Meewerkend voorwerp II

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Hoe vind je het meewerkend voorwerp in een zin?

Een meewerkend voorwerp...

1. … begint altijd met een voorzetsel.
2. … begint nooit met een voorzetsel.
3. … kan met een voorzetsel beginnen, maar dat hoeft niet.
4. … geen idee wat dat is.

Welke vragen heb je over het meewerkend voorwerp of over
H5 Grammatica zinsdelen?

De diëtist gaf de coronapatiënt tijdens zijn herstel 
melk en yoghurt te eten.

pv

wg

ow

lv

mv

De diëtist

gaf

de coronapatiënt

tijdens zijn herstel

melk en yoghurt

te eten

Stappenplan: zinsdelen

1. pv: tijdproef of getalproef
2. wg: staan er andere werkwoorden in de zin?
3. zinsdelen: welke delen passen in z'n geheel voor de pv?
4. ow: wie/wat + pv (of wg)?
5. lv: wie/wat + wg + ow?
6. mv: aan/voor wie (of wat) + wg + ow + lv?
   

Opdracht 1

H5 Grammatica zinsdelen

(NN, p. 156-157)

Alle aanwezigen zongen voor de jarige 
een vrolijk welkomstlied.

pv

wg

ow

lv

mv

Alle aanwezigen

zongen

voor de jarige

een vrolijk welkomstlied

De stad Amersfoort doneert de speeltuinvereniging
jaarlijks subsidie.

pv

wg

ow

lv

mv

De stad Amersfoort

doneert

de speeltuin-
vereniging

subsidie

Zal de oud-kampioen vanavond de nieuwe winnaar
een medaille opspelden?

pv

wg

ow

lv

mv

Zal

de oud-kampioen

de nieuwe winnaar

een medaille

opspelden

Elke woensdag geeft Nienke 
de plantjes op haar kamer water.

pv

wg

ow

lv

mv

geeft

Nienke

de plantjes op haar kamer

water

Wie zal jullie dit voorstel gaan toelichten?

pv

wg

ow

lv

mv

Wie

zal

jullie

dit voorstel

gaan toelichten

Opdracht 2

H5 Grammatica zinsdelen

(NN, p. 157)

Julius schreef lange liefdesbrieven aan Ellen
tijdens de kerstvakantie.

pv

wg

ow

lv

mv

Julius

schreef

lange liefdesbrieven

aan Ellen

tijdens de kerstvakantie

De presentator kondigde het publiek op hilarische wijze de quiz aan.

pv

wg

ow

lv

mv

De presentator

kondigde

het publiek

op hilarische wijze

de quiz

aan

Met zijn griezelige masker liet Pieter Mees enorm schrikken.

pv

wg

ow

lv

mv

Met zijn griezelige masker

liet

Pieter

Mees

enorm

schrikken

De recensies beloven de bioscoopgangers 
een ontroerende film.

pv

wg

ow

lv

mv

De recensies

beloven

de bioscoopgangers

een ontroerende film

Op de kermis worden de kinderen 
een hele middag vermaakt.

pv

wg

ow

lv

mv

Op de kermis

worden

de kinderen

een hele middag

vermaakt

De winkelier stond voor zijn toonbank
een verkoopgesprek te voeren.

pv

wg

ow

lv

mv

De winkelier

stond

voor zijn toonbank

een verkoopgesprek

te voeren

Opdracht 3

H5 Grammatica zinsdelen

(NN, p. 157)

Maak met het zinsdeel 'het pasgeboren girafje' drie zinnen:
het zinsdeel is bij 1. ow; 2. lv; 3. mv.

Toelichting

1. ow: 'het pasgeboren girafje' doet, is of heeft iets.

Het pasgeboren girafje zette al snel zijn eerste stapjes.

2. lv: 'het pasgeboren girafje' ondergaat iets.

De dierenarts schoot het pasgeboren girafje in de nek met een verdovingspijltje.

3. mv: iets/iemand geeft 'het pasgeboren girafje' iets.

De moedergiraf geeft het pasgeboren girafje blaadjes te eten.

Opdracht 4

H5 Grammatica zinsdelen

(NN, p. 157)

Maak een zin met de volgende zinsdelen (in de gegeven volgorde):
ow - pv/wg - mv - lv -wg.

H5 Grammatica woordsoorten

NN, p. 158-159

woordsoorten

Voorzetsels

• Op de basisschool: kast- en feestwoorden
• Een voorzetsel geeft vaak plaats, tijd, reden of oorzaak aan.
• Een voorzetsel staat meestal vóór een lidwoord of een voornaamwoord.
• Als een voorzetsel áchter een zelfstandig naamwoord staat, geeft het vaak een richting aan.
• Let op: delen van scheidbare werkwoorden noem je geen vz.
  

Opdracht 1

H5 Grammatica woordsoorten

(NN, p. 158)

Opdracht 1 (p. 158)

Onderstreep de voorzetsels in de zin.

Voorbeeldzin (uit de lead van een artikel op www.ad.nl):

Michael Frank (53) is intensivist op de ic van het Albert Schweitzer ziekenhuis in Dordrecht en geeft dagelijks een inkijkje in zijn werk.

Opdracht 2

H5 Grammatica woordsoorten

(NN, p. 158-159)

Welke drie voorzetsels zou je in zin a invullen? Geef ze in de juiste volgorde.

Opdracht 2 (p. 158-159)

a. Sommige mensen verdiepen zich ... hun vakantie ... de cultuur ... het land.

1. Sommige mensen verdiepen zich tijdens hun vakantie in de cultuur van het land.

2. zich verdiepen in (iets)

3. -