Perspectief

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

3 soorten perspectief

1. ik-perspectief

2. personaal perspectief

3. alwetende verteller

Welk perspectief komt het meest voor?

1. ik-perspectief
2. personaal perspectief
3. alwetende verteller/auctoriaal perspectief

Wat weet je van hoofdpersonen in een boek wat je van bijpersonen niet weet?

Hoe weet je in welke tijd een verhaal zich afspeelt?

Tijd in verhalen

- In welke tijd speelt een verhaal zich af? = historische tijd, bv. Middeleeuwen, heden (te herkennen aan taalgebruik, voorwerpen,  ruimte)

- Hoeveel tijd verloopt er in het verhaal? = vertelde tijd (bv. De gele scooter: 2,5 weken)

Als een verhaal wordt verteld in de volgorde waarin de gebeurtenissen plaatsvinden, dan is de volgorde ...

1. chronologisch
2. niet-chronologisch

Chronologisch

Als een verhaal wordt verteld in de volgorde waarin de gebeurtenissen plaatsvinden, dan is de volgorde chronologisch.

Welke manier ken je waardoor een schrijver het verhaal spannend maakt?

Leesboek havo 2

Elke periode een leesboek

Opdracht 1e periode = interview schrijven

Fictieopdracht vwo 2

In een groepje van 3-4 personen lees je hetzelfde boek

Posterpresentatie

Welk leesboek ga je kiezen?

www.jongejury.nl

www.lezenvoordelijst.nl

bibliotheek (vraag hulp)

Zoek op thema/onderwerp/auteur

Verhaalanalyse

Aan het einde van de les:

• Kun je in een verhaal aangeven met welke verhaalinzet is begonnen
• Kun je uitleggen vanuit welk perspectief een verhaal is geschreven

Verhaalinzet

de manier waarop een verhaal begint

Verhaalinzet (1)

• ab ovo: vanaf het begin (letterlijk: vanaf het ei)
  
  

'Het was nog donker, toen in de vroege morgen van de tweeëntwintigste december 1946 in onze stad, op de eerste verdieping van het huis Schilderskade 66, de held van deze geschiedenis, Frits van Egters, ontwaakte.'

'De avonden' van Reve

Verhaalinzet (2)

• in medias res: midden in het verhaal
  
  

'Hoe heet de man die de gevangeniskat opat? Dat is de vraag en het maakt niet uit wie van de drie vrienden de vraag stelt of hoe ze op het onderwerp komen. Het draait om de achternaam en niets anders doet ertoe op deze lenteochtend in toko Hardy.’

'Honolulu King' van Goemans

Verhaalinzet (3)

• post rem: begin bij het einde
  
  

'Er zijn me een paar dingen overkomen – en niet alleen de dood van mijn moeder’

'Twee vrouwen' van Mulisch

Vertelinstanties = perspectieven

Elk verhaal heeft een verteller

Verteller is niet hetzelfde als de schrijver

Welke drie perspectieven zijn er?

Wat is het perspectief?

Hij keek op zijn lichtgevend horloge, dat aan een spijker hing. ‘Kwart voor zes,’ mompelde hij, ‘het is nog nacht.’ Hij wreef zich in het gezicht. ‘Wat een ellendige droom,’ dacht hij. ‘Waar ging het over?’ Langzaam kon hij zich de inhoud te binnen brengen. Hij had gedroomd, dat de huiskamer vol bezoek was. ‘Het wordt dit weekeind goed weer,’ zei iemand. 

1. Ik
2. Personaal (hij/zij)
3. Auctoriaal (alwetend)

Wat is het perspectief?

"Anton woonde in het tweede huis van links: dat met het rieten dak. Het heette al zo toen zijn ouders het kort voor de oorlog huurden; zijn vader had het eer der ‘Eleutheria’ genoemd of iets dergelijks, maar dan geschreven in griekse letters. Ook al voordat de catastrofe plaatsvond, had Anton de naam ‘Buitenrust’ niet opgevat als de rust van het buitenzijn, maar als iets dat buiten de rust was."

1. Ik
2. Personaal (hij/zij)
3. Auctoriaal (alwetend)

Wat is het perspectief?

"De eerste tien jaar van mijn leven was ik niet arm. Ik was op veel manieren anders dan de mensen om mij heen, maar armer was ik niet. Dat weet ik. Er is een moment geweest waarop ik het merkte. Dat herinner ik me als de dag van gisteren."

1. Ik-perspectief
2. Personaal (hij/zij)
3. Auctoriaal (alwetend)