16.2 en 16.3 Stikstof- en fosforkringloop

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

H16 Systeem aarde en de mens

Deze les: 

• §16.2 Stikstofkringloop
•  §16.3 Fosforkringloop

Leerdoelen

Je leert hoe mensen de stikstofkringloop beïnvloeden. 

Begrippen: 

uitspoeling, stikstoffixatie, stikstof bindende bacteriën, groenbemesting, kunstmest, eutrofiëring, algenbloei, hypoxie, cyanobacteriën, stikstofoxiden, zure regen, vermesting

Hoe werkt groenbemesting?

Stikstof in de atmosfeer

Stikstofprobleem in Nederland?

Is er wel een probleem?

Volgens Gert-Jan Oplaat niet. Hij zit namens de BBB in de Eerste Kamer. Bekijk de video.

Verdiep je altijd in de persoon die iets zegt. Wat is zijn expertise? En wat is zijn belang?

Samengevat

• Door teveel stikstof ontstaat eutrofiëring. 
• Door teveel stikstof gaan natuurgebieden verloren, zoals heide.
• Er verdwijnen soorten planten, insecten en vogels. De biodiversiteit daalt dus.
• Bestuiving van voedselgewassen komt in gevaar.
• Het is dus een groot probleem voor ons allemaal. En misschien wel het meest voor de boeren!

Verlies aan biodiversiteit

Waarom is dát een probleem? Los nog van de daling in het aantal bestuivers.

Bekijk de volgende video.

Dus

Als de biodiversiteit afneemt, bestaat er een grotere kans dat ecosystemen uit balans raken, of zelfs instorten. En wij zijn afhankelijk en onderdeel van die ecosystemen...

16.3 Fosforkringloop

Fosfor = P
Voor welke organische stoffen
heb jij P nodig?

P heb je nodig voor

• DNA (fosfaat-desoxyribose = 'kapstok' voor stikstofbase
  
• Fosfolipiden in celmembranen
• Fosfaten in ATP en ADP
• Botten
• etc.

Fosforkringloop

Fosfor komt vrij uit gesteenten door verwering

Planten nemen P op als fosfaat PO₄^3- 

of HPO₄ ^2-

Klein deel spoelt uit, kan via sediment weer gesteente worden

Fosforkringloop

Bacteriën scheiden zuren uit waardoor P vrijkomt van bodemdeeltjes.  De plant levert organische stoffen. 

Planten vormen mycorrhiza met schimmels = vergroeid. Schimmeldraden nemen P op.

Van welke vorm van symbiose is er sprake tussen plant en bacterie? En tussen plant en schimmel?

1. Bacterie: commensalisme Schimmel: mutualisme
2. Bacterie: mutualisme Schimmel: commensalisme
3. Bacterie: commensalisme Schimmel: commensalisme
4. Bacterie: mutualisme Schimmel: mutualisme

Waar is dat fosfaat gebleven?

Mijnen maken kunstmest: Op Nederlandse akkers hoopt P op: er zit door veel kunstmestgebruik nog veel in de bodem! (duizenden kilo's)

In onze poep en plas! 
Dat spoelen we door de plee.... en gaat naar zee. UIT DE ZEE KUN JE HET NIET HALEN.  Uitspoelen = voor eens en altijd kwijt!

In poep en plas van vee. 

Wat kunnen we doen? 

Minder P in kunstmest gebruiken

Rioolwater zuiveren (wetgeving aanpassen)

Mest van vee gebruiken ipv kunstmest

Minder eten weggooien!