Les 2. Controlegroepen + placebo

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom

Telefoon in telefoontas

Tas van tafel

Laptop + notitiespullen pakken
Ga in deze LessonUp

Een mogelijke onderzoeksvraag is: Wat is het effect van het gebruik van wasmiddel tijdens het wassen van kleding op het overleven van bacteriën van het geslacht Corynebacterium?
Geef hier jullie onderzoeksopzet

Causaal verband aantonen

experiment ontwerpen:

1. twee groepen organismen (experiment en controle)
2. alle factoren gelijk, behalve 1
3. wat wordt er gemeten?
4. Bij welk resultaat wordt de hypothese verworpen?

Een mogelijke onderzoeksvraag is: Wat is het effect van het gebruik van wasmiddel tijdens het wassen van kleding op het overleven van bacteriën van het geslacht Corynebacterium?

De controle behandeling

• in principe de 'normale' situatie
• verschilt in 1 factor van het experiment
• soms zijn meerdere controles nodig om het effect van verschillende factoren uit te sluiten.

Bijvoorbeeld

Een injectie zijn meerdere behandelingen:

- een prik

- inspuiten van een oplosmiddel

- de werkzame stof

controles

• géén injectie
• een prik met een naald
• inspuiten van alleen het oplosmiddel
• inspuiten van het oplosmiddel met de werkzame stof

Een mogelijke onderzoeksvraag is: Wat is het effect van het gebruik van wasmiddel tijdens het wassen van kleding op het overleven van bacteriën van het geslacht Corynebacterium?
Wat is dus het controleexperiment?

Vermesting op spitsbergen

Ganzenpopulaties in Europa zijn de laatste decennia sterk gegroeid. In het kustgebied van Spitsbergen waar de ganzen voornamelijk nestelen, zijn talrijke ondiepe plassen en meertjes. De meertjes op Spitsbergen bevatten weinig mineralen. De uitwerpselen van de steeds grotere populaties ganzen kunnen leiden tot eutrofiering van deze meertjes.

Vreemd genoeg leidt eutrofiering in de plassen en meertjes op Spitsbergen niet tot algenbloei. De onderzoekers veronderstelden dat dit veroorzaakt wordt door de aanwezigheid van watervlooien van het geslacht Daphnia.

Beschrijf een experiment om deze hypothese te toetsen. Geef hierbij aan door welk resultaat de hypothese bevestigd zou worden.

Beschrijf een experiment om deze hypothese te toetsen. Geef hierbij aan door welk resultaat de hypothese bevestigd zou worden.

Placebo

Perceptie van verbetering. doordat je dénkt dat het werkt.

Speelt hoofdzakelijk een rol bij mensen (en heel soms dieren)

Tatjana zeurt altijd dat ze last heeft van keelpijn en wil altijd een hoestdrankje. Tatjana zegt dat dat enorm helpt. Simonius denk dat ze zich aanstelt en wil dat testen. Hoe zou Simonius dat kunnen doen en bij welk resultaat heeft Simonius gelijk?

dubbel(blind)

blind: alleen de patiënt weet niet of hij/zij de placebo of het medicijn ontvangt.

dubbelblind: de behandelend arts weet ook niet wat de patiënt ontvangt.

Veel onderzoeken worden in de zorg eerst uitgevoerd op dieren. Leg uit hoe dit invloed heeft op de betrouwbaarheid of de validiteit van het onderzoek.

Twee aspecten van cross-sectioneel onderzoek zijn:
1) Doordat de proefpersonen niet allen in dezelfde periode zijn opgegroeid, kunnen gezondheidsverschillen tussen de leeftijdscategorieën ook veroorzaakt worden door verschillen in omgevingsfactoren.
2) Personen die op jonge leeftijd een slechtere gezondheid hadden, zijn minder vertegenwoordigd in de hogere leeftijdscategorieën.

Vermindert aspect 1 de betrouwbaarheid of de validiteit van het onderzoek? En aspect 2?

1. 1 = betrouwbaarheid 2 = betrouwbaarheid
2. 1 = validiteit 2 = betrouwbaarheid
3. 1 = betrouwbaarheid 2 = validiteit
4. 1 = validiteit 2 = validiteit

Hoe noemt men de bewering van Videler?

1. Conclusie
2. Hypothese
3. Probleemstelling
4. Verklaring

De lijfarts van Napoleon meldde al dat soldaten die op het slagveld achterbleven met maden in hun wonden vaak beter genazen dan soldaten die meteen naar de ziekenzaal werden gebracht. Wat kan je over de waarneming van de lijfarts van Napoleon zeggen?

1. Conclusie
2. Hypothese
3. Waarneming
4. Proefresultaat

Stel in grote lijnen een werkplan op voor een onderzoek die kijkt naar de invloed van temperatuur op de lichaamsgrootte van vliegen (3p)

Stel er werd bij het vorige onderzoek niet gebruik gemaakt van fruitvliegen uit één populatie, maar uit meerdere populaties. Waarop heeft dit invloed?

1. Validiteit
2. Betrouwbaarheid
3. Validiteit en betrouwbaarheid
4. Geen van beiden

Wat is, in het vorige onderzoek, de afhankelijke variabele, en wat is de onafhankelijke variabele.