Psychologie les 5

• Mentorles
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Psychologie les 5

Gevoelige perioden

De onderdelen van je hersenen ontwikkelen zich, maar niet op hetzelfde moment en ook niet in hetzelfde tempo.

Er zijn 'gevoelige periodes': het  opnemen en verwerken van bepaalde informatie gaat dan extra snel.

gevoelige periodes: je lijf

Ook de ontwikkeling van een lichaamsdeel of orgaan gaat soms extra snel. Denk bijvoorbeeld aan je botten. Het stimuleren van de sterkte van je botten is zinvol als je nog in de groei bent. Je bent dan in een 'gevoelige periode'.

Wat is een goede definitie van een 'gevoelige periode'?

Gevoelig voor ...

Het brein is tijdens een gevoelige periode extreem gevoelig voor invloeden uit de omgeving. Die invloeden kunnen positief en negatief zijn. 

Kijk maar naar Genie: in een gevoelige periode werden haar 'taalhersenen' niet gestimuleerd. 

Taal leren

Het leren van een taal gaat spelenderwijs tot je ongeveer 12 jaar bent. Daarna is de gevoelige periode afgelopen. 

Hoor je al vanaf jonge leeftijd twee talen? Dan word je makkelijk tweetalig. Na je 12e kost een vreemde taal leren echt moeite!

Gevoelige perioden bij kinderen

Vooral de zwangerschap en de eerste levensjaren zijn de gevoelige perioden in de ontwikkeling van een kind. Daarna volgen de gevoelige perioden elkaar minder snel op. Maar: ze zijn er tot de start van je volwassenheid.

zwangerschap

.. is een gevoelige periode voor de hersenontwikkeling. 

Wist je dat alcoholgebruik door de moeder veel meer schade aan het brein van een kind kan veroorzaken, dan alcoholgebruik door het kind zelf op latere leeftijd?

een aanstaande moeder

.. die gezond eet en drinkt en genoeg calorieën binnenkrijgt, zorgt ervoor dat de hersenen van haar ongeboren kind zich positief kunnen ontwikkelen.

Visueel systeem

Een gevoelige periode na de geboorte betreft het kijken. 

Als je in je eerste jaren in een compleet donkere omgeving zou opgroeien, word je blind. Verklaring: de hersendelen waarmee je leert kijken, ontwikkelen zich dan en alleen door lichtprikkels.

Gevoelige periode bij pubers

Ook als je tussen de 10 en 14 jaar bent, zijn er gevoelige periodes voor de hersenontwikkeling. Je hersenen maken nu door hormonen een groeispurt. 

puberbrein

Die hormonen beïnvloeden de werking en vorming van je hersenen. Pubers reageren daardoor anders: emotioneler, ze zoeken vaker risico's op, en laten zich vooral door vrienden beïnvloeden. Herkenbaar?

pubers en emotie

Vooral het emotiegedeelte is in de puberteit heel scherp afgesteld. Daardoor reageren pubers heftiger op gebeurtenissen dan kinderen en volwassenen.

nog niet volgroeid ...

... zijn in de pubertijd een paar andere delen van je brein. Voorbeeld: het deel waarin de controle (eerst tot 10 tellen, voordat je boos wordt), de planning (wanneer doe ik mijn huiswerk) en besluitvorming plaatsvinden. Dat deel is pas af, als je 25 bent.

nog iets 'puberaals'

Het plezierdeel staat in de puberteit extra scherp afgesteld. Een puber kiest daarom voor activiteiten die meteen iets opleveren, en niet pas later. Dus: liever nu een middag lol maken dan huiswerk maken dat helpt voor een goed rapportcijfer later.

creatieve pubers

Het scherp afgestelde plezierdeel zorgt er ook voor dat pubers vaak creatiever denken dan volwassenen. Ze volgen de gebaande paden nog niet zo erg, ook niet in hun hersenen.

Lui oog

Je hebt vast weleens een kind gezien met een pleister op zijn oog. Dat kind is geboren met een lui oog. Bij dat oog is de gezichtsscherpte niet goed ontwikkeld. Op het goede oog wordt dan een pleister geplakt.

Waarom zie je nooit een volwassene met een afgeplakt oog?

Dus!

Periodes die erg belangrijk zijn voor de ontwikkeling van je brein zijn de zwangerschap en je 1e levensjaren. Ook in de puberteit beleef je gevoelige periodes. 

Je bent dan extreem gevoelig voor invloeden van buitenaf.

Die invloeden kunnen positief en negatief zijn.

Opdracht

Maak 1.4 in je werkboekje: pagina 15, 16 en 17.

Maak ook alvast opdracht 1 op pagina 18.