Waarom werken?

• Economie
• MBO

Waarom werken?

Robbert Evers

Welkom

• Welke bij deze online economie les.
• Het thema is "Waarom werken?"
• Naast de directe instructie ga je ook zelf aan het leren.
• Onderstaande "hotspots" geven aan wat je moet doen.

1. ->                                                
2. ->
3. ->

• De kleur van het stoplicht geeft aan of je hulp mag vragen tijdens het maken van de vragen en opdrachten: Rood = zelfstandig Oranje = met klasgenoot Groen = docent

Kijk en luister

Wanneer je dit symbool ziet krijg je via YouTube uiteg over een bepaald onderrwerp. Belangrijk dus om goed te kijken en te luisteren.

Theorie

Wanneer je dit symbool ziet krijg je uitleg over de belangrijkste theorie en begrippen. Sla dit dus niet over. Wees niet bang, het is kort het kondig :-)

Opdracht

Wanneer je dit symbool ziet mag je zelf om samen aan de slag met een opdracht. De opdracht werk je uit in de genoemde online werkvorm.

Lesdoelen

Leren is eigenlijk ook een soort arbeid en net zoals een baan levert het ook iets op.

Aan het eind van deze les:

• Kan jij het verschil uitleggen tussen betaalde en onbetaalde arbeid;
• Kan jij het verschil uitleggen tussen geestelijk en fysiek werk;
• Kan uitleg geven over de taken van een manager;
• Kan uitleg geven over Arbowet;
• Heb jij inzicht in de verschillende soorten sociale verzekeringen;
• Kan jij  op een salarisstrook  het brutoloon, nettoloon en inhoudingen aangeven;
• Kan jij de juiste proeftijd toepassen die geldt bij een arbeidsovereenkomst.

Arbeid

• We gaan eerst samen kijken en luisteren naar wat arbeid eigenlijk is.
  
• Check de hotspots en volg de instructies
• Succes :-)

Redenen om te werken?

Mensen hebben vaak verschillende redenen om te werken:

- werken is goed voor de samenleving

- je kunt geld verdienen

- je hebt regelmaat in je leven

- je komt in contact met andere mensen

- je kunt jezelf ontwikkelen (eigenwaarde)

Arbeid

Check onderstaande link voor een korte YouTube film over arbeid. 

https://www.youtube.com/watch?v=y-PjVPCF_Ic&feature=youtu.be  

Vragen

Lets get ready to rumble!

Maak nu vraag 1, 2 en 3.

Succes!

Betaald of onbetaald?

Als je werk doet waar je voor betaald wordt heet dat betaalde arbeid. Er bestaat ook onbetaalde arbeid, dat is werk waar je geen geld voor ontvangt. Voorbeelden hiervan zijn: vrijwilligerswerk en huishoudelijke arbeid.

Geestelijk werk is werk waar je vooral bij moet nadenken. Fysiek werk of handwerk is werk waarbij je vooral moet doen.

Vraag 1: Twee voorbeelden van onbetaalde arbeid zijn:

1. Krantenwijk
2. Je eigen fiets wassen
3. Je kamer opruimen
4. Pizza bezorger

Vraag 2: Noem drie redenen voor iemand om te gaan werken:

Vraag 3: Zoek online een foto van "geestelijk werk" en "fysiek werk"

Deeltijd - Voltijd

• Hoe zit dat eigenlijk met het aantal uur iemand werkt?
  
• Check de hotspots en volg de instructies

Deeltijd - Voltijd

Check onderstaande link voor een korte YouTube film over voltijd en deeltijd werken. 

https://www.youtube.com/watch?v=4ELkcWsiKg8&feature=youtu.be 

Vragen

Daar gaan we weer :-)

Maak nu vraag 4.

Deeltijd of voltijd?

Je kunt in deeltijdwerken (parttime) of in voltijd (fulltime). Mensen die in deeltijd werken werken minder dan het maximaal aantal uren in een week. Mensen die voltijd werken werken het volledige aantal uren in een week. Een voltijdbaan heeft meestal 36 of meer uren per week.

Vraag 4: Wat zou een reden voor iemand zijn om parttime te gaan werken?

Werkgever of Werknemer?

• Wie is eigenlijk de baas binnen een bedrijf?
  
• Check de hotspots en volg de instructies

Werknemer - Werkgever

Check onderstaande link voor een korte YouTube film over wie de werknemer en wie de werkgever is.

https://www.youtube.com/watch?v=oT1a3LTNJbg&feature=youtu.be

Opdrachten

Tijd voor wat anders.

Maak nu het WoordWeb en de Sleepvraag :-)

Leiden of uitvoeren?

Er zijn verschillende functies: leidinggevende functies en uitvoerende functies. Mensen die een uitvoerende functie hebben, moeten de opdrachten van hun leidinggevende uitvoeren.

