Onderzoeksvaardigheden

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Welkom

Telefoon in telefoontas

Tas van tafel

Laptop pakken en opstarten

Binas pakken

Eisen aan onderzoek

Een meetinstrument is betrouwbaar als dezelfde meting ongeveer dezelfde resultaten oplevert.

Validiteit geeft aan in hoeverre de meting van het beoogde verschijnsel geldig is.

Representativiteit houdt in dat een steekproef de beoogde populatie daadwerkelijk weerspiegelt en niet alleen een deel daarvan. 

Eventueel kan hier nog in worden gegaan op het verschil tussen interne en externe validiteit (p. 85)

Betrouwbaarheid

De onderzoeker/onderzoeksmethode zorgt voor zo min mogelijk spreiding door toevallige fouten.

Het onderzoek is repliceerbaarbaar:

Bij herhaalde metingen/uitvoeringen zou er hetzelfde antwoord uit moeten komen. 

Betrouwbaar?

meetsysteem 1

08:01 door Pietersen, 39,1 graden

08:02 door Jansen, 39,2 graden

08:03 door Korte, 39,1 graden

09:04 door Pietersen, 39,2 graden

meetsysteem 2

08:01 door Pietersen, 38,2 graden

08:02 door Jansen, 40,4 graden

08:03 door Korte, 37,7 graden

 09:04 door Pietersen, 42,2 graden

Mogelijke oorzaken van onbetrouwbaarheid van data?

Meet-onnauwkeurigheid

goede meetapparatuur

standaard protocol

1 laborant

check met:

duplo/triplo meting van bekende situatie

Validiteit

Validiteit is de mate waarin je resultaten geldig zijn en overeenkomen met de werkelijkheid. 

De validiteit kan worden onderzocht door te bepalen of je daadwerkelijk hebt gemeten wat je wilde meten, bijvoorbeeld door kritisch te kijken naar je onderzoeksopzet en meetinstrumenten.

Validiteit

Validiteit is de mate waarin je resultaten geldig zijn en overeenkomen met de werkelijkheid. De validiteit kan worden onderzocht door te bepalen of je daadwerkelijk hebt gemeten wat je wilde meten, bijvoorbeeld door kritisch te kijken naar je onderzoeksopzet en meetinstrumenten.

-meetapparatuur meet wat je wil meten

-de werkwijze introduceert geen standaard afwijkingen

-het onderzoeksontwerp zorgt dat onbekende factoren geen invloed hebben op de conclusie

Je bent benieuwd naar de lichamelijke gezondheid van de Nederlandse bevolking en voert daarom een onderzoek uit bij leeftijdsgenoten op je voetbalclub. Wat is er mis met deze aanpak?

Validiteit

Klik op de hotspot!

Je wil conclusies trekken die geldig zijn voor de Nederlandse bevolking, maar onderzoekt een kleine groep mensen van dezelfde leeftijd die allemaal sportief zijn. Dat is geen representatieve doorsnede van de bevolking en je conclusies zullen dus een lage validiteit (geldigheid) hebben.

Onderzoek- & ontwerpcyclus  

Crash Course

Deel 1

Tijdens de uitvoering vraag je mensen om mee te werken en je zet ze op een weegschaal. Je denkt verder niet na over het moment van de dag, de kleren die ze aan hebben en de spullen die ze bij zich hebben. Waarom is dat niet valide?

Klik op de hotspot!

Alle metingen worden vertekend door verschillen in het gewicht van kleding en schoenen, rugtassen en andere spullen: van niemand weeg je alleen het lichaamsgewicht. Daarnaast kan de ene persoon net gegeten of veel gedronken hebben en daardoor zwaarder zijn. Een ander kan net uit een training komen, flink gezweet hebben en juist lichter zijn. Door de grote onnauwkeurigheid in de gewichtsmeting die ontstaat, geven de resultaten je geen valide (geldig) beeld van de lichaamsgewichten van je proefpersonen.

Dit voorbeeld laat zien dat validiteit ook bij de uitvoering van je onderzoek van belang is.

