23/5 LnH Fictie/proza

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2,3

Welkom!

Planning 

• 1e uur: toets + opdracht maken
• 2e uur: stillezen + woordenschat + spreekopdracht
  
• 3e uur: -

opdracht Poëzie

toets Grammatica woordsoorten

• werkwoord (ww)
• zelfstandig naamwoord (zn)
• lidwoord (lw) - bepaald en onbepaald
• bijvoeglijk naamwoord (bn)
• voorzetsel (vz)
• (bijwoord (bw)) 
• pers.vnw
• bez.vnw

stillezen

• Schrijf moeilijke woorden op in je schrift en op het blaadje
• 2 aparte woordenlijsten

Beleefdheid 

• Spreek de volwassene altijd met u aan
• Word niet boos of ongeduldig/blijf rustig 
• Gebruik woorden als: 'alstublieft, sorry, misschien enz.'
• Als je al weet dat je iets gaat vragen wat niet mag: 'Ik weet dat het niet mag, maar.....'
• Als een docent je aanspreekt op je gedrag dat niet goed is: zeg altijd 'sorry' (ook als je vindt dat je niets  fout hebt gedaan) -> hier kan je later over praten.

Beleefd reageren 

Als je iets wil vragen bv. op school:

• Zou ik naar het toilet mogen?
• Heeft u voor mij misschien een papiertje?
• Mag ik misschien iets eerder weg vanwege de bus/trein?
• Als je van tevoren al weet dat iets niet mag, leg je je situatie uit.

Bij een lastige situatie:

Leg altijd eerst je situatie uit. Blijf praten vanuit de ik-persoon. Je kunt beter te beleefd zijn dan onbeleefd.

Voorbeeld: Mijn opa is gisteren overleden en daarom kan ik me niet goed concentreren. Is het voor mij mogelijk om de toets volgende week te maken?

situaties: hoe reageer je?

•  1: Je hebt het koud in de klas, maar je mag in de klas je jas niet aanhouden. Hoe leg je dit uit aan de docent?
• 2: Je hebt een blouse gekocht, maar thuisgekomen heb je spijt van je aankoop. Eigenlijk mag je de blouse niet ruilen. Hoe reageer je?
• 3: Je hebt ruzie gekregen met een klasgenoot, maar je moet juist met deze persoon een presentatie voorbereiden. Je ziet dit op dit moment niet zitten. Hoe vertel je dit de docent?
• 4: Je staat in de rij om een paspoort te halen en je staat al heel lang te wachten. Plotseling dringt er iemand voor. Hoe reageer je?

Fictie en non-fictie

• Verzonnen = fictie:
  Leesboeken, strips, films, toneelstukken en gedichten. 

• Niet verzonnen is = non-fictie:
  Schoolboeken, nieuwsberichten, kookboeken en een handleiding.
• Proza=literair genre: alle teksten zoals verhalen, novellen en romans.

Genre(s)= soort verhaal

Personages

• Hoofdpersoon (of
  hoofdpersonen)
• Bijfiguren

Personages

Hoofdpersoon: je weet wat hij/zij:

• zegt
• doet
• denkt
• voelt
• Bijpersonen leer je alleen kennen door wat ze zeggen en doen.

Perspectief (klas 2)

• Ik-perspectief
• personaal-perspectief (hij/zij)
  
• Alwetend of auctoriaal
• Wisselend perspectief

Tijd in verhalen

Om te bepalen in welke historische tijd een verhaal zich afspeelt, let je op de volgende zaken:

• jaartal
• historische figuren (bekende personen uit de geschiedenis)
• historische gebeurtenissen (bv. Watersnoodramp, Tweede Wereldoorlog)
• gewoontes, voorwerpen, kleding en eten
• omgeving

Tijd in verhalen

Je kunt de tijd in verhalen op verschillende manieren beschrijven:

- In welke tijd speelt een verhaal zich af?  (Historische tijd.)

- Hoeveel tijd verloopt er in het verhaal? (Vertelde tijd.)

- Wordt het verhaal in de juiste tijdsvolgorde verteld?                           --> is het verhaal chronologisch verteld of niet?

Tijd in een verhaal is:

• chronologisch=alles wordt verteld in de volgorde waarin het is gebeurd

                 - terugverwijzing 

                 - vooruitwijzing (spanning!)

• niet-chronologisch

                - flashback

Ruimte

Bij ruimte gaat het niet alleen om de ruimte zelf, maar ook omschrijvingen van de omgeving in die ruimte.

