig zijn
• met pen op papier tekenen of krassen
• met hoofd op handen op tafel liggen
• gewoon doorgaan met waar je mee bezig was

Boodschap onjuiste luisterhouding

vormen van niet-luisteren

Effect van niet luisteren:

• irritatie, misverstand, onbegrip, conflict of ruzie
• vermindert betrokkenheid
• je bent teveel met jezelf of een ander bezig

vormen van niet-luisteren

• Onverschillig luisteren
• Ongeïnteresseerd 
• Passief luisteren
• Ongeduldig luisteren
• Oordelend luisteren
• Bevooroordeeld luisteren
• Verdedigend luisteren
• Ik-gericht luisteren (egocentrisch luisteren, autobiografisch luisteren, selectief luisteren)

verschillende manieren van luisteren

Passief luisteren: voornamelijk inlevingsvermogen tonen en ‘ja’ knikken terwijl de ander praat.

Actief luisteren: de ander stimuleren om verder te praten aan de hand van vragen.

Reflectief luisteren: de ander stimuleren om verder te praten aan de hand van reflecties.

Cosmetisch luisteren: het lijkt alsof ik luister, maar ik luister he-le-maal niet.

Luisteren op gespreksniveau: betrokken bij het gesprek, bij het luisteren, bij het praten en bij het denken.

Belang van luisteren

Je kunnen verplaatsen in referentiekader van de ander.

Positieve gevolgen:

• Beter begrip voor elkaar
• Samen komen op meer nieuwe en meer goede ideeën
• Minder conflicten en ruzies
• Minder fouten op werk
• Anderen minder vaak kwetsen
• Beter geïnformeerd
• Betere besluiten nemen

Luisterhouding

• Zo luisteren dat je verbaal en non-verbaal aandacht geeft aan de ander.
• Juiste luisterhouding: geeft het gevoel van gehoord worden, waardering en begrip

Juiste luisterhouding

Kenmerken:

• ietwat voorovergebogen lichaamshouding, gericht naar spreker
• rustig op stoel zitten
• onderarmen op tafel of steunend op bovenbenen
• regelmatig oogcontact met spreker
• alle aandacht gericht op spreker
• knikken als bevestiging of aanmoediging
• korte reacties (zoals hmm, ja-ja, o) of medeleven of belangstelling tonen
• niet doorgaan als ander afhaakt

activiteiten van de luisteraar

• Waarnemen/opnemen van informatie
• Je verplaatsen in ander 
• Interpreteren van informatie
• selecteren van informatie
• informatie beoordelen (hoofd- en bijzaken)
• voorbereiden van reactie

luisterdoelen en luistervaardigheden

Luistervaardigheden

• Aandacht gevend gedrag
• Stilte in een gesprek
• Vragen stellen
• Samenvatten en ordenen
• Analyseren
• Gevoelsreflectie
• Confronteren
• Geruststellen
• Zelfonthulling

aandachtspunten van effectief luisteren

Acronym. van Julian Treasure, dat je kunt gebruiken als ezelsbruggetje om beter te luisteren: RASA, Sanskrit voor essentie.

 

R staat voor Receive, dat betekent: aandacht schenken aan de andere persoon.

A is Appreciate, waarderende geluidjes maken als ‘ah’, ‘hmmhmm en ‘oke’.

S is van Summarize, het woord ‘dus…’ is heel belangrijk in de communicatie.

A voor Ask: stel vragen als de ander is uitgepraat.