KUA_H5_les13

• Kunst algemeen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

KUA_H5_les 13: het hof danst

Vraagje vooraf ?

Wat moet de ideale hoveling allemaal kunnen?

Uitgenodigd voor een Hoffeest: schrijf een verslag voor X (280 tekens) over wat je ziet.

De ideale hoveling

Baldassare Castiglione's Il Libro del Cortigiano (1528)= 'mode of conduct'

Wil je aan het hof (kunnen) verkeren, dan moet je (o.a.) kunnen jagen, paardrijden, schermen, converseren, buigen en dansen !

Je bent goed gekleed, hebt goede manieren, bent welbespraakt en hebt weet van kunst en wetenschap.

leerdoelen les 13

Ik ken de ontwikkeling van dans van gezelschapsdans naar theaterdans en klassiek ballet.

Ik ben bekend met de begrippen figuurdans - ballet de cour - balletkomedie - balletopera 

- en dehors

TED Talk Ballet

Hoffeesten

Het hofleven kent veel feesten en diners. 

Dans speelt hierbij een belangrijke rol: 

- Wie goed danst en de regels van het hofleven goed toepast, heeft status.

- Dans is ook een goed middel om potentiële huwelijkskandidaten te ‘matchen’.

Strenge regels: er is een duidelijke choreografie waaraan iedere deelnemer zich dient te houden.

Figuurdansen

Plezier lijkt ondergeschikt aan de hogere doelen, zoals je gedragen volgens het hofprotocol en wanneer nodig goed kunnen dansen.

Aan het einde van de 15e eeuw wordt aan de Italiaanse hoven steeds meer aandacht besteed aan de schoonheid van de dans zelf.

In zogenaamde balletti dansen de dansers ruimtelijke figuren en patronen.

Ballet de cour

In 1581 wordt ter gelegenheid van het huwelijk van de zus van koningin Louise een groots ballet georganiseerd. De voorstelling (incl. figuurdansen) duurt bijna 6 uur en bestaat uit

dans-voordrachten-muziek.

Geen podium, op de vloer van de Salle Bourbon. 

Publiek kijkt van boven naar de voorstelling.

Ballet comique de la Reine

Het klassiek-Grieks huwelijksverhaal (de ontmoeting van koning Odysseus met de tovenares Circe) 

Het ballet is vrolijk en kent een goede afloop. De combinatie van dans, muziek en zang biedt een rijk, afgerond verhaal.

Zowel de bruid als koningin Louise vervullen een dansende hoofdrol. 

Le roi danse

In 1653 danst Lodewijk de hoofdrol in het Ballet de la Nuit. 

Het ballet verheerlijkt de koning, die wordt vergeleken met Apollo, 

de klassieke god van de kunsten (en van de zon...)

In de voorstelling verdrijft de dag de nacht, zoals het goede het kwade verdrijft. 

Een van de dansers in het Ballet de la Nuit is de van oorsprong Italiaanse componist en choreograaf Jean-Baptiste Lully (1632-1687). 

Lully zal een grote rol spelen in de ontwikkeling van het ballet de cour, zoals het Franse hofballet wordt genoemd.

Balletkomedie

Aan het hof van Lodewijk XIV werkt blijspelschrijver Molière (1622-1673). Samen met Lully ontwikkelt hij voorstellingen waarin –i.t.t. meer thematische balletten zoals Ballet de la Nuit- een doorlopend verhaal wordt verteld. 

Het bekendste resultaat van de samenwerking is Le Bourgois Gentilhomme (1670).

vraagje tussendoor

Wat is een komedie??

Le Bourgeois Gentilhomme 

Hoofdrol:  Monsieur Jourdain.

Jourdain wil hogerop komen en heeft voldoende geld, maar mist helaas elke vorm van beschaving. 

Een dans- en muziekmeester proberen Jourdain ervan te overtuigen van hun diensten gebruik te maken. De ijdele Jourdain laat zich van alles wijsmaken. 

 

Balletkomedie

In het blijspel worden dans en muziek op logische wijze in het verhaal verweven.

Geen klassieke mythologie en drama; eerder verwijst het stuk naar het klassieke blijspel.

In de balletkomedie zitten ook elementen van pantomime.

Balletopera

Lully ontwikkelt ook de balletopera:

- opbouw en thematiek klassieke tragedie

• proloog
• vijf akten (bedrijven)
• altijd muziek (want opera)

Geen onderscheid tussen gesproken toneelscènes en scènes met muziek, zang en dans. Alles wordt verweven.

vraagje tussendoor

Noem 2 verschillen tussen de balletkomedie en de balletopera.

De koning is overal

Alles en iedereen staat ten dienste van de koning.

Lodewijk centraliseert het landsbestuur en organiseert een propagandabeleid waardoor elke Fransman de beeltenis van zijn koning moet herkennen.

Hij richt voor alle kunsten een landelijke academie op die vorm en kwaliteit naar de smaak van de koning bewaakt en propageert.

Academies

Lodewijk en zijn directe entourage van adviseurs en ministers ontwikkelen een samenleving waarin de koning steeds in het centrum van de macht staat.

Kunst en wetenschap zijn belangrijke middelen om het belang van de koning te onderstrepen:

- 1648 wordt de Academie voor Beeldhouw- en Schilderkunst

- 1661 volgt de Koninklijke Dansacademie.

- 1666 de Academie voor Wetenschappen.

Het professionaliseren van de kunsten is een belangrijke drijfveer.

Gezelschapsdans wordt theaterdans

Academie voor danskunst= dansen is niet langer alleen een bezigheid is voor de hoveling, maar wordt een professionele aangelegenheid met professionele dansers.

 

 - Sprongen en draaibewegingen worden ingewikkelder.

- Het dansen in geometrische figuren verdwijnt. 

- Dansvoorstellingen verhuizen naar theaters met podia. 

!Terwijl de toeschouwers eerder om de dansers heen zaten en op ze neerkeken, kijken ze nu vanaf één zijde naar de dansers op. Om in zo’n setting dans te kunnen zien, moeten de dansers letterlijk de hoogte in en de ruimte vullen met beweging. 

Klassiek ballet

Het belangrijkste basisprincipe voor de beweging is de en dehors: het uitdraaien van de voeten en benen vanuit de heupen.

Er ontstaan 5 posities om de uitgedraaide benen en voeten voor of naast elkaar te plaatsen. De bewegingen voldoen aan de norm van fysieke elegantie en schoonheid

Huiswerk volgende week

maandag:

donderdag:

SE: maandag 20 november

Wat te doen: Check je studiewijzer

Exit-ticket

Wat is het belangrijkste dat je in deze les hebt geleerd?

Versailles 1653

Je bent als een van de weinigen buiten het hof van de dan 15-jarige Lodewijk XIV uitgenodigd voor een zeer speciale avond in Versailles (20 km buiten Parijs).

Voor de krant doe je verslag van deze bijzondere avond.

Werk in 2-tallen, uitwerken in de les.

SE-1:

les 13-14-15

verdieping+ kernconcepten

oefenvragen

vragen stellen

H4

HW: zie studiewijzer SE1