C1.4 (MK) - Hoe veranderden mensen Nederland?

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 2

Welke landschapselementen uit deze foto zijn door de mens gemaakt?

Voorkennis activeren: De vorige les hebben we het gehad over natuurlandschappen. In het landschap op deze foto is de rivier natuurlijk, maar het merendeel is in cultuur gebracht door de mens (=cultuurlandschap). Deze les gaat over de veranderingen die mensen in het landschap hebben aangebracht.

Hoe gaan we te werk?

Werkwijze: Komende 2 lessen werken we aan de lesvraag 'Hoe veranderden mensen Nederland?'. Dat doen we door gezamenlijke activiteiten (groen), door informatie op te nemen uit leerstof in het boek of een filmpje (blauw) en door te oefenen (geel). Vink af wat je hebt gedaan. Zo hou je je voortgang bij.

Opdracht

1. Bekijk de video.
2. Beantwoord vraag 1 t/m 7 zelf.
3. Wissel je antwoorden uit met je buur. Vul je antwoorden aan.
4. Klaar? →  Bedenk in welk deel van het zandlandschap jij zelf woont.

Instructie + uitdelen: Iedere leerling krijgt een werkblad met kijkvragen. De vragen gaan over de veranderingen die mensen in het zandlandschap hebben aangebracht. Werkvorm: Denken-delen-uitwisselen. Het is de bedoeling dat leerlingen al tijdens de video individueel aan de vragen werken. Na de video delen met buur en tot slot gezamenlijk uitwisselen.

Video bekijken (vanaf 10:55): Tijdens de video maken de leerlingen de opdracht over de veranderingen in Hoog-Nederland.

Werktijd

• Lees de leerstof op blz. 26-27 + 28.
• Bekijk de bijbehorende video's.

• Pak de atlas.
  
• Maak opdracht 2-3 en 8 t/m 10.

• Klaar? → Afvinken studiewijzer.
  
• Doorwerken cursus 1.4.

Instructie: Eerste 10 min. in stilte (verwerving). Leerlingen hebben toegang tot de video's via online studiewijzer (klik op link). Video's zijn aanvullend, niet verplicht. Daarna aan de slag met de opdrachten (verwerking).

Hoe gaan we te werk?

Werkwijze: Vandaag is de laatste les bij de vraag 'Hoe veranderden mensen Nederland?'. Aan het einde van de les is het de bedoeling dat je alles af hebt (vinkje zetten). Niet af = huiswerk voor de volgende les.

Opdracht

1. Werk in viertallen.
2. Verdeel de onderwerpen.
3. Individueel: lees jouw stukje uit C1.4 en beantwoord de vraag zo uitgebreid mogelijk.
4. Vertel de antwoorden aan elkaar.
5. Schrijf de belangrijkste veranderingen samen in het midden.

Instructie + uitdelen: Ieder groepje van 4 krijgt één A3-placemat zoals weergegeven in de dia. Expertmethode: Leerlingen lezen eerst het stukje leerstof dat past bij het onderwerp dat zij hebben (even paginanummers per stukje op digibord zetten). Vervolgens wisselen ze antwoorden uit binnen de groep en schrijven ze de belangrijkste veranderingen in het midden. Tot slot wordt het middenvak klassikaal besproken.

Werktijd

• Lees de leerstof op blz. 27+29+30.
• Bekijk de bijbehorende video's.

• Pak de atlas.
  
• Maak opdracht 4 t/m 7 en 11 t/m 16.

• Plusopdracht 17.
• Klaar? → Afvinken studiewijzer.

Instructie: Eerste 10 min. in stilte (verwerving). Leerlingen hebben toegang tot de video's via online studiewijzer (klik op link). Video's zijn aanvullend, niet verplicht. Daarna aan de slag met de opdrachten (verwerking).

Lesvraag beantwoorden

Afsluiting: Vink eerst af welke onderdelen klaar zijn. Daarna beantwoorden we gezamenlijk de lesvraag.

Het is goed dat mensen het Nederlandse natuurlandschap veranderen in een cultuurlandschap.

Ja

Ja en nee

Nee

Afsluiting: Deze les hebben we gekeken hoe mensen het landschap veranderen. Vraag leerlingen of deze veranderingen goed of slecht zijn. Uiteraard zijn er zowel voor- als nadelen te noemen. Vraag leerlingen hun antwoord toe te lichten. 

Achtergrondinformatie:  De veranderingen hebben ons land veilig gemaakt van overstromingen (kust en rivierengebied), hebben ons brandstof gegeven (ontgonnen veengebieden), de bodem vruchtbaar gemaakt (zandlandschap) en er is nieuw land bijgekomen (polders en droogmakerijen). Maar door deze veranderingen is ook veel natuur verloren gegaan. Ook bodemdaling en het vrijkomen van broeikasgassen (veen verbranden en grote bouwprojecten) zijn nadelen van de veranderingen die mensen hebben aangebracht in het landschap.