01/06 bss. 3 Variatie in genotypen deel 1 en 2

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

Planning

Wat weten jullie nog? 5 minuten

Huiswerk nakijken 15 minuten

Instructie bss. 3 15 minuten

Maken opdrachten  10 minuten

Klassecompetitie 5 minuten

Wat hebben chromosomen en genen met elkaar te maken?
Welke genen staan aan je oog? En welke uit?
Wat is het verschil tussen lichaamscellen en geslachtcellen?
Beantwoord 1/2/3 vragen, kijk hoever je komt!

huiswerk bss 2.

opdracht 12, 13, 14, 16, 17

we bespreken de opdrachten die niet goed zijn gemaakt, heb je vragen stel ze want volgende week krijg je een SO

Erfelijkheid en evolutie Bss. 3 Variatie in genotypen

Leerdoelen deze les ( ook voor klassecompetitie)

- Je kunt uitleggen hoe de genen van twee ouders bepalen hoe hun kind er uit ziet.

- Je weet wat een mutatie is en hoe mutaties kunnen ontstaan.

- Je weet hoe kanker ontstaat en hoe het kan uitzaaien.

Hoe kan het dat je meestal voor de helft op je vader lijkt en half op je moeder?

Cocktail of puur?

Voor elke eigenschap heb je 2 genen ( van pap en mam). De genen kunnen gelijk of ongelijk zijn. Als de genen ongelijk zijn krijg je een combinatie van de twee zoals bij het meisje rechts.

Wat is er aan de hand met deze egel?

Wat is een mutant? En wat is een mutatie?

Deze egel is een albino. Zijn DNA is veranderd. 

Zo’n verandering in het genotype noem 

je een mutatie. Als de mutatie zichtbaar 

is in het fenotype noem je een organisme 

een mutant.

giphy.com

Is iemand die geboren is met maar 1 long een mutant?

1. Ja want normaal heb je er twee
2. Nee want je ziet de mutatie niet in het fenotype
3. Ja want bij alle mutaties ben je een mutant
4. Nee want je ziet de mutatie niet in het genotype

Kijk eens goed naar deze afbeelding. Wat hebben deze dingen  met mutaties te maken denk je?

Mutaties gebeuren niet zomaar

Mutaties gebeuren onder extreme omstandigheden. 

Door mutagene straling zoals 

zonnestralen of röntgenstralen.

Door mutagene stoffen zoals 

tabaksrook of asbest.

Mutageen 

betekend dat 

het voor 

mutaties

 kan zorgen

Huiswerk volgende les 

Maak nu opdracht 19, 20, & 22

Huiswerk voor de volgende les

Hulp van je buurman mag wel, hoeft niet

Klassecompetitie

Tegenwoordig kunnen wetenschapeprs DNA aanpassen

Wat zou je dan allemaal kunnen doen denk je?

Designerbaby's, knippen in DNA om zieke mensen beter te maken. Wat vind je hiervan? En wat zou jij aan jezelf veranderen?

Er zijn een paar cellen waarbij één mutatie meteen heel gevaarlijk kan zijn. Welke cellen?

Liever niet in je sperma of eicellen!

Als er een mutatie gebeurd in geslachtcellen; 

zaadcellen of eicellen. Dan hebben 

alle nakomelingen die mutatie. 

Er ontstaat een nieuw genotype 

met nieuw DNA.

Is een mutatie in een geslachtcel of en cel in je hart gevaarlijker gevaarlijk?

1. Geslachtcel, want dan zit in alle cellen van je kinderen
2. Geslachtcel, omdat die dan in al je geslachtcellen zit
3. hartcel, je hebt maar een paar hartcellen
4. hartcel, want dan verspreid de mutatie zich

Het is een gevaarlijke ziekte,  maar wat is kanker eigenlijk?

Te vaak delen is niet goed

Wanneer de genen muteren die de 

celdeling regelen kan een cel 

opeens heel vaak gaan delen.

Zo’n klomp cellen noem je een 

kankergezwel of tumor. 

Als deze je ziek maakt heb je kanker.

Wat zou er kunnen gebeuren wanneer kankercellen van een kankergezwel loslaten? Kijk goed wat je ziet.

Kanker kan verspreiden door je bloed

Kanker kan via je bloed uitzaaien 

( verplaatsen) naar andere plekken. 

Als het bij belangrijke  organen 

terecht komt kan dit heel gevaarlijk zijn.

Hoe kan een mutatie in 1 cel voor kanker zorgen ergens anders in je lichaam?

1. De cel deelt zich snel en besmet andere cellen
2. Die ene cel gaat via de bloedomloop naar een andere plek
3. De cel deelt zich, sommige cellen kunnen loslaten en via de bloedsomloop verspreiden
4. Al je cellen zijn hetzelfde, dus de mutatie zit in iedere cel

Huiswerk volgende les 

Maak nu opdracht 21 en test jezelf van Bss. 3

Huiswerk voor de volgende les

Hulp van je buurman mag wel, hoeft niet

Klassecompetitie

Heb je 46 verschillende chromosomen?

Is dit een jongen of een meisje?

Chromosomenparen en genenparen

Net als chromosomen komen genen in 

paartjes voor, dus steeds 2. Ze kunnen 

verschillen of hetzelfde zijn.

zaadcel heeft 23 

en eicel ook 23 chromosomen

Hoeveel genen zitten er in je cellen?

1. 23 paartjes
2. duizenden genen die allemaal anders zijn
3. duizenden genen maar steeds in paartjes
4. geen een.... nee geen idee

Hoe krijg je van 1 cel, 2 cellen?

giphy.com

Hoe werkt celdeling

1. Eerst verdubbelen de chromosomen

2. De moedercel deelt zich in twee 

dochtercellen met hetzelfde genotype

met elk 46 chromosomen

huiswerk bss 1.

opdracht 12, 13, 14, 16, 17

we bespreken de opdrachten die niet goed zijn gemaakt, heb je vragen stel ze want dit keer krijg je een SO.

Klassecompetitie

Huiswerk volgende les 

Maak nu opdracht 12, 13, 14, 16, 17

Huiswerk voor de volgende les

Hulp van je buurman mag wel, hoeft niet