Fictie Verhaalanalyse

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 3

Lesdoelen

Je kunt een fictietekst op de realismelijn plaatsen.

Je kunt de onderdelen van een opbouwschema voor een verhaal herkennen.

Fictie: uitleg realismelijn en opbouwschema

Opfrisquiz

Wat betekent genre?

1. je schamen
2. verhaalsoort
3. generatie
4. perspectief

Wat betekent fictie?

1. verzonnen teksten
2. zakelijke teksten

Welke verhaalsoort hoort niet bij genres ?

1. sprookje
2. thriller
3. corona-nieuwsbrief
4. horror

Wat hoort niet bij non-fictie?

1. krantenartikel
2. column
3. weerbericht
4. realistisch verhaal

Realismelijn

Realismelijn

realistisch                     beetje realistisch                  niet realistisch

Aspecten realismelijn

Je kunt bepalen of een verhaal realistisch is aan de hand van de volgende aspecten:

1 de omgeving

2 de tijd

3 hoe personages met elkaar praten en omgaan

4 gedachten, bezigheden en problemen van personages

5 de 'toevalligheid' van gebeurtenissen

6 fantasie-elementen

7 de afloop van een verhaal

https://www.youtube.com/watch?v=4S9a5V9ODuY

Opdracht realismelijn

Op welke plaats zet jij het verhaal op de realismelijn?

Opbouwschema

Opbouwschema fictie

Beginsituatie

Ontstaan van het probleem

Steeds meer moeilijkheden

Dieptepunt

Langzame verbetering

Slot

Blok 1 en 2

1 Realisme + opbouw van een verhaal

2 Genre + emotieve en realistische argumenten

Geef 3 kenmerken van Jessica en Tyler

Beschrijf het karakter en uiterlijk van Loes en Aysen in trefwoorden

Blok 3 PERSONAGES

1. Hoofdpersonen
2. Bijpersonen  (helper - tegenstander)
3. figuranten

HOOFDPERSOON

- Je weet wat hij denkt, doet en voelt: round character

- Je beleeft het verhaal (grotendeels) vanuit de hoofdpersoon

- De hoofdpersoon heeft een probleem of opdracht

- Doel: het probleem oplossen of de opdracht volbrengen.

BIJPERSONEN

• helper of tegenstander
• je leert bijpersonen oppervlakkig kennen - flat character
• De rol van helper/tegenstander kan wisselen in het verhaal
• figuranten - kleuren het verhaal, voegen niets toe aan het verhaal.

Beschrijven personages

• Uiterlijk (lengte/kleding/huidskleur/kapsel/enz.)
• geslacht/leeftijd/gezondheid/achtergrond/werk/school
• karaktereigenschappen (aardig/egoïstisch/onzeker/verwaand, zie verder blz. 134)
• relaties (vrienden/collega's/klasgenoten/liefdesrelaties

Beschrijving personages 2

- Je geeft feitelijke informatie over de personages

- Je geeft je mening: vind je ze sympathiek of antipathiek

Hoe noem je een hoofdpersoon?

1. round character
2. flat character

Geef een paar karaktereigenschapen

Wat kom je te weten over een hoofdpersoon?

1. Is hij/zij een helper of tegenstander?
2. Wat hij/zij denkt, doet en niet doet.
3. Wat hij/zij denkt, doet, voelt, karakter/uiterlijk/rela-ties/ belanrijke kenmerken
4. Wat hij/zij allemaal meemaakt

Wat is het doel van de hoofdpersoon?

Blok 4

• Spanning
• Ruimte 
• Sfeer
• Thema en moraal

Spanning

• situatie  of omgeving
• open plekken
• onverwachte draai
• vdermoeden van afloop
• uitstel ontknoping
• informatievoorsprong
• cliffhanger

Ruimte

1 Alle plaatsen die in verhaal voorkomen

2 Binnen of buiten

3 Ook het weer, geluiden en geuren

4 Functie: oproepen sfeer

Thema en moraal

• Thema: in een paar zeggen waar het verhaal over gaat, bijv. eenzaamheid, door het vuur gaan voor je vrienden
• Moraal: een wijze les, bijv. oordeel niet te snel over iemand

We hebben tot nu toe geleerd:

• realisme in verhalen
• opbouw van een verhaal
• genres
• emotieve en realistische argumenten
• hoofd- en bijpersonen / sympathiek en antipathiek
• spanning / ruimte en sfeer
• thema en moraal

Blok 5: Tijd / perspectief / Begin en einde 

Wat hoort allemaal bij 'tijd' (1)

1. de tijd waarin het verhaal zich afspeelt, bijv. de middeleeuwen
2. vertelde tijd: hoeveel tijd er in het verhaal voorbijgaat, bijv. een paar dagen, een jaar, één dag
3. Verteltijd: het aantal blz. dat de schrijver nodig heeft om het verhaal te vertellen

Wat hoort allemaal bij 'tijd' (2)

1. Chronologisch: de gebeurtenissen worden verteld in de volgorde waarin ze gebeurd zijn
2. Terugverwijzing: een personage denkt aan of zegt iets over wat vroeger/eerder gebeurde. Vaak in een paar woorden/zinnen.
3. Vooruitwijzing: er wordt iets gezegd over wat later zal gebeuren of wat personage hoopt of waar hij bang voor is

Wat hoort allemaal bij tijd (3)

1. Flashback: het hele verhaal gaat zelf terug in de tijd. Dit wordt uitgebreider beschreven. De volgorde van de gebeurtenissen wordt echt onderbroken.
2. Flashforward: hetzelfde, maar dan vooruit in de tijd
3. Bij Flashbacks en flashformwards is een verhaal niet-chronologisch.

FUNCTIE: spanning / meer info over het personage

Vertelperspectief

1. ik-vertelperspectief: je beleeft het verhaal door de ogen van de 'ik-figuur'. Er staat letterlijk 'ik'.
2. personaal perspectief: je beleeft het verhaal door de ogen van een hij/zij-figuur. Er staat telkens hij of zij.
3. Alwetende verteller: deze weet alles en geeft commentaar op de gebeurtenissen.
4. Wisselend perspectief: de personages wisselen elkaar af

Verhaaleinde en verhaalbegin

1. Begin: inleiding / midden in de gebeurtenissen / achteraf verteld (soms proloog: voorwoord)
2. Einde: gesloten (al je vragen zijn beantwoord) / open (de afloop wordt niet verteld en je hebt niet op alle vragen antwoord gekregen) (soms epiloog: nawoord)

Aanpak SE Fictie

Je krijgt een kort verhaal te lezen, waarover je vragen moet beantwoorden. 

- Om dit goed te kunnen doen, moet je de behandelde begrippen kennen.

De vragen beantwoord je door zoveel mogelijk informatie uit het verhaal op te schrijven. Soms wel 15-20 zinnen per vraag!

Vervolg Aanpak

• De vragen beantwoord je door zoveel mogelijk informatie uit het verhaal op te schrijven. Soms wel 15-20 zinnen per vraag!
  
• Tijdens het lezen geef je in de kantlijn aan waar informatie staat die  je kunt gebruiken. Bijvoorbeeld:

- P: voor personages           - OP: open plek         - M: motieven

- R: ruimte                                - FB: Flashback         - Perspectief

- T: tijd                                        - S: Spanning enz.