1.6 Zoetwatervoorraden in het IJsselmeergebied en de Zuidwestelijke Delta

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Leerdoelen

Als je deze paragraaf hebt bestudeerd, kun je relaties leggen tussen klimaatverandering en menselijk ingrijpen aan de ene kant en het toegenomen risico op overstromingen en wateroverlast aan de andere kant.

Als je deze paragraaf hebt bestudeerd, kun je uitleggen om welke twee redenen men het peil van het IJsselmeer wil reguleren.

Als je deze paragraaf hebt bestudeerd, kun je beschrijven waarom het belangrijk is strategische zoetwatervoorraden aan te leggen.

Als je deze paragraaf hebt bestudeerd, kun je verklaren waarom de Zuidwestelijke Delta overtollig rivierwater tijdelijk moet opvangen bij extreme omstandigheden.

Hoe heette het IJsselmeer voordat deze het IJsselmeer werd?

1. De Noordelijke Binnenzee
2. Het Zuidermeer
3. De Zuiderzee
4. De Zuidelijke Waddenzee

In welke provincie ligt de Zuidwestelijke Delta voor het grootste deel?

1. Zeeland
2. Zuid-Holland
3. Flevoland
4. Friesland

Welke gevolgen hebben de verandering van het neerslagregiem voor Nederland? (door klimaatverandering)

1. Watertekort in tijden van droogte
2. Wateroverschot in tijden van droogte
3. Lagere piekafvoer
4. Hogere piekafvoer

A Estuarium 

B Delta 

A Estuarium 

B Delta 

Delta

Estuarium

Delta

Estuarium

Het IJsselmeer als zoetwaterreservoir

Om een grotere strategische watervoorraad te hebben en spuien in de Waddenzee ook in de toekomst mogelijk te maken, wordt het peil van het IJsselmeer verhoogd. Dit doen we vooral in de zomer om beter in te spelen op drogere perioden. In de winter wordt het waterpeil lager gehouden om het overstromingsrisico te verminderen.

oorzaken verzilting

1. Binnendringen van zeewater via rivieren 

- door zeespiegelstijging

- tijdens droge tijden 

2. Bodemdaling

Het laatste                    probleem...

Wat weten we al?
Wat weet je al meer?

Absolute zeespiegelstijging!

Bodemdaling!

West- en Noord-Nederland zakken weg
--> bodemdaling

Waar vroeger rivieren West-Nederland de bodemdaling compesneerde door frequente kleine overstromingen, ging men dijken bouwen.

West- en Noord-Nederland zakken weg
--> bodemdaling

Door 3 manieren:

1. Door bemaling klinken de klei en veengebieden in. 

Dit proces is onomkeerbaar.

2. Door winning van olie, zout en gas dalen sommige gebieden extra hard.

Door het afsmelten van de Scandinavische ijsmassa’s (sinds de laatste ijstijd) daalt het noordwesten.

Hoe hoog is dan de relatieve zeespiegelstijging?

1. 4 meter
2. 3 meter
3. 2 meter
4. 1 meter

Meer dreiging vanuit de zee en rivieren. Nederland moet blijven bemalen om droge voeten te houden!

Welk percentage van Nederland ligt onder de zeespiegel (NAP)?

1. 6%
2. 19%
3. 26%
4. 34%

Springtij heeft dus te maken met de stand van de zon en de maan

Het noordwesten is de enige plek waar Nederland niet beschermd is door grote stukken land.

Waarom zorgt juist een noordwesterwind voor problemen voor Nederland?

windrichting bij een noordwesterstorm

Het Kanaal is maar een hele kleine opening. Door een noordwesterwind wordt het water hoog opgestuwd, omdat het niet allemaal door het Kanaal heen past.

Het noordwesten is ook de enige plek waar Nederland niet wordt beschermd door grote stukken land. Hierdoor kunnen de golven heel hoog worden.

Wat zorgt er voor eb en vloed (getijden) op aarde?

1. Hevige wind en regen
2. De mens
3. Stromingen in de zee
4. De stand van de zon en maan

Ook hier is er sprake van doodtij.

Ook in dit geval is er sprak van springtij. Net als bij het plaatje hierbij verterken de zon en de maan elkaars trekkracht en stijgt het water.

In dit plaatje is er sprake van doodtij. Door de stand van de zon en de maan is het getijde op zijn laagst. de zon en de maan werken elkaar hier tegen.

Er is hier sprake van springtij. De zon en de maan staan in een lijn en versterken elkaars trekkracht.

Welke van deze twee begrippen passen bij deze Dam? (het is de Oosterscheldedam)

Estuarium

Secundaire dam

Kustlijnverkorting

Stormvloedkering

Benedenloop

Delta

Riviermonding

Primaire dam

Buitendijks

Binnendijks

Hoe wordt deze riviermoning ook wel genoemd?

Estuarium

Secundaire dam

Kustlijnverkorting

Stormvloedkering

Benedenloop

Delta

Riviermonding

Primaire dam

Buitendijks

Binnendijks

Doodtij

Springtij

Springtij

Doodtij

Wat is de overeenkomst tussen een estuarium en een delta?

Wat nu?

- Lees tekst 1.6 (let op begrip DIJKRING!)

- Maak bijbehorende boxopdracht

In welk seizoen stroomt er over het algemeen het meeste water door een rivier?

1. Lente
2. Zomer
3. Herfst
4. Winter

Piekafvoer

- Veel neerslag

- smelten van sneeuw en ijs in de bergen

Zijn er op dit moment vragen?

Dit is een primaire dam, want deze dam ligt direct aan zee.

Secundaire dammen liggen niet direct aan zee. Ze dienen als de tweede verdedigingslinie tegen het water.

Hier zie je de Oosterscheldekering. Er wordt op dit moment water vanuit zee binnen gelaten.

Door deze sluizen kan de natuurlijke situatie in de Oosterschelde behouden blijven, want voor een estuarium is een mix van zoet en zout water erg belangrijk.

Zijn er nog vragen?

Hoe noem je nieuw land dat ontstaat door de sedimentatie bij de monding van een rivier?

Estuarium

Secundaire dam

Kustlijnverkorting

Stormvloedkering

Benedenloop

Delta

Riviermonding

Primaire dam

Buitendijks

Binnendijks

Om welke twee redenen zorgt juist een noordwesterstorm voor zoveel problemen voor Nederland?

Omschrijf in je eigen woorden wat kustlijnverkorting inhoudt

Waarom is de afvoer van de rivieren juist in de lente het hoogst?