H.1 Grammatica zinsdelen - Gezegde en lijdend voorwerp bij wederkerende werkwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Grammatica zinsdelen

H.1 Grammatica

Gezegde en lijdend voorwerp 

bij wederkerende werkwoorden

Lesdoel

• Ik weet het verschil tussen een toevallig en een verplicht wederkerend werkwoord.
• Ik kan het gezegde en het lijdend voorwerp vinden in zinnen met wederkerende werkwoorden.

Wederkerende werkwoorden 

Wederkerende werkwoorden

Wederkerende werkwoorden hebben een wederkerend voornaamwoord bij zich.

Wederkerende werkwoorden kunnen onderverdeeld worden in

-  verplicht wederkerende werkwoorden 

-  toevallig wederkerende werkwoorden.

Gezegde en lijdend voorwerp bij wederkerende werkwoorden

1: Ik schaam me.

2: Hij ergert zich.

3: Zij wast zich.

4: Je bezeert je.

5: Ik bemoei me met jouw zaken.

6: Zij vragen zich af wat jij hier doet.

7: Wij spannen ons erg in.

8: Zij vergist zich nooit.

9: Hij heeft zich gestoten.

10: Ik heb me verbrand.

Verplicht wederkerende werkwoorden

zich aanstellen

zich bemoeien 

zich ergeren

zich gedragen

zich herinneren

zich ontfermen

zich schamen

zich uitsloven

zich vergissen

zich verschuilen

zich verslapen

zich verslikken 

zich verspreken

zich voornemen

Wederkerende werkwoorden

Een voorbeeldzin met een verplicht wederkerend werkwoord is:

Hij bemoeit zich met mijn dochter.

 

WG = bemoeit zich

Toevallig

wederkerende werkwoorden

(zich) amuseren

(zich) bezeren

(zich) aankleden

(zich) scheren

(zich) verwonden

(zich) vermaken

(zich) wassen

Benoem alle zinsdelen

Ons eerste afspraakje had ik me eigenlijk heel anders voorgesteld.

Ons eerste afspraakje had ik me eigenlijk heel anders voorgesteld. 

pv = had

ow = ik

wg = had me voorgesteld

lv = Ons eerste afspraakje

bwb = eigenlijk

bwb = heel anders

Toevallig wederkerende werkwoorden

Een voorbeeldzin met een toevallig wederkerend werkwoord is:

Hij wast zich elke dag.

(ook mogelijk: Hij wast zichzelf elke dag of Hij wast zijn auto)

wg = wast         lv = zich

Tip!

Bij toevallig wederkerende werkwoorden kan -zelf aan het wederkerend voornaamwoord toegevoegd worden en kan het wederkerend voornaamwoord duiden op een andere persoon, een lijdend voorwerp.

Gezegde en lijdend voorwerp bij wederkerende werkwoorden

Even oefenen.

https://www.jufmelis.nl/werkwoordspelling/wederkerende-werkwoorden/wederkerende-werkwoorden-1

Werkwoordelijke uitdrukking

Vaste combinatie van een werkwoord en een of meer andere woorden. Figuurlijk bedoeld. Benoem als wg.

bv. Hij loopt een blauwtje.

      Mijn vriendin ging uit haar dak tijdens haar feest.

      Hij valt meteen met de deur in huis.

      Je vist achter het net.

      Zij houdt even een oogje in het zeil.

Benoem alle zinsdelen

Na veertig jaar optreden heeft de zanger zijn gitaar aan de wilgen gehangen.

Na veertig jaar optreden heeft de zanger zijn gitaar aan de wilgen gehangen.

pv = heeft

ow = de zanger

wg = heeft aan de wilgen gehangen

lv = zijn gitaar

bwb = Na veertig jaar optreden

Benoem alle zinsdelen

Waarom moeten die toetsen wiskunde altijd zo moeilijk zijn?

Waarom moeten die toetsen wiskunde altijd zo moeilijk zijn?

pv = moeten

ow = die toetsen wiskunde

ng = moeten [zo moeilijk] zijn

bwb = waarom

bwb = altijd

Benoem alle zinsdelen

Heeft de voorzitter van het NOC de sporters hun medailles overhandigd?

Heeft de voorzitter van het NOC de sporters hun medailles overhandigd?

pv = heeft

ow = de voorzitter van het NOC

wg = heeft overhandigd

lv = hun medailles

mv = de sporters

Aan de slag!

Maak online:

H.1 Grammatica zinsdelen

Gezegde en lijdend voorwerp bij wederkerende werkwoorden