Hoofdstuk 7

• NaSk
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 2

Hoofdstuk 7

Het zonnestelsel

Hemellichamen

- Zon

- Maan

- Sterren

Het is een voorwerp dat zweeft in het heelal en niet door mensen gemaakt is. 

De zon

De zon is een heel grote bol. (100x zo groot als de aarde)

Afstand van de aarde tot de zon

is ongeveer 150 miljoen kilometer.

Met vliegtuig: 17 jaar

15 miljoen graden Celcius

Planeten (zonnestelsel)

Omlooptijd 

De weg die een planeet volgt rond de zon noem je een baan.

Een rondje van de aarde om de zon duurt een jaar. 

(De aarde heeft een omlooptijd van één jaar)

Mercurius staat het dichts bij de zon -> omlooptijd is 88 dagen

Omlooptijd 

Omlooptijd (3)

Astronomische eenheid 

De afstanden in het zonnestelsel zijn heel groot. 

De getallen zijn zo groot dat je moeilijk mee kunt rekenen.

Wetenschappers hebben een astronomische eenheid bedacht.

Astronomische eenheid 

Voorbeeldopdracht

Dwergplaneten

De aarde draait niet alleen om de 8 planeten, maar ook om de 5 dwergplaneten.

Ze zijn kleiner dan planeten.

Planetoïden 

Naast planeten en dwergplaneten draaien er nog miljarden planetoïden rond de zon.

Planetoïden zijn kleine en grote rotsblokken met een onregelmatige vorm. 

Planetoïde 

De meeste planetoïde draaien in een baan tussen de planeten Mars en Jupiter. Dit noem je een planetoïdengordel.

Manen 

's Nachts zie je meestal de maan. Overdag kun je de maan vaak zien. 

De maan draait rond de aarde (omlooptijd = ongeveer 1 maand)

De maan is 3,5 keer zo klein als de aarde.

Maan 

Niet alleen de aarde heeft een maan. Andere planeten hebben ook één of meer manen.

Manen zijn verschillend van grootte. 

7.2 De aarde

De aarde

De aarde draait rond de zon, maar draait zelf ook.

Daardoor hebben we:

- Winter en zomer, 

- Dag en nacht,

- Korte en lange nachten

Dag en nacht

Zon komt op in het oosten en gaat onder in het westen.

De aarde draait om de lijn van de 

noordpool naar de zuidpool. 

Dit is de aardas.

Zonnewijzers

Korte en lange nachten

De aarde draait om de aardas. De aardas staat schuin op de baan van de aarde. 

De maan (1)

De maan geeft geen licht, je kunt de maan zien doordat de zon erop schijnt.

De maan (2)

De verschillende vormen

noem je: Schijngestalten

De periode van nieuwe 

maan tot nieuwe maan

is een maancyclus

Maansverduistering

Soms staan de zon, de aarde en de maan precies op 1 lijn.

Zonsverduistering

Als de maan precies tussen de aarde en zon staat ligt een deel van de aarde in de schaduw van de maan.

7.3 De planeten

Aardse planeten

Rond de aarde draaien 8 planeten.

De aarde heeft 1 maan

Mars heeft 2 kleine manen (rotsblokken)

Atmosfeer (1)

De 4 aardse planeten hebben een atmosfeer. Dat is de laag gassen rond een planeet. 

Bestaat uit:

- 80% stikstof

- 20% zuurstof

Atmosfeer (2)

De atmosfeer van de aarde is heel dicht. Dit betekent dat er veel deeltjes zitten in elke liter lucht. 

De atmosfeer van Venus bestaat vooral uit koolstofdioxide. Venus heeft een hele dichte atmosfeer.

Reuzeplaneten

Jupiter en Saturnus (1)

Van de 4 reuzenplaneten draaien Jupiter en Saturnus het dichtst bij de zon. Je kunt ze 's nachts aan de hemel goed zien.

Jupiter is de grootste planeet van het zonnestelsel. 

Hebben beide meer dan 60 manen.

Jupiter en Saturnus (1)

Uranus en Neptunus

Uranus en Neptunus draaien het verst van de zon. Voor Neptunus heb je een telescoop nodig.

Hebben beide een blauw kleur. De kleur komt van de gassen in de buitenste laag.

7.4 Planeten onderzoeken

Telescoop

Uitgevonden rond 1600

Sterke verrekijker in de vorm

 van een buis

Ruimtevaartuig (1)

1962 werd de Mariner 2 gelanceerd. Het deed allerlei metingen aan de planeet Venus.

Als een ruimtevaartuig op korte afstand langs een hemellichaam vliegt, heet dat een scheervlucht (flyby)

Ruimtevaartuig (2)

Flyby's

Landers

Een andere manier om planeten te onderzoeken is met landers.

Venus

In 1975 maakte Verera 9 een foto van het oppervlak van Venus.

Orbiter

Is een ruimtevaartuig dat een langere tijd in een baan rond een planeet draait.

7.5 De sterren

Sterren (1)

Heeft een vorm van een bol.

De zon is ook een ster. 

Om de sterrenhemel goed te kunnen zien, moet het echt donker zijn.

Sterren (2)

Sterren staan heel ver weg.

Dichtst bij de zon -> Proxima centauri (40 biljoen km vanaf de zon)

Met het snelste ruimtevaartuig zouden mensen er 19.000 jaar over doen om bij deze ster te komen.

Sterrenbeelden

Duizenden jaren geleden keken mensen naar de sterren en zagen in een groepje sterren de vorm van een dier of god. 

-> Zo zijn sterrenbeelden ontstaan (88)

Reizen naar andere planeten: Astronomische eenheden ontdekken

Waarom zijn ze belangrijk?

Astronomische eenheden helpen bij het begrijpen van de schaal van ons zonnestelsel en het plannen van ruimtemissies.

Astronomische eenheden helpen bij het begrijpen van de schaal van ons zonnestelsel en het plannen van ruimtemissies.

In dit filmpje geeft Andre Kuipers een korte uitleg over ons heelal.

Ezelsbruggetje 

Volgorde planeten

Maak van acht meter Japanse stof uw nieuwe Pyjama

1. Mercurius
   
2. Venus
3. Aarde
4. Mars
5. Jupiter
6. Saturnus
7. Uranus
8. Neptunus 
9. Pluto