Doordat iedere proefpersoon door een ander wordt gemeten heeft invloed op de

1. betrouwbaarheid
2. validiteit
3. beide
4. geen van beide

Door de behandelvolgorde willekeurig te maken verbeter ik de

1. betrouwbaarheid
2. validiteit
3. beide
4. geen van beide

Een onderzoeker was benieuwd hoeveel regenwormen er in het grasland beschikbaar zijn als voedsel voor de kievit. Om deze beschikbaarheid te meten ontwierp hij een kar waarmee hij over het grasland kon rijden om de regenwormen tussen het gras te tellen, zonder daarbij trillingen te veroorzaken die het gedrag van wormen beïnvloeden.
Is de betrouwbaarheid of validiteit verhoogd doordat hij de kar gebruikt. En hoe zit dat met het meerdere keren uitvoeren van het experiment per grasstrook?

1. Kar - validiteit Meerdere keren - betrouwbaarheid
2. Kar - betrouwbaarheid Meerdere keren - validiteit
3. Kar - betrouwbaarheid Meerdere keren - betrouwbaarheid
4. Kar - validiteit Meerdere keren - validiteit

Causaal verband aantonen

experiment ontwerpen:

1. twee groepen organismen (experiment en controle)
2. alle factoren gelijk, behalve 1
3. wat wordt er gemeten?
4. Bij welk resultaat wordt de hypothese verworpen?

Een mogelijke onderzoeksvraag is: Wat is het effect van het gebruik van wasmiddel tijdens het wassen van kleding op het overleven van bacteriën van het geslacht Corynebacterium?

De controle behandeling

• in principe de 'normale' situatie
• verschilt in 1 factor van het experiment
• soms zijn meerdere controles nodig om het effect van verschillende factoren uit te sluiten.

controles

• géén injectie
• een prik met een naald
• inspuiten van alleen het oplosmiddel
• inspuiten van het oplosmiddel met de werkzame stof

Een mogelijke onderzoeksvraag is: Wat is het effect van het gebruik van wasmiddel tijdens het wassen van kleding op het overleven van bacteriën van het geslacht Corynebacterium?
Wat is dus het controleexperiment?

Placebo

Perceptie van verbetering. doordat je dénkt dat het werkt.

Speelt hoofdzakelijk een rol bij mensen (en heel soms dieren)

Tatjana zeurt altijd dat ze last heeft van keelpijn en wil altijd een hoestdrankje. Tatjana zegt dat dat enorm helpt. Simonius denk dat ze zich aanstelt en wil dat testen. Hoe zou Simonius dat kunnen doen en bij welk resultaat heeft Simonius gelijk?

onderzoeksopzet

1. experimentele groep en een controle groep beschrijven
2. beschrijf welke factor verschilt. Overige factoren gelijk
3. Wat ga je meten? Hoe trek je je conclusie?

onderzoeksopzet

1. 2 groepen mensen
2. 1 groep wordt wel gevaccineerd, een andere groep krijgt een placebo (controle).
   Verder gelijk in samenstelling leeftijd/geslacht/ethniciteit/gezondheid)
3. Over een bepaalde tijd meet je: aantal besmettingen / ziekenhuisopnames /sterfte

Afhankelijk/onafhankelijk

Onafhankelijke variabele staat vast en is gekozen (deze weet je)

Afhankelijke variabele is het resultaat daarvan (deze meet je)

Onthoud:

Wat je weet: x-as

Wat je meet: y-as

Wat je weet = onafhankelijke variabele

Wat je meet = afhankelijke variabele

Wat is het effect van [a] op [b] bij/van [groep organismen]

1. a = onafhankelijk b = afhankelijk
2. a = onafhankelijk b = onafhankelijk
3. a = afhankelijk b = afhankelijk
4. a = afhankelijk b = onafhankelijk

Aan de slag

Ga naar eindexamensite.nl

Maak de oefentoets genaamd
Oefentoets onderzoeksvaardigheden H4