Werkgever en werknemer

Een werkgever is iemand die de eigenaar van een bedrijf is, hij heeft vaak een of meerdere mensen in dienst. Mensen die ergens in dienst zijn, oftewel ergens werken, zijn werknemer.

In een organisatieschema of organogram kun je zien hoe de taken in een bedrijf verdeeld zijn.

Wat zijn taken van
een manager?

geeft leiding

Werkgever

Werknemer

is  vaak uitvoerend

is eigenaar

is in dienst

ontvangt salaris

ontvangt winst

Arbeidsomstandigheden?

• Ik zit nog op school, maar mag ik nu al werken?
  
• Check de hotspots en volg de instructies

Arbo

Check onderstaande link voor een korte YouTube film over arbeidsomstandigheden.

https://www.youtube.com/watch?v=rGlfgH9qT4M&feature=youtu.be

Vragen

Oei, nu wordt het pittig.

Maak nu vraag 5 en 6.

Arbeidstijden

De werkgever moet zich houden aan de arbeidstijdenwet. Hierin staat hoe lang iemand mag werken en welk werk iemand van een bepaalde leeftijd mag doen.

Arbowet

De overheid heeft nog meer wetten gemaakt om de werknemer te beschermen. De arbeidsomstandighedenwet (=arbowet) beschrijft alles wat te maken heeft met de veiligheid, gezondheid en het welzijn van de werknemer.

Vraag 5: Marike is 14 jaar en wil in de zomervakantie vakken gaan vullen bij de Albert Heijn. Mag dit?

1. Ja, ze mag alle dagen werken
2. Nee, ze is nog te jong
3. Nee, vakken vullen is te zwaar
4. Ja, maar maximaal 35 uur per schoolweek

Vraag 6: Waarom denk je dat er speciale regels zijn voor jongeren die willen werken?

Arbeidsovereenkomst

• Ik heb weleens gehoord van een contract en een proeftijd. Hoe zit dat?
  
• Check de hotspots en volg de instructies

Arbeidsovereenkomst

Check onderstaande link voor een korte YouTube film over de arbeidsovereenkomst:

https://www.youtube.com/watch?v=R2s1ITKML8o&feature=youtu.be

Vraag

Tijd om te checken in duo's.

Maak nu vraag 7.

Overeenkomst

In een arbeidsovereenkomst staan de afspraken tussen werkgever en werknemer. De werknemer levert arbeid en de werkgever betaalt hiervoor loon.

Een opzegtermijn is een periode waarin je nog moet werken nadat je je arbeidsovereenkomst hebt opgezegd of nadat je baas je wil ontslaan. De lengte van de opzegtermijn is een tot drie maanden.

Proeftijd

De proeftijd is de periode waarin de werkgever en de werknemer de arbeidsovereenkomst kunnen opzeggen zonder dat hier een ontslagvergunning voor nodig is. In de proeftijd geldt er geen opzegtermijn. De proeftijd is bedoeld om de werkgever en de werknemer aan elkaar te laten wennen. De werkgever kan kijken of de werknemer bevalt en de werknemer kan kijken of het werk leuk is en goed bevalt. De proeftijd mag maximaal twee maanden duren.

Vast of tijdelijk?

Als je in vast dienst bent, hebt je een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. Er staat dan geen einddatum in je arbeidsovereenkomst. Als je in tijdelijke dienst bent, stopt de arbeidsovereenkomst op de afgesproken datum.

Soms werken mensen op oproepbasis wil zeggen dat je werkt als je baas je nodig hebt. Bijvoorbeeld bij drukte of bij een evenement.

Als je op oproepbasis of via een tijdelijk contract werkt, werk je flexibel.

Vraag 7: Timmy heeft een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd en loopt 12 maanden. Hoelang mag zijn maximale proeftijd zijn?

1. Er geldt geen proeftijd
2. 2 maanden, CAO mag NIET afwijken
3. 1 maand, CAO mag NIET afwijken
4. 1 maand, CAO mag afwijken

Voorwaarden & overeenkomsten

• Heb ik recht op een bepaald loon en pauzes? Moet ik alles accepteren?
  
• Check de hotspots en volg de instructies

De CAO

Check onderstaande link voor een korte YouTube film over de Collectieve arbeidsovereenkomst::

https://www.youtube.com/watch?v=s9ppd0DwtUk&feature=youtu.be

Vragen

En we wisselen van duo.

Maak nu vraag 8 en 9 en laat elkaar je antwoord zien.

Arbeidsvoorwaarden

Er gelden ook algemene regels en wetten voor werkgevers en werknemers. Als werknemer moet je je werk natuurlijk goed doen. Je hebt ook recht op een aantal vakantiedagen. De werkgever heeft de plicht om loon of salaris te betalen aan de werknemer. Je moet als werknemer natuurlijk wel op de afgesproken tijden werken. Arbeidsvoorwaarden zijn alle rechten en plichten van de werknemer.