• Voorwerpen (de overkokende pan)
  
• Geluiden (het geblaf van een hond, muziek)
  
• Weer en seizoenen (grijze luchten, felle regenbuien)
  
• Tijdperken (de gouden eeuw, een verre toekomst)
  
• Culturen (dampende Surinaamse roti)
  

Einde

• Open einde= de lezer weet niet hoe het verhaal afloopt. Er blijven vragen onbeantwoord. Dit kan heel spannend zijn.
• Gesloten einde= de lezer weet duidelijk hoe het verhaal afloopt

Verhaal samen lezen

Opdracht

• Wat?                  Lees eerst het verhaal. Schrijf een vervolg op het verhaal. Wat gebeurt er? Hoe loopt het af? Open of gesloten einde?
                                Doe dit in minimaal 150 woorden
• Hoe?                  Alleen
• Hulp?                 Docent
• Tijd?                   Deze les en lessen volgende week
• Uitkomst?       Je bent zelf met genre, perspectief en personages bezig
• Klaar?                Pas eventuele schrijffouten aan             

                                

Bijwoord (bw)

1. geeft extra info over een ander woord in de zin (behalve een zn)

- een werkwoord

-een ander bijwoord

- een bijvoeg. nw

2. Kan een tijd, plaats of reden aangeven (staat zelfstandig)

3. kan een mening / hoedanigheid aangeven

4. Een aantal vraagwoorden is ook een bijwoord

5. De woordjes wel/niet zijn bijwoord

6. Alles wat overblijft in een zin

voorbeelden van een bijwoord (bw)

1.  Het was heel leuk. -> heel

Ze was heel erg aardig-> erg + heel

2. vandaag, morgen, straks, nu, daar, hier enz.

3. woorden als: natuurlijk, zeker en andere woorden die overblijven

4. Waar, wanneer, waarom, hoe, enz. (woorden waarmee je de bwb opzoekt)

5. wel + niet

6. woorden die iets over een werkwoord zeggen: Hij loopt snel. -> snel

Ze eet onbeschoft. ->onbeschoft

Opdracht par. 12 bijwoord

1.a. ontzettend-C, laatst

b. misschien-A

c. helemaal-C, omhoog-B

d. weerom-B

e. heel - D, luid-C

f. waar-A

2. boven=bw,te-te gek=bw, boven=bw,overige woorden zijn voorzetsels

3. 1. flink-bw, behoorlijk-bw, zwaar-bn

2. behoorlijk-bw, heel-bw

3. flink-bw, erg-bw

4. zwaar-bw, heel-bw, erg-bn

ob: oefenen 

• oefenen op Ipad:
  
• Cambiumned.nl

Grammatica - woordsoorten

Nieuwsquiz week 20

spreekoefeningen Vlot Nederlands bb

• blz. 115: speel de situatie na 

spreekopdrachten situaties

• Je heb een kennismakingsgesprek met je nieuwe coach op je nieuwe school. In het gesprek vraagt hij/zij: Stel jezelf voor/vertel iets over je achtergrond (waar kom je vandaan, hoe lang ben je in Nederland, welke scholen heb je gevolgd) , waarom wil je deze opleiding doen, hoe goed is jouw Nederlands. Speel de situatie na.
• De docent heeft een toets opgegeven voor morgen, maar je hebt niet kunnen leren omdat je opa is overleden en je dus verdrietig was. Je gaat met de docent in gesprek en vraagt wanneer je de toets kan maken. De docent vindt het niet direct goed. Probeer hem ervan te overtuigen dat je je niet kon concentreren. Speel de situatie na.
• Je hebt een broodje kroket gekocht bij de Mac, maar de kroket smaakt bedorven. Ook zit er geen saus op de kroket. Je gaat terug en vertelt dit aan de verkoper. Maak hem vriendelijk duidelijk dat je een nieuwe kroket wilt. Hij doet eerst moeilijk, maar gaat later akkoord.

Dagopening 

Wat heb jij in de vakantie gedaan?

In de vakantie heb ik:

Oefening voltooid deelwoorden maken

Benoem de onderstreepte woorden. Kies uit de volgende woordsoorten: ww, lw (olw/blw), zn, bn, vz, bw

1. Vandaag mag mijn moeder eindelijk naar huis.

2. Wil je voorzichtig de koffie inschenken?

3. Buiten loopt het meisje verdrietig naar school.

4. De docent leest heel hard de namen voor.

5. Natuurlijk krijg je van mij ook een koek.