Begrijpend lezen les 1 woordenboek

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Begrijpend lezen 

Hoe gebruik ik een woordenboek?

Wanneer gebruik jij een woordenboek?

Waarom zoek je een woord op in het woordenboek?

In een woordenboek staan woorden, afkortingen, spreekwoorden, gezegdes en uitdrukkingen. Er zijn verschillende redenen om een woord in het woordenboek op te zoeken, zoals:

• Betekenis van een woord
• Betekenis van een spreekwoord, uitdrukking of gezegde
• De schrijfwijze van een woord
• Geslacht van het woord
• Uitspraak van een woord
  
• Betekenis van een afkorting

Hoe werkt een woordenboek?

Alfabetische volgorde

In een woordenboek staan de woorden op alfabetische volgorde. Het is dan ook erg belangrijk dat je woorden in alfabetische volgorde kunt zetten.

De woordenboekvorm

In het woordenboek staan de woorden in de ‘woordenboekvorm’. Het woord dat je opzoekt, noem je het trefwoord.

Zelfstandig naamwoord

Zelfstandig naamwoorden staan in het woordenboek in het enkelvoud. Meervoudsvormen en verkleinwoorden kunnen wel opgezocht worden in een woordenboek, maar dan moet er bij het enkelvoud van het zelfstandig naamwoord worden gekeken.

tafels - tafel

musea - museum

duimpje - duim

Werkwoorden

Werkwoorden staan in het woordenboek als het hele werkwoord,
het infinitief (de wij-vorm).

geoefend - oefenen

geweest - zijn

vertelde - vertellen

liep - lopen

Samenstellingen

Als een woord uit meerdere woorden bestaat, dan is dat een samenstelling. Soms staat een samenstelling wel in het woordenboek en soms niet. Veelgebruikte samenstellingen staan in het woordenboek.

Je kunt altijd het deel van de samenstelling opzoeken dat je nog niet kent, dan weet je ook de betekenis van de hele samenstelling. Voorbeeld: managementadviseur = management + adviseur

Hoe zoek je het woord 'bevond' op in het woordenboek?

1. Bevond
2. bevind
3. Bevinden

Hoe zoek je 'sportieve' op in het woordenboek?

1. sport
2. voetbal
3. sportief
4. sportiefe

Hoe zoek je 'aangeschaft' op in het woordenboek?

1. aanschaffen
2. schaft aan
3. aanschaf
4. aanschaven

Hoe zoek je 'directeuren' op in het woordenboek?

1. baas
2. directeur
3. directie
4. directrice

Wat staat er in het woordenboek bij het woord 'compagnon'?

Wat staat er in het woordenboek bij het woord 'onderkruiper'?

Wat staat er in het woordenboek bij het woord 'duimschroef'?

Ik kan met gemak een woord
opzoeken in het woordenboek.

😒🙁😐🙂😃

Leerjaar 2 extra leerstof

Figuurlijk taalgebruik

In een woordenboek kun je ook spreekwoorden, gezegdes en uitdrukkingen opzoeken. Kijk dan bij het eerste zelfstandig naamwoord van het spreekwoord, het gezegde of de uitdrukking. Als er geen zelfstandig naamwoord in staat, dan zoek je bij het belangrijkste woord.

De appel valt niet ver van de boom.

appel

Hoge bomen vangen veel wind.

boom

Door het oog van de naald kruipen. Welk woord zoek je op?

1. naald
2. kruipen
3. door
4. oog

Wat is de betekenis van:
'iemand de oren wassen'?

Wat is de betekenis van:
'Hij oordeelt als een blinde over kleuren'?