CAO

Bedrijven die allemaal hetzelfde product of dienst leveren (bedrijfstak) maken vaak afspraken voor de gehele bedrijfstak. Deze afspraken staan in een CAO (=Collectieve Arbeidsovereenkomst). Een CAO is een afspraak tussen werkgevers en werknemers over de arbeidsvoorwaarden. De werkgevers worden vertegenwoordigd door de werkgevers organisaties en de werknemers door de vakbonden. Alle bedrijven uit een bedrijfstak moeten zich aan de geldende CAO houden. Niet in iedere bedrijfstak is er een CAO.

Vraag 8: Let in eigen woorden uit wat een CAO is.

Vraag 9: Wat zijn plichten van de werkgever?

1. Betalen van het salaris
2. Aanbieden van een auto van de zaak
3. Kinderopvang regelen
4. Geven van vakantiedagen

Loonbelasting

• Ik heb een brutoloon en een nettoloon, wat is dat eigenlijk?
  
• Check de hotspots en volg de instructies

Loonbelasting

Check onderstaande link voor een korte YouTube film over loonbelasting:

https://www.youtube.com/watch?v=6Uusg4hLVFA&feature=youtu.be 

Vragen

Tijd om te gaan rekenen:

Als je er niet uitkomt, vraag dan eerste hulp aan een medeleerling en pas daarna aan de docent.

Bruto - Netto

Als je werkt ontvang je loon, maar hier over moet je wel loonbelasting betalen. De loonbelasting gaat naar de overheid via de Belastingdienst. Met dit geld kan de overheid allerlei uitgaven doen zoals: zorg, onderwijs, wegen aanleggen en de politie verzorgen.

Het brutoloon is het loon zonder dat hier de loonbelasting en premies vanaf zijn gehaald. Het nettoloon is het loon nadat de loonbelasting en de premies er vanaf gehaald zijn. Het nettoloon is het loon dat je ook ontvangt.

Vraag 10: Hoeveel
loonheffing wordt er betaald?

Verzekeringen

• Waar betaal ik eigenlijk loonbelasting? Wat wordt er met dat geld gedaan?
  
• Check de hotspots en volg de instructies

Verzekeringen

Check onderstaande links voor twee korte YouTube films over werknemers- en volksverzekeirngen:

https://www.youtube.com/watch?v=qIOr43vpknw&feature=youtu.be

https://www.youtube.com/watch?v=hN3sptkcIbI&feature=youtu.be

Vragen

Lets get social.

Maak nu vraag 11 en 12.

Werknemersverzekeringen

De Ziektewet is een voorbeeld van een werknemersverzekering. Dit is een verplichte verzekering. De premies worden uit het loon betaald. Werkgevers en werknemers betalen de premies voor de werknemersverzekeringen.

Enkele voorbeelden van werknemersverzekeringen zijn: WW (= werkloosheidswet), ZW (=ziektewet) en de WIA (=wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen).

Volksverzekeringen

Er bestaan ook volksverzekeringen. Een volksverzekering geldt voor iedereen in Nederland, dus ook voor mensen zonder betaalde baan. De AOW (=Algemene Ouderdomswet) is de meest bekende volksverzekering.

Ezelsbruggetje: Alle volksverzekeringen beginnen met de"A" van Algemeen.

Vraag 11: De AOW is een voorbeeld van een:

1. Zorgverzekering
2. Werknemers- verzekering
3. Volksverzekering
4. Schadeverzekering

Vraag 12: Wat is het verband tussen loonbelasting en volksverzekeringen?

Ontslag

• Wat kan er gebeuren als er geen werk meer voor mij is of ik zelf wil stoppen met werken? Kan dat zomaar?
  
• Check de hotspots en volg de instructies

Ontslag

Check onderstaande link voor een korte YouTube film over ontslag.

https://www.youtube.com/watch?v=-jyPFhyzLDc&feature=youtu.be

Vragen

You are almost fired from this schooljob, one last question!

Maak nu vraag 13.

Ontslag

Bij ontslag kan zowel de werknemer als de werkgever aangeven de arbeidsovereenkomst te willen beëindigen. Als de werkgever iemand wil ontslaan moet de werkgever een ontslagvergunning aanvragen bij het UWV-werkbedrijf. Als je ontslagen wordt, heb je recht op een WW-uitkering. Als je zelf ontslag neemt heb je hier geen recht op.

Vraag 13. Leg in eigen woorden uit waarom een werkgever een ontslag vergunning nodig heeft.

Lesafsluiting

Wij hebben vandaag geleerd:

• Wat arbeid is;
• Wat het verschil tussen deeltijd en voltijd werken is;
• Wat het verschil is tussen een werkgever en werknemer;
• Hoe werknemers worden beschermd door de Arbowet;
• Wat een CAO is;
• Hoe loonbelasting bijdraagt aan sociale verzekeringen;
• Dat je niet zomaar ontslagen kan worden. (Of toch wel?)